عقیق: شما را سفارش مى كنم به تقواى خداى يگانه كه او را انبازى نيست و گواهى بر اينكه خدايى جز اللَّه نيست و اينكه محمّد بنده و پيامبر اوست. از خدا پروا نماييد و گفتار نيكو بر زبان رانيد و دنبال خشنودى خدا باشيد و از خشم او بترسيد.
بر سنّت الهى بپاييد و از حدود الهى تجاوز ننماييد و خداوند را در همه امورتان مدّ نظر داشته باشيد و به قضاى الهى- چه به سود شما باشد و چه به زيانتان- رضا دهيد.
هلا، بر شماست كه به امر به معروف و نهى از منكر پردازيد.
هلا، هر كه به شما نيكى كرد بيشتر به او نيكى نماييد و هر كه به شما بدى كرد از او درگذريد و با مردم به بهترين وجهى كه در توان داريد رفتار نماييد و همانا از شما آن سزاوارتر باشد كه شيوهاى در پيش گيريد كه راه اعتراض ديگران را بر خود فراهم نسازيد و بر شماست كه به فهم عميق دين خدا پردازيد و از آنچه در دين خدا حرام شده كناره گيريد و با همنشين خود خوش صحبت باشيد، خواه نيكوكار باشد و خواه بدكار.
هلا، بر شماست به خويشتن دارى شديد؛ زيرا معيار دين خويشتندارى است، نمازها را در اوقاتش برگزار نماييد و واجبات را با شرايط خود انجام دهيد.
هلا، در انجام امورى كه خدا بر شما واجب نموده و بدان از شما راضى مى شود كوتاهى نورزيد كه من از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمود: «در دين خدا عميقانه انديشه نماييد و چون بيابانگردان [سطحى نگر] نباشيد؛ زيرا حقيقت اين است كه هر كس در دين خدا انديشه عميق ننمايد خداوند در روز قيامت بر او نظرى نيفكند». و بر شماست كه در حال توانگرى و تنگدستى، ميانه روى پيشه سازيد و از بعضى نعمتهاى دنيوى براى آخرت كمك گيريد؛
زيرا از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمود: «از بعضى از اين [دنيا] براى آن [دنيا] كمك گيريد و سربار مردم نباشيد». و بر شماست با هر كه معاشرت داريد به او نيكى و احسان نماييد.
هلا، بر شماست كه از تجاوزگرى خوددارى نماييد كه من از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمود: «كيفر تجاوز از كيفر همه بديها زودتر تحقّق يابد». آنچه خداوند از نماز و روزه و ساير مقرّرات الهى بر شما واجب ساخته انجام دهيد و زكات واجب را به اهل آن بپردازيد كه امام صادق عليه السّلام فرمود: «اى مفضّل! به يارانت بگو: زكات را به دست اهلش برسانند و من ضامن آن چيزى هستم كه از دست آنها رفته است».
بر شما باد به ولايت آل محمّد صلّى اللَّه عليه و آله در ميان خود صلح و سازش برقرار سازيد و از يك ديگر غيبت نكنيد، به ديدار يك ديگر رويد و به همديگر محبّت ورزيد و به هم احسان نماييد و با يك ديگر ملاقات كنيد و به گفتگو پردازيد و مطالب را از يك ديگر پنهان ننماييد. مبادا از هم قطع رابطه و از يك ديگر قهر كنيد كه از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمود: «به خدا سوگند! دو تن از شيعيان ما با حالت قهر از يك ديگر جدا نشوند، مگر اينكه از يكى از آنان بيزارى جويم و لعنتش نمايم و چه بسا با هر دوى آنها چنين كنم».
معتّب عرض كرد: فدايت گردم، ستمكار مستحقّ چنين امرى است ولى ستمديده چرا؟
امام صادق عليه السّلام فرمود: زيرا او برادرش را به آشتى با خود دعوت نكرده است؛ شنيدم پدرم فرمود: هر گاه دو تن از شيعيان ما با هم ستيزه نمايند و يكى از آن دو بر ديگرى چيره آيد، بايد آن ستمديده به نزد آن ديگرى برود و به او بگويد: اى برادر من، من ستمكارم، تا آن قهر و جدايى ميان او و رفيقش برطرف گردد؛ همانا خداوند تبارك و تعالى داورى عادل است و حقّ ستمديده را از ستمگر مى ستاند.
فقيران شيعه آل محمّد عليهم السّلام را مورد تحقير و جفا قرار ندهيد و به آنها بدهيد و از احسان خود برخوردارشان نماييد. آل محمّد را وسيله نان خوردن خود نسازيد.
