عقیق: بر اساس یک ضرورت مهم بیش از 30 سال پیش تالیف شده است و تا مجلد 36 ادامه داشت. استاد سید جعفر مرتضی عاملی بسیار زود تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و برای طلبه شدن به نجف اشرف سفر کرد. در آنجا مدرسة آیت ا... بروجردی را برای اقامت برگزید و به تحصیل علوم دینی مشغول شد. بعد از آن به شهر قم مهاجرت کرد . در حوزة علمیه قم، ابتدا باقیماندة دروس سطح را نزد آیت ا... میرمحمدی آموخت و سپس در درس حضرات آیات زنجانی، فانی، حائری و آملی حاضر شد و همزمان به پژوهش دربارة مسائل تاریخی و عقیدتی شیعه به مدت 25 سال تلاش کرد. پس از بیش از دو دهه به لبنان بازگشت و فعالیت پژوهشی خود را ادامه داد. وی در این سال ها علاوه بر پژوهش در زمینة تاریخ و عقاید شیعه و تأسیس مرکزی تحقیقاتی در بیروت، به برگزاری جلسات مختلف برای جوانان شیعة لبنانی همت گماشت و از این راه، نسلی از فعالان مذهبی در میان شیعیان لبنان به وجود آورد. یکی از مهمترین اقدامات نهادی ایشان در مسیر آموزش مبانی اعتقادی، تأسیس حوزة علمیه ای ـ در سال 1377ش ـ در شهر بیروت است. دفاع پرشور از حریم امامت و ولایت و تلاش مستمر در پاسخگویی به شبهاتِ مبنایی ـ اعتقادی، از اقدامات درخشان سالهای اقامت علامه سید جعفر مرتضی عاملی در لبنان است.مجلدات اولیة کتاب «الصحیح من سیره الرسول الاعظم صلی ا... علیه وآله وسلم» ـ که به تعبیری، مهمترین اثر استاد است ـ ابتدا در سال 1361ش توسط انتشارات اسلامی منتشر شد و انتشار آن در سال های بعد ادامه یافت. این کتاب یک بار نیز حائز عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.
اما چرا استاد سید جعفر مرتضی عاملی از واژه اعظم برای نامگذاری حضرت رسول (ص) استفاده کرده است چه آنکه لقب اکرم بیش از این در میان مردم رواج بیشتری داشته است، استاد در گفت و گویی که حاوی نکات عرفانی و اخلاقی بی بدلیلی از زندگی حضرت محمد(ص) است به وجه اطلاق این مسأله اشاره دارند. او در ابتدا می‌گوید:
«به واقع،من میان این دو وصف متحیر بودم و نمی خواستم از هیچ یک آنها چشمپوشی کنم.الان نیز وقتی نام پیامبر را به کار می‌برم، باز هم می‌مانم که کدام یک را به کار برم. بسته به حس و حالی است که در آن قرار دارم. در واقع این عظمت پیامبر است که ما را ناگزیر از تعظیم آن حضرت می‌سازد. اما بی تردید پیامبر ما از دیگر پیامبران بزرگتر و برتر است؛ هم در آنچه انجام داده هم در مسؤولیتهایی که بر عهده داشته،هم در دستاوردهایی که داشته است. به واسطه آن حضرت همه کوشش های پیامبران گذشته به ثمر نشست و به واقعیتی ملموس و عینی بدل شد.«مهمترین منبع شناخت پیامبر (ص) قرآن است». استاد سید جعفر مرتضی عاملی با بیان این جمله و با اشاره به تصویری که قرآن از ایشان ارائه می‌کند ، تصریح می‌کند:«قرآن در میان صفات مختلف پیامبر، بر انسانیت و کمال انسانی آن حضرت تاکید دارد و اینکه آن حضرت نمونه آفریده کامل و کامل ترین آفریده خداست. اگر قرآن در سوره توبه آیه 128 می‌فرماید:« قطعا براى شما پیامبرى از خودتان آمد که بر او دشوار است‏شما در رنج بیفتید به [هدایت] شما حریص و نسبت به مؤمنان دلسوز مهربان است» یعنی هر رنجی که انسان ها می‌کشند،هر چند ناچیز و در حد نوک سوزن هم باشد،این بر پیامبر اعظم سنگین تر تمام می‌شود. سختی های مردم هر چند کم باشد مایه رنج درونی پیامبر است و آن حضرت می‌خواهد و می‌کوشدکه آن رنج را
 بر طرف سازد.این سر عظمت و کمال رسول ا... در قرآن است و همین بالاترین مرتبه کمال انسانی است؛همانطور که در ادامه آیه آمده است:« به [هدایت] شما حریص و نسبت به مؤمنان دلسوز مهربان است»انسانی است که با انسانیت خود، با همه کیان انسانی در تعامل است. قرآن نمی گوید آن حضرت قدرتمند است یا بسیار می‌داند یا ثروتمند است،بلکه می‌گوید او انسان کاملی است که در احساسات و عواطفش به کمال رسیده است. هیچ کدام از زیبایی ها و برخورداری ها به عنوان اوصاف و دارایی های پیامبر مطرح نشده است.
سید جعفر مرتضی عاملی در ادامه بحث خود، مهمترین امتیاز اصلی پیامبر را کامل بودن شریعت محمدی عنوان می‌کند و می‌گوید:« طبق فرمایش قرآن، همه دین ها یکی بوده است، یعنی همه شریعت ها یکی است. آنچه پیامبر اکرم آورد ؛ دین کاملی بود. در ادیان دیگر نیز پیامبران هم کامل بودند اما انسان ها تفاوت می‌کنند و مقتضیات آنها با همدیگر فرق می‌کند. باید دید چه چیزی برای آنها مناسب است. سطح زندگی ، نوع مناسبات و معیارهای دیگری از این قبیل تعیین کننده است. جامعه انسانی در معرض تحولات بسیاری است ،اما دین یکی است .
این تحولات به معنای اختلاف ماهوی ادیان و اینکه مثلا دین پیامبر ما خصوصیتی داشته که دیگر ادیان نداشته، نیست. نیازهای جدید و مسائل مورد بحث قرار گرفته جدید، احکام تازه و... سطح خاصی از بیان را می‌طلبد. طبعا از آنجا که دین اسلام از جامعیت، شمول و دقت بیشتری برخوردار است،پیامبر حامل این رسالت با این معانی و ابعاد، ماموریتش بزرگ تر،مهمتر و سخت تر از ماموریت پیامبران گذشته است و حتما مقامی والاتر دارد.»
علامه سید جعفر مرتضی عاملی، میراث پیامبر را جدا از موضوعات شرعی، بعد انسانی و شخصیتی پیامبر می‌داند،اینکه در ذات حضرت ختمی مرتبت انسانی کامل حلول کرده است که از نظر کمال انسانی در بالاترین مرتبه قرار دارد. پیامبر در میزان عبودیت خود به مرتبه ای از معنویت رسیده بودند که دست نیافتنی و غیرقابل بیان است چنانچه ایشان معرفت را بالاترین سرمایه اصلی خویش می‌دانند. به نظر می‌رسد آنچه امروز باید از نو شناخت، میراث معنوی است که پیامبر اعظم برای مسلمانان گذاشته است،میراثی که بر سیره و روش زندگی ایشان که بدون تردید مبتنی بر مبانی قرآنی است متجلی شده است و البته در زندگی ائمه اطهار و اهل بیت معنا یافته است.

منبع:قدس

211008