عقیق: او تنها بانویی است که پدرش معصوم‏، شوهرش معصوم و خودش نیز معصوم بوده است. محیط پرورش و زندگی حضرت زهرا(س) محیط عصمت و طهارت بوده است.

کودکی خویش را در خانه شخص اول اسلام یعنی پیغمبر برگزیده‌ای که تحت تربیت مستقیم پروردگار جهان قرار داشت طی کرد. دوران خانه‌داری و بچه‌داری را در خانه دومین شخصیت ممتاز اسلام یعنی علی بن ابی طالب (ع) گذراند در این دوران کوتاه دو پسر معصوم یعنی حسن (ع) و حسین (ع) را تربیت کرد و دو دختر شجاع و فداکار مانند زینب و ام‌کلثوم به جامعه تحویل داد.

سیزدهم جمادی‌الاول به قول‌های مختلفی مصادف است با شهادت حضرت فاطمه(س)؛ البته قول‌های دیگری نیز وجود دارد و وجود این اقوال، سرّی از اسرار الهی است.

در ارتباط با روز شهادت یا فاصله شهادت حضرت زهرا(س) با ارتحال پیغمبر(ص) میان شیعه و سنی، همچنین میان خود شیعیان اختلاف وجود دارد. منابع اهل تسنن عموماً این مدت را ۶ ماه پس از ارتحال پیغمبر(ص) نقل می‌کنند و معتقدند که آن حضرت(س) پس از پیامبر(ص) ۶ ماه در قید حیات بودند، در حالی که در منابع شیعه، مشهور دو قول است که یک ۷۵ روز و دیگری ۹۵ روز بعد از ارتحال حضرت خاتم (ص). که بر این مبنا در حقیقت ۱۳جمادی الاول و ۳ جمادی الثانی را ذکر می‌کنند.

به مناسبت سالروز شهادت حضرت زهرا (س) به روایت 75 روز بعد از ارتحال پیامبر(ص)، به مختصری از زندگی‌نامه این حضرت می‌پردازیم:

نام مبارک آن حضرت، فاطمه(علیها السلام) است و برای ایشان القاب و صفات متعددی همچون زهرا، صدیقه، طاهره، مبارکه، بتول، راضیه و مرضیه، نیز ذکر شده است.

فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده است و علت این نامگذاری طبق احادیث نبوی، آن است که: پیروان فاطمه (علیها السلام) به سبب او از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند.

فعالیت‌های اجتماعی فاطمه(س(

به نظر می‌رسد که فاطمه تنها در سه فعالیت سیاسی مهم حضور داشته اشت که هر سه در تمام منابع شیعه و سنی ثبت‌ شده‌ است هر چند به روایات متفاوت مشارکت‌ داشته‌ است. نپذیرفتن محافظت از ابوسفیان پس از فتح مکه، دفاع شهامت‌مندانه او از علی(ع) پس از وفات حضرت محمد(ص) و مخالفت با انتخاب ابوبکر به عنوان خلیفه و منازعات خشن با عمر، ادعای مالکیت وی بر اموال پدر و به چالش کشیدن ابوبکر بخصوص در مورد فدک و سهم خیبر که کلاً توسط ابوبکر پذیرفته نشد. بر خلاف زاهدان که امور دنیا را به کناری می‌نهند هم منابع تاریخی و هم منابع دینی مشارکت فعال حضرت فاطمه(س) در منزل و در اجتماع را ثبت کرده‌اند. دانش حقوقی حضرت و عدالت‌جویی او نشانه حضور وی در امور اجتماعی است.

ماجرای تسبیحات فاطمه زهرا(س)

در سال‌های اول ازدواج، حضرت علی(ع) پول کمی کسب می‌کرد. او از چاه آب می‌کشید و مزارع دیگران را آبیاری می‌کرد و حضرت فاطمه(س) نیز خدمتکاری نداشت و خود غلات را با دست آسیاب می‌کرد و بر اثر کار دستانش تاول زده بود. روزی حضرت علی(ع) خبردار می‌شود که پیامبر(ص) چند برده دریافت کرده‌ است. حضرت علی(ع) به همراه فاطمه راهی منزل پیامبر می‌شود، اما درخواست آنها برای گرفتن کسی که در منزل کمک حال آنها باشد از طرف پیامبر(ص) رد می‌شود. پیامبر(ص) در عوض تسبیحی که به تسبیح فاطمه زهرا(س) معروف است را به زوج جوان می‌آموزد. گویند حضرت علی(ع) هیچ‌گاه پیش از خواب، گفتن این تسبیح را ترک نمی‌کرد. استقامت حضرت فاطمه(س) در برابر تنگدستی الگویی برای شیعیان است تا با ایمان به خدا به رویارویی با رنج‌های زندگی بپردازند.

رویداد خانه فاطمه زهرا(س) قبل از شهادت این بزرگوار

ابوبکر پس از انتخاب شدن به عنوان خلیفه مسلمانان به همراه عده‌ای از همراهان از جمله عمر به قصد گرفتن بیعت به خانه حضرت علی(ع) می‌رود و در آنجا با مقاومت حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) روبرو می‌شود. بنا بر نوشته منابعی مانند یعقوبی و بلاذری عمر در این واقعه «تهدید» می‌کند که اگر اجازه ورود به او ندهند خانه را به آتش می‌کشد.

عمر بن خطاب تهدید خودش را عملی کرد، در را آتش زد، همین که در مقداری باز شد، آن را با فشار سختی گشود، در حالی که حضرت زهرا(س) پشت در بود و بین در و دیوار این ضربت بر او وارد شد و چون باردار بود، موجب سقط جنین آن حضرت(س) شد و حضرت از هوش رفت و زمانی که به هوش آمد، دید امیر‌المومنان (ع) را کشان کشان با بازوان بسته به طرف مسجد می‌برند، این بود که خود را با همان حالت زار به امیر‌المومنان(ع) چسباند، لباس او را گرفت و فرمود: «نمی‌گذارم با پسرعمویم این گونه رفتار کنید». به نقلی خود عمر بن خطاب و به نقلی به دستور او «قنفذ» با غلاف شمشیر به دستان حضرت زدند که دستان مبارکش کبود و قدرت او زائل و دوباره بیهوش شد و امیر‌المومنین (ع) را رها کرد در این لحظه به شدت حضرت علی(ع) مقاومت می‌کند و با قسم به قبر پیامبر(ص) اسلام از خشم ایشان جلوگیری می‌کنند.

به گفته دانشنامه اسلام، اکثریت منابع اولیه تدفین حضرت فاطمه(س) را شبانه، مخفی و بدون حضور ابوبکر و عمر می‌دانند.

دنیس صوفی معتقد است به دلیل ناراحتی حضرت فاطمه(س) از ابوبکر، به نظر می‌رسد مراسم کفن و دفن حضرت به خواسته خود حضرت (س)در شب انجام شده تا ابوبکر به عنوان رئیس جامعه نتواند با مراسم تشییع او کاری داشته باشد.

تقریباً تمام منابع موافق هستند که حضرت فاطمه(س) در قبرستان بقیع دفن شده‌ است، ولی قبر ایشان به دلیل مشیت الهی از نظرها پنهان است.

سیدجعفر شهیدی، زندگانی فاطمهٔ زهرا علیهاالسلام، ص ۳۴

بلاذری در انساب الاشراف

یعقوبی، التاریخ، جلد دوم صفحهٔ ۱۲۶

اصول کافی

بحارالانوار