عقیق: حرم، در لغت به معناى سرزمين مقدس و مورد احترام است، و در فرهنگ فقه اسلامى، به منطقۀ خاصى كه شامل شهر مكّه و بخشى از اطراف آن مى‌گردد، اطلاق مى‌شود. ميزان قداست و احترام اين سرزمين را در اسلام، از احكام ويژه‌اى كه بر آن مقرر شده و نيز از خصايصى كه دارا مى‌باشد مى‌توان به دست آورد.
خصايص حرم
اين سرزمين از ابتدا با يك سلسله خصايص و مميّزاتى معرفى شده كه قداست و احترام خاصى را برانگيخته است. بسيارى از اين خصايص قبل از اسلام، در اديان الهى گذشته نيز مورد اهتمام قرار گرفته است.
در اين سخن كوتاه مى‌توان به چند مورد از اين خصايص اشاره نمود:
١ - حرم، نخستين مركز توحيد و اولين سرزمينى است كه مناديان توحيد، تفكر توحيدى ناب را در آن سرزمين بنياد نهاده و نداى آن را براى انسانها سرداده‌اند.   و به اين لحاظ، جهان اسلام بايد حرم را پايگاه اصلى تفكر توحيدى خالص بدانند و در همۀ ادوار تاريخ به ويژه در تحوّلاتى كه در جهت استقرار حاكميت توحيد انجام مى‌پذيرد، اين جايگاه رفيع و مقدس را براى حرم از ياد نبرند و به آن به عنوان قلب الهام‌بخش توحيد ناب جهان اسلام بنگرند و چنين نقش سازنده‌اى را به آن بازگردانند.
٢  - اين سرزمين، حرم ابراهيم، بنيان‌گذار مكتب رهايى‌بخش توحيد است. و اختصاص اين سرزمين به حضرت ابراهيم آن‌طور كه از برخى روايات به دست مى‌آيد، قداست و احترام خاصى را در مورد آن برمى‌انگيزد كه در حقيقت هر نوع تقديس و احترام اين حرم، خود، نوعى تعظيم شخصيت اين پيامبر بزرگ الهى و احترام از مكتب رهايى‌بخش او محسوب مى‌گردد.
٣  - حرم، به لحاظ شهر مكه نيز، كه از قداست خاصّى برخوردار است و در نصوص اسلامى؛ اعم از قرآن و سنت بر بزرگداشت اين شهر تأكيد شده،  داراى عظمت و قداست ويژه‌اى است كه شهر مكّه را در خود جاى داده است.
۴  - مسجدالحرام با تمامى عظمت و احترامى كه در اسلام دارد، در حرم قرار گرفته است. كافى است بر اهميّت و نقشى كه مسجدالحرام در قرآن و شريعت اسلام دارد،   توجّه كافى مبذول گردد و موقعيت حرم از اين نقطه نظر نيز مورد بررسى و مطالعه قرار گيرد. تمامى دلها رو به سمت مسجدالحرام است (فَوَلِّ وجهكَ شطر المسجد الحرامِ.)   و آنجا مبدأ معراج پيامبر است.   مسجدالحرامى كه: «جَعلناهُ للنّاسِ سواءً العاكفُ فيه والبادِ.»   پاكسازى و سالم‌سازى محيط آن براى عبادت، مورد تأكيد قرار گرفته و در ميان مساجد از ويژگى و امتياز خاصّى برخوردار گرديده است.

۵   - حرم، شامل كعبه و بيت اللّٰه الحرام است و از اين نقطه‌نظر نيز امتياز، اهميت و احترام فوق‌العاده‌اى را كسب نموده است. كعبه‌اى كه «جَعلَ اللّٰه الكعبةَ البيتَ الحرامَ قياماً للنّاسِ» است و در حديث آمده است:
«ما خلقَ اللّٰه بقعة أحبّ اليه من الكعبة.»
۶  - فلسفۀ‌احرام‌ در حج و عمره، مراعات‌ احترام خاصّ‌ حرم است.
7 - كسى كه در حرم دفن شود، در حريم رحمت الهى قرار خواهد گرفت (من دُفنَ في الحرم اُمنَ من الفزعِ الأكبرِ من برّ الناس وفاجرهم).

پی نوشت:

 در راه برپايي حج ابراهيمي، نوشته عباسعلي عميد زنجاني

منبع:حج

211008