عقیق:از دور صدای کاروانی به گوش می‌رسد که سرپرست آن حسین بن علی(ع) و علمدار و پرچمدارش ابوالفضل العباس(ع) است و این کاروان آرام آرام به کربلا محل شهادت نزدیک می‌شود. اینجا قرار است در یک روز 72 یار در کنارهم جان دهند و سر، تا مبادا اسلامی که محمد(ص) به خاطرش رنج‌ها کشید و بهترین یاران و عزیزانش را برای آن فدا کرد از بین برود و بار دیگر حسینیه‌ها، تکایا و مساجد و در یک کلام شیعیان رخت عزا بر تن می‌کنند و به یاد و نام حسین(ع) بر سر و سینه زده و بر مصائبش اشک می‌ریزنند و دو ماه را به عشق او سیاه پوش می‌شوند.
حسینیه‌ها و مساجد تاریخی شهر مدینةالسادات زواره نیز به همراه بیش از 20 تکیه و هیات‌های مذهبی آرام‌آرام لباس سیاه پوش می‌شوند و همه آماده می‌شوند تا ماه محرم و صفر را در محضر امام حسین(ع) باشند و از او درس بگیرند و بر غم‌هایش ناله کنند و بر مصائبش اشک بریزند و زندگی خود را بار دیگر رنگ و بوی حسینی بدهند.
شهر زواره که یکی از شهرستان‌های تاریخی ایران به حساب می‌آید، دارای دو حسینیه کوچک و بزرگ و در عین حال تاریخی است. برگزاری مراسم عزاداری، سینه‌زنی و تعزیه‌خوانی از چند روز مانده به محرم در این شهر آغاز می‌شود و تا آخرین روزهای صفر میزبان مردم عزادار خواهند بود.
شهر زواره که به دلیل حضور سادات طبایی دراین شهر به مدینةالسادات معروف است، در این ایام شور و حالی دیگر می‌گیرد و در ایام محرم به ویژه 10 روز اول محرم به مهمانان و جمعیت شهر بی‌اندازه اضافه می‌شود. هرچه به عاشورا و تاسوعا نزدیک می‌شویم، جمعیت بیشتری از دور و نزدیک به مدینه‌السادات می‌آیند و هر کس بنا به وسع خود برای امام حسین(ع) خرج می‌کند.
یکی از مراسم آغازین عزاداری امام حسین(ع) در این شهر، به راه انداختن کاروان نمادین اهل بیت(ع) و همراهی آن تا حسینیه بزرگ زواره است که چند سالی است انجام می‌شود و مردم استقبال زیادی از آن می‌کنند.
یکی از مکان‌های تاریخی و مذهبی زواره حسینیه‌های بزرگ و کوچک(سر باز و سرپوشیده) است که به گونه‌ای ساخته شده‌اند که در چهارفصل سال همزمان با ایام سوگواری سالار شهیدان قابل استفاده باشند و بعد از 400 سال این دو حسینیه پاسخ‌گوی نیاز مردم شهر و مهمانان است. حسینیه‌های بزرگ زواره که متعلق به دوران صفوی بوده به منظور عزاداری و تعزیه‌خوانی ساخته شده و در حسینیه کوچک نیز مراسم روضه‌خوانی و عزاداری برگزار می‌شود.
مردم زواره و عزاداری سالار شهیدان
مردم متدین زواره از یکی - دو روز مانده به محرم با حضور در مساجد و تکیه‌ها و هیات‌ها به عزاداری و سینه‌زنی پرداخته و بعد از اتمام مراسم راهی حسینیه‌ها شده تا در این مکان‌های مذهبی نیز به عزاداری بپردازنند. در طول ایام محرم به ویژه مصادف‌شدن با روزهای عاشورا و تاسوعا کمتر کسی در خانه می‌ماند و بیشتر وقت مردم در مراسم مختلف سپری می‌شود. ویژگی بارز عزاداری مردم زواره بنا به گفته‌ی مهمانان این شهر، شب زنده‌داری‌های آنها در این ایام است. مردم زواره تا پاسی از نیمه شب گذشته، در حسینیه‌ها حضور داشته و به عزاداری می‌پردازند.
در شب‌های تاسوعا و عاشورا بعضا تا اذان صبح مراسم تعزیه‌خوانی و عزاداری به طول می‌انجامد و مردم سال‌هاست با علاقه‌ی خاص این مراسم را انجام می‌دهند.
خانه ابوالفضل(ع) میزبان مردم زواره در روز تاسوعا
یکی از مراسم خاص مردم زواره در روز تاسوعا حضور در خانه ابوالفضل(ع) و حضرت ام‌البنین(س) است. این دو خانه که به همت سادات هاشمی زواره تاسیس و اداره می‌شود، هر ساله میزبان عده کثیری از مردم سراسر ایران است. به گونه‌ای که برنامه این حسینیه با انجام مراسم عزاداری و حضور هیات‌های دعوت شده مذهبی شهرستان و اطراف تا اذان ظهر ادامه داشته و بعد از برگزاری نماز ظهر و عصر مردم زواره بر سر سفره حضرت ابوالفضل(ع) به میزبانی سادات شهر اطعام می‌شوند.
