امام على(ع) آن را به خانه بر گرداند و بنا بر روایتى فرمود: از این پس هرگز آن را نخواهید دید. آن مصحف پس از امام(ع)، نزد فرزندان و امامان معصوم(ع) باقى ماند.
گفتنى است قرآنها یا نسخه هایى از قرآن- كه منسوب به امام على بن ابىطالب و در بعضى از موزهها و كتابخانه ها موجود است- نمى تواند از نظر تاریخى و شواهد و قراین، متعلق به آن حضرت باشد.
ویژگى هاى مصحف حضرت على(ع)
مصحف امام على(ع)، نسبت به دیگر مصحف ها، از امتیازات فراوانى برخوردار بود؛ از جمله:
1- براساس ترتیب نزول، تنظیم شده بود.[1]
2- قرائت مصحف آن حضرت، مطابق با قرائت پیامبر صلى الله علیه و آله بود و اختلاف قرائت در آن راه نداشت.
3- مشتمل بر اسباب و مكان نزول آیات و نام اشخاصى بود كه آیات در شأن آنان نازل گشته بود.
4- جوانب كلى و تأویل آیات- به گونهاى كه آیه، محدود و مخصوص به زمان یا مكان یا شخص خاصى تلقى نگردد- در این مصحف روشن شده بود.[2]
بنابراین مصحف امام على(ع)، قرآن دیگرى یا مشتمل بر آیاتى غیر از آنچه در قرآنهاى موجود است، نیست. تفاوت عمده آن در ترتیب و اشتمال بر توضیحات و اطلاعات جانبى (مانند شأن نزول و ...) است كه در فهم قرآن، تأثیر به سزایى دارد.
چنان كه خود آن حضرت فرمود:
لقد جئتهم بالكتاب مشتملًا على التنزیل والتأویل
[3]؛ «منقرآن را همراه با توضیحات مربوط به نزول و تأویل آن عرضه كردم».
و نیز فرمود: «آیهاى بر پیامبر(ص)نازل نشد، مگر آنكه بر من خوانده و املا فرمود و من آن را با خط خود نوشتم و نیز تفسیر و تأویل و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه هر آیه را به من آموخت و مرا دعا فرمود تا خداوند فهم و حفظ آن را به من مرحمت فرماید.
از آن روز تا به حال، هیچ آیهاى را فراموش نكرده و هیچ دانش و شناختى را كه پیامبر(ص) به من آموخته و من آن را نوشته ام، از دست نداده ام»[4].
پی نوشت ها:
[1]. جلال الدین، سیوطى، الاتقان، ج 1، ص 183، نوع 18.
[2]. ر. ك:
الف. حسین، جوان آراسته، درسنامه علوم قرآن، ص 163؛
ب. فصلنامه بینات، ش 28، ص 184؛
پ. محمود، رامیار، تاریخ قرآن، ص 365.
[3]. محمدجواد، بلاغى، آلاء الرحمان،( طبع نجف)، ج 1، ص 257.
[4]. تفسیر برهان، ج 1، ص 16، شماره 14؛( ق) محمد هادى، معرفت، تاریخ قرآن، ص 86.
منبع:جام
211008