بسم الله الرحمن الرحیم
رُوِیَ عَن عَلی(ع) قال:« عَلَیْکُمْ بِدَوَامِ الشُّکْرِ وَ لُزُومِ الصَّبْرِ فَإِنَّهُمَا یَزِیدَانِ النِّعْمَةَ وَ یُزِیلانِ الْمِحْنَةَ».
مراتب شکر خداوند
شکر لفظی؛ یعنی به وسیله زبان با جملاتی چون «الحَمدُ لِلَّه» و «شُکرًا لِلَّه»، که وارد شده و همه می‌دانند خدا را شکر کنی.شکر عملی؛ یعنی اینکه انسان نعمت‌ها را در راه رضای مُنعمش مصرف کند؛ بطور مثال: نعمتهای متّصله، اعضاء و جوارح و قوا را - نعوذ بالله- در راه معصیت بکار نگیرد، بلکه در راه اطاعت خدا مصرف کند؛ نعمتهای منفصله، مثل امور مالی را هم همینطور، در حرام مصرف نکند بلکه در راه رضای خدا که منعم حقیقی است مصرف کند.
تمام لحظاتت مراقب باش، نعمتهای خدا را از خدا بدان
در نتیجه، این دوام شکر خیلی معنادار می‌شود؛ یعنی تمام لحظاتت مراقب باش، نعمتهای خدا را از خدا بدان! نه تنها شکر لفظی کن و «الحَمدُ لِلَّه» بگو، بلکه همه نعمت‌ها را در راه رضای او مصرف کن، این‌گونه نیست که انسان گاهی از دستش کار بکشد، گاهی از چشمش، گاهی از گوشش، گاهی از زبانش و... بلکه هر لحظه از نعمتهای خدا استفاده می‌کنیم، پس هر لحظه مراقب باش که شکر خدا را بجا آوری.
این اوّلین توصیه بود، دومین سفارش این است که: «وَ لُزُومِ الصَّبْرِ»؛ صبر پیشه کن؛ دنیا همیشه بر وفق خواسته‌های ما نیست، بلکه فراز و نشیب دارد، خوشی و ناخوشی دارد و گاهی پیشامدهایی ناگوار برای انسان رخ می‌دهد؛ اینجا باید چه کنیم؟ صبر پیشه کن؛ یک وقت - نعوذ بالله- لب به شکایت نگشائید! «لزوم صبر» معنایش این است، سختی را تحمّل کن.
دوام شکر و لزوم صبر چه نتیجهای در پی خواهد داشت؟
حال این «دوام شکر» و «لزوم صبر» که حضرت آنها را در کنار هم گذاشتند، چه نتیجهای در پی خواهد داشت؟ نتیجه این است که: «فَإِنَّهُمَا یَزِیدَانِ النِّعْمَةَ وَ یُزِیلانِ الْمِحْنَةَ»، این دو موجب می‌شوند خدا نعمتش را بیافزاید و از آن طرف گرفتاری‌ات را برطرف کند.نکته‌ای درباره شکر: ما در باب شکر داریم، در قرآن هم همین است، «لَإن شَکَرتُم لَأزیدَنَّکُم»؛ در باب صبر هم هست: «الصَّبرُ مِفتاحُ الفَرَج»؛ امّا اینجا امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) نکته‌ای فرموده‌اند که من جای دیگر ندیدم به این صورت آمده باشد؛ حضرت فرموده‌اند: شکر، هم نعمت را افزایش می‌دهد، هم محنت را از بین می‌برد، «فَإِنَّهُمَا یَزِیدَانِ النِّعْمَةَ وَ یُزِیلانِ الْمِحْنَةَ»؛ یعنی شکر و صبر هر دو به نعمت می افزایند؛ از آ‌ن‌طرف هر دو، ناآرامی و گرفتاری را هم برطرف می کنند.
اگر انسان صبر کند گرفتاری‌اش برطرف می‌شود، امّا شکر را من جایی ندیدم که شکر هم گرفتاری را برطرف کند؛ حضرت میفرمایند: تو را به «دوام شکر» و «لزوم صبر» سفارش می‌کنم، چرا که این‌دو موجب می‌شوند نعمتت افزوده شود و از آن طرف محنت و گرفتاری‌ات برطرف گردد.
پی نوشت ها:
غررالحکم،
ص278 روایت 6142
یکشنبه 1 خرداد 90 – 18 جمادی الثانی 1432
منبع:دانشجو
211008