عقیق:سوال: آیا قضای روزه و نماز امواتی که در زمان حیات حافظهء خود را از دست داده بودند لازم است؟

حکم نماز

اگر مریض، حواسّ نداشته به طوری كه نتواند اوقات نماز را تشخیص دهد، نمازهاى فوت شده، قضا ندارد، ولی اگر متوجه بوده و کوتاهی كرده باید قضای نمازها را به جا بیاورد و چنانچه از دنیا رفته است، برایش قضا كنند. (موسوى‌ گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌1، ص 223‌، س 4‌؛ فاضل، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 107، س 369)‌ همچنین اگر عقل و شعور كافى دارد، ولى گرفتار فراموشى مى‌شود، احتیاط واجب آن است كه فرزند بزرگ تر بعد از فوت او نمازهایش را قضا كند. (مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، ج ‌2، ص 121 و 122، ‌س 312)

حکم روزه

كسى كه به واسطه پیرى نمى‌تواند روزه بگیرد یا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نیست، ولى باید براى هر روز یک مدّ كه تقریباً ده سیر است گندم یا جو و مانند آن به فقیر بدهد. (موسوى‌ خمینى، سید روح الله، توضیح المسائل، ص 358‌، م 1635) 

در هر حال به جا آوردن قضای نماز و روزهء اموات، توسط هر شخصی جایز است و می‌توان برای آن دستمزد تعیین کرد، که برای اطلاع از مقدار آن می‌توانید با دفاتر مراجع تقلید تماس بگیرید. 

ضمن این‌که هر چند دادن صدقه و خیرات برای اموات مستحب است، اما گناهانی که مانند سرقت به صورت مالی نبوده، و حق‌الناسی را به دنبال نداشته است، کفارهء آن،‌ همان استغفار است.

سوال: آیا اگر برای نماز و روزه‌ی قضای میت، مبلغی را به نایب بپردازیم، دین میت ادا می‌شود؟

در صورتی ذمه میت ادا خواهد شد که نایب، نماز و روزه را انجام دهد. پس چنانچه نایب، فرد مورد اطمینانی باشد و بگوید آنها را انجام داده‌ام، کافیست. البته برخی از مراجع  (آیة الله خامنه‌ای دام ظله) در این‌باره می‌گویند، همین که براى نماز و روزه‌‌‌هایى که از میت فوت شده، کسى را اجیر نمایند، کفایت مى‌کند و بیش از این وظیفه‌ای نیست.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

همین که براى نماز و روزه‌‌‌هایى که از ایشان فوت شده، کسى را اجیر نمایید، کفایت مى‌کند، هر چند اگر بدانید حق الناسى از دیگران به عهد او مى‌باشد، لازم است ادا نمایید و بیش از این وظیفه‌ای ندارید.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): 

در صورتی ذمه میت ادا خواهد شد که اطمینان پیدا شود که نایب نماز را خوانده است و اگر شک کند کافی نیست و اگر نایب بگوید نماز را خوانده‌ام تنها به گفته او نمی‌توان قناعت کرد مگر این که فرد مورد اطمینانی باشد.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

تا وقتی که اجیر نماز و روزه شخص میت را قضا نکند ذمه او مشغول است و نگرانی و مشکلات میت باقی است، لذا باید اطمینان داشته باشد که اجیر نماز و روزه میت را انجام می‌دهد، البته خداوند ارحم الراحمین است و نباید از رحمت الهی مأیوس شد.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

در صورت ادای واجبات ان شاء‌الله ذمه میت برئ می‌شود.

منبع:جام

211008