عقیق: شاید شناخت سره از ناسره در شرایطی که هر کس می‌تواند با شیوه‌ها و شگردهای خاص خود حقیقت را وارونه جلوه دهد، کمی سخت باشد، اما آگاهی از ترفندها و شگردهای مدعیان دروغین می‌تواند به ما در شناخت حقیقت کمک کند. در اینجا به برخی از این روش‌ها اشاره می‌شود.

*سوءاستفاده از احساسات و عواطف مریدان

مدعیان دروغین با گشاده‌رویی و لبخند و حتی اهدای هدایای کوچک، سعی در جلب عاطفه و فتح قلوب مریدان دارند. پس باید در مقابل کسانی که با ما رابطه دوستی برقرار می‌کنند، هوشیار باشیم و اگر در این دوستی‌ها به انحراف یا مسائل غیر شرعی برخورد کردیم، به سادگی از کنار آن نگذریم.

*سوءاستفاده از گرایش‌های معنوی مردم

امروزه بشر از جامعه مدرن خسته شده و به شدت تشنه مسائل معنوی است، یکی از مواردی که باعث ارتقای آدمی در معنویات می‌شود، توجه به قرآن و عترت است، بنابراین افراد مدعی با مقدس‌نمایی و ظاهرسازی، طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که مخاطب را جذب می‌‌کنند، آن‌ها حتی با دادن نسخه‌ها و دستورالعمل‌های سیر و سلوک و برپایی جلسات تزکیه نفس، اقدام به برگزاری برنامه‌هایی می‌کنند که بعضاً خلاف شرع هستند.

*انجام کارهایی با جاذبه‌های کاذب عرفانی

مدعیان با استفاده از فضاسازی‌های معنوی و بیان کلمات سحر‌آمیزی، طوری وانمود می‌کنند که گویی به مراحل خاصی از سیر و سلوک رسیده‌اند، اغلب آن‌ها با چهره‌ای فریبنده و ظاهری غلط‌ انداز و حتی با دستاویز قرار دادن لباس مقدس علما و روحانیون و ایجاد چهره‌ای مذهبی و عرفانی برای خود و نیز ایراد سخنرانی‌های عرفانی و معنوی سعی می‌کنند افکار عمومی را فریب دهند.

*ارائه دستورالعمل‌های کذایی برای سیر و سلوک

افراد شیاد با بیان اینکه دارای تقوایی فوق‌العاده هستند، به مریدان خود توصیه می‌کنند که برای تزکیه نفس گوشه‌گیری کنند و برای این کار، دستوراتی نیز به آن‌ها می‌دهند و بعد، زمانی که مخاطبان هیچ نتیجه‌ای از دستورالعمل‌های آنان نگرفتند، با مقدس‌نمایی می‌گویند که «در وجود تو مشکلات و ناپاکی‌هایی هست» یا «مورد آزمایش هستی» اما هیچ وقت حاضر نمی‌شوند اعتراف کنند که دستورات آن‌ها هیچ مبنای شرعی و علمی نداشته است.

*سپردن مأموریت‌های ویژه یا اعطای شخصیت کاذب به مریدان

هر انسانی نسبت به کسی که به او محبت و توجه کرده است، احساس تمایل و مدیون بودن می‌کند، افراد مدعی برای اینکه اهداف خود را به سرعت جلو ببرند، با نشان کردن افراد ساده‌لوح و زودباور، ضمن شناسایی توانمندی آنان، وظایفی را به آن‌ها محول می‌کنند و چنان القا می‌کنند که این یک مسئولیت الهی است و اگر کار بدی باشد،‌ تأکید به پنهانکاری هم می‌کنند، آن‌ها با دادن القاب مختلف و گاه عجیب و غریب به مریدان خود، به آن‌ها شخصیتی کاذب می‌دهند و آنان را تشویق به ادامه کار می‌کنند.

*ترویج اباحه‌گرایی و تکلیف‌گریزی

برخی از مدعیان دروغین برای اینکه افراد سست‌ ایمان را به سمت خود جذب کنند، تکالیف واجب را برای آنان حرام اعلام می‌کنند و در مقابل، آنان را به اعمالی که جنبه شرعی ندارد، سفارش می‌کنند. این شیوه، به خصوص درباره جوانان غیر مقید زیاد استفاده می‌‌کنند. این شیوه به خصوص درباره جوانان غیر مقید زیاد استفاده می‌شود. در برخی موارد، حتی اختلاط زن و مرد و مسائل غیر اخلاقی،‌ راهی برای پیشرفت عرفانی معرفی شده است و برخی افراد هم در این مسیر به انحرافات اخلاقی کشیده شده‌اند.

*عدم رویکرد صحیح به علما و بزرگان دینی

در مواردی چون عالم‌گریزی و مبارزه با اشخاص موجه و سوءاستفاده از نام و اعتبار مراجعه و بزرگان دینی خلاصه می‌شود.

*توجه بیش از حد به خواب و مکاشفه

افراد شیاد معمولاً به تعبیر خواب نیز گرایش دارند، اما به صورت غیر اصولی و تنها براساس خوشامد افراد، مطالبی را ارائه می‌کنند که واقعیت ندارد. آن‌ها با توجه دادن مریدان خود به خواب و رؤیا، آنان را از منابع وحیانی و استدلالی دور می‌کنند و به اموری ارجاع می‌دهند که قابل اثبات یا رد نبوده و کاملاً سلیقه‌ای هستند.

بنابراین اگر انسان‌های مخلص، رابطه خود را با عقل، شریعت و منطق بیشتر کنند، به کسانی که با عقل و شریعت سر جنگ دارند، گرایش پیدا نمی‌کنند. اگر سطح معرفتی خود را نسبت به مسائل دینی ارتقا ندهیم، افراد دروغگو با شیوه‌های گوناگون، ما را جذب خود کرده و از خدا دور می‌‌کنند. پس باید با شیوه‌‌ها و ترفندهای افراد مدعی آشنا شده تا بتوانیم سره را از ناسره تشخیص دهیم.