وی افزود: خداوند وقتی در یک داستان از جنون امت می‌گوید، مراد بیان عقل پیامبر است و وقتی از عقب ماندگی جامعه سخن می‎گوید، پیشگامی پیامبر(ص) را نشان می‌دهد.

آیت‌الله جوادی آملی گفت: افرادی که مرتد هستند و بر کارهای بد اصرار دارند راهی برای برگشت ندارند، ولی کسانی که راه برگشت برای آنها باز می‎شود و فرصت بازگشت می‎یابند یا خوب هستند یا کار خیر انجام می‏‌دهند؛ بسیاری از افراد خوب کسانی هستند که کار خیر به پیشگاه خدا می‎آورند.

وی بیان کرد: در کنار این افراد، گروهی هستند که گوهر نفسشان سالم است و گوهر نفس خود را به پیشگاه الهی می‎برند که همان قلب سلیم است و از قلب سلیم نیز چیزی جز حسنات اخلاقی و فقهی و حقوقی صادر نمی‎شود.

این مرجع تقلید تاکید کرد: ممکن است کسی کار خوب انجام دهد ولی گوهرش اصلاح نشده باشد؛ قلب سلیم از جمله معیارهای تفاضل است.

این استاد برجسته حوزه با بیان اینکه تفاضل بین انبیای الهی وجود دارد، گفت: اگر بین سلسله مرسلین تفاضل هست، قلوب سلیم آنها عامل تفاضل است و کسی که «یبعث حیا» است قطعا معصوم است که قلب سلیم دارد.

این مفسر قرآن بیان کرد: همین حضرت ابراهیم(ع) با این قلب سلیم در جایی عنوان می‎کند که «یا رب ألحقنی بالصالحین»؛ یعنی خداوندا مرا به صالحین ملحق کن؛ در اینجا صالحین یعنی کسانی که از عصمت کل الهی برخوردار هستند؛ البته در روایات بیان شده است که منظور صالحین امامان معصوم هستند.

وی گفت: این ذوات قدسی گوهر سالم را به خدا هدیه می‎دهند ولی دیگران تنها عمل صالح هدیه می‎آورند؛ از این ذوات چیزی جز طهارت و پاکی نشئت نمی‎گیرد، غیر از انسان کامل، بقیه موجودات یا ابن السبیل هستند و یا از وسط راه شروع می‎کنند.

جوادی‌آملی ادامه داد: موجودات به پنج قسم جماد، نبات، حیوان، انسان و فرشته تقسیم می‎شود که سه قسم اول ابن السبیل هستند و در وسط راه می‎مانند؛ فرشتگان نیز وقتی به لقا می‌رسند ولی چون از تراب ساخته نشده‎اند پس از نقطه صفر شروع نکرده‎اند؛ در این میان تنها انسان است که از صفر تا صد را طی خواهد کرد و خداوند تنها به او گفت که «یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَی رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ».

این مرجع تقلید یادآور شد: در این بین برخی جن‎ها را نیز وارد کرده‎اند که در پاسخ باید گفت که هیچ جنی نتوانسته به مقام پیامبری برسد، آنها پیامبر دارند ولی پیامبر آنها همین پیامبران بشری بوده‎اند.

وی با اشاره به داستان حضرت ابراهیم(ع) و مسئله توریه و تقیه گفت: بزرگان ما بیانات بزرگی در این رابطه عنوان کرده‎اند از جمله التقیة دینی و دین آبائی؛ تقیه به دو شکل تقیه در عمل و دومی تقیه در فتوا است.