عقیق: پس از واقعه كربلا، جو خفقان و تك صدايي در جامعه حاكم شد. تبليغات حكومت براي كشورگشايي و خونريزي‌هاي كور به اوج خود رسيده بود. معارف ديني در اوج مظلوميت به سرمي برد. تا جايي كه برخي انتظار داشتند وجود مقدس امام سجاد (ع) نيز در اين جنگ‌ها كه با عنوان جهاد اسلامي پرچم خويش برافرشته بودند شركت جويند!
عباد بصري يكي از اين گونه افراد بود. وي در راه مكه امام سجاد (ع) را مي‌بيند و مي‌گويد: اي علي‌بن الحسين، جهاد و سختي آن را رها كرده‌اي و بر حج و راحتي آن روي آورده‌اي؟ در حالي كه خداي تعالي مي‌فرمايد: «إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنجِيلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُم بِهِ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ» (توبه، ۹/۱۱۱)
خدا جان و مال اهل ايمان را به بهاي بهشت خريداري كرده كه آن‌ها در راه خدا جهاد كنند كه دشمنان دين را به قتل برسانند و يا خود كشته شود، اين وعده قطعي خداوند و عهدي است كه در تورات و انجيل و قرآن ياد فرموده و از خدا باوفاتر به عهد كيست؟ اي اهل ايمان شما به خود در اين معامله بشارت بدهيد كه اين معاهده با خدا به حقيقت سعادت و فيروزي بزرگي است.
حضرت سجاد در جواب عباد بصري فرمود: آيه را تمام كن و او خواند: « التائبون العابدون الحامدون السائحون الراكعون الساجدون الآمرون بالمعروف والناهون عن المنكر والحافظون لحدود الله وبشر المؤمنين (توبه، ۹/۱۱۲)؛ بدانيد كه پشيمانان از گناه، خداپرستان، حمد و شكر نعمت‌گذاران، روزه‌داران، نماز را با خضوع گذاران، امر به معروف و نهي از منكركنندگان و نگهبانان حدود الهي و مومنان را بشارت ده.
حضرت فرمودند: «إذا رأينا هؤلاء الّذين هذه صفتهم فالجهاد معهم أفضل من الحج؛ هنگامي كه افرادي را ديديم با اين ويژگي‌ها جهاد با ايشان از حج برتر است؟»
امام (ع) به نيكي با تمسك به قرآن شرايط جهاد اسلامي و مجاهدان در راه خدا را تبيين مي‌كنند و عملا مي‌فرمايند كه حكومت پر از ظلم امويان نه صلاحيت رهبري جامعه اسلامي را دارد و نه هر جنگي، جهاد است. مجاهد كسي است كه روبه سوي خدا آورده، اعمالش نيك و خاشع است و در عين حال، تلاش براي اجراي حدود الهي و امر به معروف و نهي از منكر در سايه ولايت دارد.
پر واضح است هرگاه شرايط جهاد فراهم نباشد، مومنان رو به سوي بديل جهاد؛ يعني نماز و روزه و حج مي‌آورند.

منبع:حج

211008