یکی از سوالاتی که درباره قرآن مطرح می شود چرایی مردانه بودن خطاب های قرآن است، از این رو سعی شده در این نوشتار به دلیل این مهم پرداخته شود
عقیق:در فرهنگ محاوره کلمه مردم به مردان اختصاص ندارد؛ گاه
از کلمه مردان، گاه زنان و گاه از کلمه مردم استفاده می کنند. مردم به معنی
همه افراد جامعه، اعم از زن و مرد است. اگر از کلمه مردان استافده شود، در
مقابل زنان قرار دارد و اگر کلمه زنان به کار رود، در مقابل مردان است. در
همه جای جهان به محاوره چنین می گویند: مردم انقلاب کردند؛ مردم مبارزه
کردند و ...، پس وقتی از کلمه مردم استفاده می شود، به مردان اختصاص ندارد.
قرآن کریم هم سه گونه سخن می گوید: گاهی خطاب با عموم جامعه است و از
عبارت الذین و المومنون استافده می کند، گاهی با کلمه رجال وظیفه اختصاصی
مردها را ذکر می کند؛ گاهی هم با عبارت نساء وظیفه اختصاصی زن ها را بین می
کند. فرهنگ محاوره فرهنگ مردم است نه مردان. قران کریم نیز بر همین
اساس سخن می گوید و مریم (س) و آسیه را نمونه مردم خوبی معرفی می کند:
"وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ"(1) زن لوط و نوح را هم نمونه مردم بد می خواند: "ضَرَبَ
اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ وَاِمْرَأَةَ
لُوطٍ" (2) ائمه (ع) نمونه مردم خوب هستند و همه افراد
جامعه، چه زن و چه مرد باید به آنها اقتدا کنند. حضرت فاطمه زهرا(س) هم این
چنین است، نمونه مردم خوب است، نه نمونه زنان خوب. خداوند در آیه پیش زن
فرعون و مریم (س) را نمونه زنان خوب معرفی نکرد بلکه فرمود: "مریم و آسیه
نمونه مردم خوب هستند". پس انسان خوب، نمونه انسان های دیگر است چه مرد
باشد چه زن. خداوند متعال در سوره مبارکه نحل آیه 97 می فرماید: "من عمل
صالحا من ذکر أو أنثی و هو مؤمن فلنحیینه حیاه طیبه" اگر کسی دارای جان و
عقیده سالم بود و کارهای صالح انجام داد، زن باشد یا مرد، ما به او حیات
طیبه می دهیم. در آیات پایانی سوره آل عمران (که مستحب است انسان موقعی
که برای نماز شب برمی خیزد این جملات را قرائت کند) آمده است: (فاستجاب لهم
ربهم أنی لا أضیع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثی بعضکم من بعض)(3)؛ اگر کسی مؤمن باشد و عمل خیر انجام دهد چه زن و چه مرد، اجر او
را ضایع نمی کنیم. در سوره مبارکه احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم
ذکر می کند "ان المسلمین و المسلمات و المؤمنین و المؤمنات و القانتین و
القانتات..."(4) بنابراین هرگز خطاب های قرآنی به مردان
نیست، خطاب به مردم است.
پی نوشت ها: 1_
(تحریم، آیه 11) 2_(تحریم، آیه 10) 3_(آل عمران،
آیه 195) 4_(سوره احزاب، آیه 35) (برگرفته از نسیم اندیشه آیت الله جوادی آملی، دفتر یکم) منبع:قدس 211008