خداوند در قرآن در برخی از آیات دنیا را مورد مدح و در برخی دیگر نکوهش کرده و آن را متاع فانی و مایه غرور و غفلت شمرده است. این تعبیرات دوگانه ترسیم دنیا و تبیین آن در فرهنگ قرآن‌کریم را ضرورت می‌بخشد.
حجت‌الاسلام «محسن قرائتی» استاد تفسیر قرآن کریم در کتاب «دقایقی با قرآن» در تفسیر آیه 60 سوره مبارکه «قصص» آورده است؛
«وَ مَا أُوتِیتُم مِّن شَیْءٍ فَمَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ زِینَتُهَا وَ مَا عِندَاللَّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقَى أَفَلَا تَعْقِلُونَ؛ و هر آنچه به شما داده شده است کالاى زندگى دنیا و زیور آن است و آنچه نزد خداست بهتر و پایدارتر است مگر نمىاندیشید»
در قرآن مجید، از دنیا و زندگانی دنیا تعبیرهای مختلفی یاد شده و انسان‌ها را از اقبال به آن و اغفال در برابر آن بر حذر داشته است، از جمله:
* دنیا عارضی است؛ آیه 94 سوره مبارکه «نساء»: «عَرَضَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا»
* دنیا بازیچه است؛ آیه 32 سوره مبارکه «انعام»: «وَ مَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ»
* دنیا اندک و ناچیز است؛ آیه 38 سوره مبارکه «توبه»: «فَمَا مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا فِی الآخِرَةِ إِلاَّ قَلِیلٌ»
* زندگی دنیا مایه غروز و اغفال است؛ آیه 185 سوره مبارکه «آل‌عمران»: «وَ ما الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ»
* زندگی دنیا برای کفار جلوه دارد؛ آیه 212 سوره مبارکه «بقره»: «زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُواْ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا»
* مال و فرزند جلوه‌های دنیا هستند؛ آیه 46 سوره مبارکه «کهف»: «الْمَالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا»
* دنیا غنچه‌ای است که برای هیچ‌کس گل نمی‌کند؛ آیه 131 سوره مبارکه «طه»: «زَهْرَةَ الْحَیَاةِ الدُّنیَا»
* چرا آخرت را به دنیا می‌فروشید؟؛ آیه 86 سوره مبارکه «بقره»: «اشْتَرَوُاْ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا بِالآَخِرَةِ»
* چرا به دنیای فانی و محدود راضی می‌شوید؟؛ آیه 38 سوره مبارکه «توبه»: «أَرَضِیتُم بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا»
* چرا به دنیای کوچک و زودگذر شاد می‌شوید؟؛ آیه 26 سوره مبارکه «رعد»: «وَ فَرِحُواْ بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا»
* چرا دنیا را به آخرت ترجیح می‌دهید؟؛ آیه 3 سوره مبارکه «ابراهیم»: «یَسْتَحِبُّونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَى الآخِرَةِ»
* چرا به دنیاداران خیره می‌شوید؟؛ آیه 88 سوره مبارکه «حجر»: «لاَ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ»
* چرا فقط به دنیا فکر می‌کنید؟؛ آیه 29 سوره مبارکه «نجم»: «لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا»
* آیا دنیاگرایان نمی‌دانند که جایگاهشان دوزخ است؟؛ آیه 38 و 39 سوره مبارکه «نازعات»: «وَ آثَرَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا؛ فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوَى»
البته این همه هشدار به خاطر کنترل مردم دنیاگراست و آنچه در آیات و روایت انتقاد شده از دنیاپرستی، آخرت‌فروشی، غافل شدن، سرمست شدن و حق فقرا را ندادن است اما اگر افرادی در چارچوب عدل و انصاف سراغ دنیا بروند و از کمالات دیگر و آخرت غافل نشوند و حق محرومان را ادا کنند و در تحصیل دنیا یا مصرف آن ظلم کنند این‌گونه مال و دنیا فضل و رحمت الهی است.
منبع:فارس
211008