عقیق: بررسی ماهیت نماز و تاثیر اقامه آن بر زندگی هر فرد مسلمان همواره از جمله مباحثی محسوب شده است که از سوی اندیشمندان مختلف مورد بحث قرار گرفته و به بیان دیگر این فریضه الهی تاکنون از منظر گوناگونی بررسی شده است.

در این راستا و جهت تحلیل ابعاد مختلف اقامه نماز، معرفی نمازهای مستحبی و تاثیر آن در زندگی، به صورت سلسله وار یادداشت هایی را از آثار برجسته در این حوزه ارائه خواهیم کرد.

آنچه می خوانید بخشی از کتاب (نمازهای مستحبی) نوشته عباس عزیزی است:

نماز یکی از بهترین عوامل سیر و سلوک معنوی و تقرب الی الله است، خداوند سبحان که به آفرینش انسان و طریق تکامل او از هر فرد دیگری آگاهتر می باشد، نماز را تشریع نمود و به وسیله پیامبر(ص) در اختیار انسان ها قرار داد، تا برای سعادت و استکمال خویش از آن بهره بگیرد.

 نماز به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود:
.1نماز واجب
.2نماز مستحب

نمازهای واجب نیز دو گونه اند: یا به طور منظم در هر شبانه روز بر فرد بالغ و عاقل واجب میباشند، مثل نمازهای روزانه و یا در شرایط ویژه و زمان های خاصی واجب می شودند مثل نماز آیات و ... .
انسانی که طالب سعادت و کمال است در مرتبه اول باید فرایض و واجبات را به همان کیفیت مشروع انجام دهد و اگر با اخلاص و حضور قلب آنها را انجام دهد بهترین وسیله برای قرب و نزدیکی به خداوند است، البته اگر واجبات را آدمی ترک کند با انجام دادن مستحبات به جایی نمی رسد و اصلا قرب الی الله پیدا نمی کند.

اما بعد از انجام فرایض، می تواند به وسیله نوافل و مستحبات نزدیکی و قرب بیشتری یافته و به مقامات عالی نائل آید. نمازهای مستحب زیاد هستن و به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

.2سایر نمازهای مستحب

در کتب حدیث برای خواندن نوافل یومیه تاکید شده و ثواب ها و آثاری مقرر شده است و به عنوان تتمیم کننده نمازهای واجب معرفی شده اند. اما غیر از نوافل یومیه نمازهای دیگری در اوقات و شرایط مکان های مخصوص تشریع و ثواب هایی برای آنها بیان شده است.

نماز در هر زمان و هر مکان و هر حالی مستحب است. سالک می تواند از آن استفاده کند و راه بهره گیری از این وسیله همیشه باز است و در هر حال می توان از این فیض بزرگ برخوردار شد و با خداوند سبحان ارتباط برقرار ساخت.
امام موسی بن جعفر(ع) می فرماید :انجام نماز های مستحبی مؤمن را به خداوند نزدیک می نماید، امام صادق(ع) نیز می فرمایند: گاهی نصف یا ثلث یا ربع یا خمس نماز بنده بالا می رود(قبول می شود). آن مقدار از نماز بالا می رود که با حضور قلب خوانده شود و به همین دلیل به خواندن نمازهای مستحبی مامور شده ایم تا به وسله آنها نقصان نمازهای واجب را جبران کنیم.

در حدیث است که نمازهای نافله به منزله هدیه است و در هر صورت پذیرفته می شود. در حدیثی دیگر آمده نماز نافله جبران کننده نواقصی است که در نمازهای واجب است. با همه تاکید و تشویقی که درباره انجام نمازهای مستحبی است، ادای آنها باید از روی علاقه و عشق و امید به رفع مشکلات و رفع بیماری ها باشد و انسان بر خودش آنها را تحمیل نکند. سعی کند که ابتدا آمادگی روحی و علاقه و کشش قلبی بیابد آنگاه به انجام آنها بپردازد .
امام رضا(ع) می فرمایند: دلها گاهی اقبال و آمادگی دارند و گاهی نه؛ عبادت را وقتی که دل ها آماده است انجام دهید.

در بین نوافل نماز شب از فضیلت بیشتری برخوردار است و در قرآن و احادیث درباره آن تاکید و سفارش بسیار شده است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: دو رکعت نماز در وسط شب از دنیا و مافیها نزد من محبوب تر است و نیز فرمودند: برای رفع حاجت ها و بیماری ها و مشکلات با انجام نماز آنها را برطرف کنید.