مهم ترین دلیل بزرگداشت اربعین سیدالشهدا(ع) روایتی از امام عسکری(ع) است که فرمود:

نشانه های مومن، پنج چیز است: پنجاه و یک رکعت نماز (17 رکعت واجب و 34 رکعت مستحب) ، زیارت اربعین ، انگشتر به دست راست کردن ، سجده بر خاک و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم.(1)

بر اساس این روایت، امام حسن عسکری(ع) یکی از نشانه های شیعیان را زیارت سیدالشهدا(ع) در اربعین شهادت آن حضرت بیان می کند؛ زیارتی که در بین تمام حضرات معصومین(ع) تنها برای امام حسین(ع) سفارش شده است.

سالهاست به خصوص در عصر حاضر تا سخن از اربعین به میان می آید اولین سخن و گاه تمام سخن و وقت خواننده و شنونده صرف این می شود که آیا کاروان اهل بیت(ع) در اربعین شهادت امام حسین(ع) و یارانش به کربلا بازگشتند یا نه. برخی چون شهید مطهری (ره) به کلی منکر این واقعه می‌شود و برخی مانند شهید آیت الله قاضی در اثبات آن کتاب می نویسد. عده ای هم اصل آن را قبول کرده اما زمان آن را در اربعین سال بعد می دانند و ...

 اگر چه از نظر اخبار تاریخی و حدیثی، اثبات حضور اهل بیت(ع) در روز اربعین بر سر مزار سیدالشهداء(ع) چندان آسان نیست، اما با توجه به قراین و شواهدی که برای حضور اهل بیت  (ع) در کربلا در بیستم صفر سال 61 بیان شد، پذیرفتنی است که اهل بیتِ امام حسین(ع) در این روز موفق به زیارت مزار سیدالشهدا(ع) شده اند.(2)

 نکته مهم در چنین روزی که باید محور قرار گیرد و به آن اهمیت داده شود همان زیارت اربعین است و توجه همگانی به فرهنگ عاشورا؛ فرهنگی که در طنین صدای زین العابدین(ع) و زینب کبری(س) جاودانه شد. طنینی که ابتدا بنیان حکومت اموی را به لرزه در آورد و بعد با همین اثر به حرکت خود در طول تاریخ ادامه داد و امروز بر ماست که آنها را برای یکدیگر بازگو کنیم و به گوش جهانیان برسانیم.

در  زیارت اربعین از آغاز تا پایان چندین بار از واژه های مقدس جهاد و جان نثاری در راه احیای ارزشهای الهی سخن به میان آمده که این نشانگر اهمیت این موضوع در مکتب حیاتبخش حسینی است.

سلام خدا بر حسینی که مظلومانه به شهادت رسید ... و کشته ای که اشک فراوان بر او ریخته می شود. خدایا من گواهی می دهم که به یقین ... به بزرگداشت تو رستگار گشته و او را به مقام شهادت گرامی داشتی و به نیکبختی مخصوصش ساخته ای.

در بخش دیگری از این زیارت می توان انگیزه قیام و هدف امام حسین(ع) را مشاهده کرد ؛ آنجا که می گوییم:

پس در دعوت مردم جای عذری باقی نگذاشت و در خیرخواهی دریغ نکرد و خون قلبش را در راه تو بخشید تا بندگانت را از نادانی و سرگردانی گمراهی رهایی بخشد.

در حالی که فریب خوردگان دنیا و آنان که سهم خود را با پست ترین چیز معامله کردند و آخرت خود را به ارزان ترین قیمت فروختند. بر علیه  امام حسین(ع) همپیمان شدند و به سبب [پیروی از] هوای نفس سقوط کردند.

در فرازهای پایانی این زیارت ، زائر موضع خود را در حمایت و پیروی از امام حسین(ع) و یارانش اعلام می دارد و با درود بر ارواح و اجساد آن بزرگ مردان تاریخ بندگی و دلدادگی از خدا می خواهد که او را در راه ایشان رهروی ثابت قدم قرار دهد.(3)

امید است در این ایام به جای پرداختن غیر ضروری به آن بحث تاریخی به این معارف مسلم و روحبخش پرداخته شود تا بیش از پیش فرهنگ حسینی در جامعه ما و بعد در سراسر دنیا نهادینه شود.

پی نوشت ها:

1_(مصباح المتهجد، ص551 ؛ مصباح الزائر، ص347 ؛ المزار الكبیر ص143 ؛ روضة الواعظین، ص234 ؛ مصباح الكفعمی ، ص489( در حاشیه) و نیز التهذیب 6/ 52 .)

2_( پژوهشی در اربعین حسینی (ع)، محسن رنجبر، تاریخ در آیینه پژوهش، ش5.)

3_(تهذیب الأحكام (تحقیق خرسان)، 6/113.)

منبع:جام

211008