كه من از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمود: «مردم درباره ما سه دسته شدند؛ يك دسته دوستدار مايند و در انتظار قائم ما به سر مى برند تا از دنياى ما برخوردار گردند، اينان سخن ما را گويند و آن را حفظ نمايند ولى از عمل ما كوتاهى كنند، پس خداوند آنها را به دوزخ برد؛ يك دسته هم دوستدار مايند و گوش به حرف ما مى سپارند و مانند ما رفتار مى كنند تا به وسيله ما [از كيسه] مردم بخورند، پس خداوند درون آنها را پر از آتش سازد و گرسنگى و تشنگى را بر آنها چيره نمايد؛ و دسته اى ديگر دوستدار مايند و گوش به حرف ما مى سپارند و از فرمان ما پيروى مى كنند و با عمل ما مخالفت نورزند، اينان از ما باشند و ما از آنها.
از اموال خود دادن صله آل محمّد عليهم السّلام را ترك نكنيد، هر كس توانگر است در حدّ توانگريش و هر كس تنگدست است در حدّ تنگدستى اش، پس هر كس خواهد خداوند حاجتهاى ضرورى و نيازهاى مهم او را برآورده نمايد بايد با تمام نيازى كه به مال خود دارد، به آل محمّد و شيعيان آنان عطا و صله دهد.
چون به شما سخن حقّى گفته شود خشمگين نشويد و هر گاه اهل حقّ سخن حقّى را به شما رك بگويند با آنان دشمنى نورزيد؛ زيرا مؤمن از اينكه سخن حقّى را به او رك گويند خشمگين نگردد.
يك بار همراه امام صادق عليه السّلام بودم كه فرمود: اى مفضّل! يارانت چند تايند؟ عرض كردم: اندكند. پس همين كه به كوفه بازگشتم، شيعيان رو به سوى من گذاشتند و جامه ام را به كلّى از هم دريدند و گوشتم را خوردند (يعنى به غيبت و بدگويى از من پرداختند) و آبرويم را بردند تا آنجا كه يكى از آنان پيش روى من گستاخى كرد و مرا مورد حمله قرار داد و ديگرى در كوچه هاى كوفه كمين نمود تا مرا مورد ضرب و شتم قرار دهد و از هيچ تهمتى فروگذار نكردند تا اينكه خبرش به امام صادق عليه السّلام رسيد. چون سال ديگر به حضورش شرفياب شدم نخستين سخنى كه بعد از سلام به من فرمود اين بود كه: اى مفضّل! اين حرف و سخنها كه درباره تو گفته اند كه گزارش آن به من رسيده چيست؟ عرض كردم: گفته آنان براى من زيانى ندارد. فرمود: آرى، ولى براى خود آنان زيانبار است، آيا به خشم آيند؟
بدا به حالشان! تو گفتى يارانت اندكند، نه بخدا سوگند! آنها در شمار شيعيان ما نيستند و اگر شيعه بودند از سخن تو به خشم نمى آمدند و از آن نمى رنجيدند.
خداوند شيعيان ما را به اوصافى غير از آنچه آنها دارند معرفى فرموده است، شيعه جعفر نيست مگر كسى كه مراقب زبانش باشد و براى آفريدگارش كار كند و به مولاى خود اميدوار باشد و آن طور كه بايد از خدا ترسيد بترسد؛ واى بر آنان! آيا در ميان آنان كسى هست كه در اثر بسيار نماز گزاردن خميده شده باشد، يا در اثر ترس بسيار از خدا ديوانه شده باشد، يا در اثر سر سپردگى به خدا [و گريستن] بسيار نابينا شده باشد، يا در اثر روزه گرفتن لاغر شده باشد، يا از خموشى و سكوت طولانى لال به نظر آيد؟ يا در ميان آنان كسى هست كه شب زنده دارى عادت شبانه اش باشد و روزه دارى عادت روزانه اش؟ يا در اثر ترس از خدا و شوق به- خانواده نبوّت- خود را از لذّتها و نعمتهاى دنيوى محروم نموده باشد؟ كجا آنان شيعه مايند؟ در حالى كه به خاطر ما با دشمنان ما ستيزه مى كنند تا دشمنى آنان را نسبت به ما افزايش دهند و مانند سگ زوزه مى كشند و مانند كلاغ طمع مى ورزند و من اگر بيم آن نداشتم كه آنان را نسبت به تو تحريك نمايم به تو امر مى كردم كه به درون خانه ات روى و در خانه ات را به روى آنان ببندى و تا هستى آنها را نبينى؛ ولى اگر نزد تو آمدند آنها را بپذير؛ زيرا خدا آنها را بر خودشان حجّت ساخته و به وسيله آنها بر ديگران نيز حجّت را تمام كرده است.
دنيا و آنچه از نعمت و جلوه و شكوفايى و خوشى و دارايى آن مشاهده مى كنيد شما را نفريبد؛ زيرا در شأن و منزلت شما نيست و به خدا سوگند كه [فريبايى آنها] براى دنياپرستان نيز مصلحت نباشد.
پی نوشت:
تحف العقول / ترجمه حسن زاده، ص953تا957.
منبع:افکار