بعد از نماز مغرب و عشاء مردم زواره ابتدا با حضور در مساجد و هئیت‌ها و انجام مراسم عزاداری، به سمت حسینیه‌ها راهی می‌شوند و در این میان بیش از 20 هیات سینه‌زنی و زنجیرزنی به سمت حسینیه‌های کوچک و بزرگ زواره حرکت کرده و این مراسم بعضا تا ساعت دو صبح روز عاشورا ادامه دارد و بعد از آن نیز مردم در مراسم تعزیه‌خوانی حضرت ابوالفضل(ع) که تا صبح به طول می‌انجامد، شرکت می‌کنند. مردم زواره بعد از استراحتی کوتاه دوباره به حسینیه‌ها بازگشته و هیات‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی تا نماز ظهر عاشورا به انجام مراسم عزاداری می‌پردازند.
در این مراسم بیرق‌ها و پرچم‌های متبرک‌شده به ضریح حضرت امام حسین(ع) و حضرت ابوالفضل(ع) به حرکت درمی‌آیند و بعد از آن نماز ظهر عاشورا با شکوه و عظمت خاصی به یاد آخرین نماز امام حسین(ع) و یارانش در مساجد، حسینیه‌ها و گلزار شهدای شهر به جماعت برگزار می‌کنند. از ساعت دو بعد از ظهر مراسم نخل‌برداری که نمادی از تشییع جنازه امام حسین(ع) و 72 تن یاران باوفایش است، از محل اصلی نخل به محل دیگری از حسینیه با حضور جمع کثیری از مردم زواره برگزار می‌شود. قرائت زیارت عاشورا و زیارت ناحیه مقدسه از مراسم دیگر مردم بعد از جابجایی نخل است.
این نخل بعد از نخل میبد یزد بزرگ‌ترین نخل در ایران است و هر کدام از پایه‌های این نخل بزرگ متعلق به یکی از خاندان‌های زواره است که بیشترین آنها را کشاورزان زواره تشکیل می‌دهند و این پایه‌ها نسل به نسل به دیگر افراد خاندان واگذار می‌شود.
حضور برخی هیات‌های مذهبی در گلزار شهدای زواره و انجام مراسم عزاداری در کنار قبور پاک شهیدان نیز از دیگر برنامه‌های مردم زواره در عصر عاشوراست.
در شب یازده محرم، مراسم شام غریبان امام حسین(ع) با حضور برخی از هیات‌های سینه‌زنی شهر زواره نیز برگزار می‌شود و مردم در مراسم تعزیه شهادت امام حسین(ع) شرکت کرده و بعد از پایان مراسم، نخل همراه با سینه‌زنی و عزاداری به جای اصلی خود منتقل می‌شود.
یکی دیگر از محل‌های عزاداری شهرستان زواره فاطمیه(هشت بهشت) است که به مدت دوماه میزبان بانوان زواره در ایام محرم و صفر است. این خانه تاریخی متعلق به دوره قاجار است و در حال حاضر به عنوان فاطمیه زواره پذیرای بانوان عزاداران در طول محرم و صفر است. این خانه 200 سال ساخت در طول سال نیز به مناسبت‌های مختلف میزبان زنان شهر زواره است.
مردم شهرستان زواره علاقه خاصی به مراسم تعزیه داشته و به گفته یکی از تعزیه‌خوان‌های به نام این شهر قدمت تعزیه در زواره به 150 ساله می‌رسد.
این یک پیشکسوت تعزیه در زواره گفت: در زمان قدیم ذاکرین امام حسین(ع) طبق وظیفه‌ی خود و با عشقی که به امام حسین(ع) داشتند و بدون تجملات، صادقانه و بی‌ریا تعزیه‌ها را اجرا می‌کردند.
سیدحسین هاشمی‌نسب با اشاره به قدمت اجرای تعزیه در زواره اظهار کرد: تعزیه‌خوانی از زمان قاجار شروع و نسخه‌های تعزیه در کاشان توسط سیدحسین متخلص به میرعزا نوشته شده و در تهران در دربار ناصر‌الدین شاه برگزار می‌شده است و در زواره نیز حدود 150 سال است که تعزیه و تعزیه‌خوانی هر سال برگزار می‌شود.
وی با اشاره به هزینه‌های بالای برگزاری این مراسم گفت: از زمان‌های گذشته تعزیه توسط ذاکرین امام حسین(ع) برگزار شده و نذر‌های مردم را نیز توسط آنها جمع‌آوری و احتیاجات مورد نیاز مراسم تعزیه را خریداری می‌کنند، به گونه‌ای که بانیان اصلی برگزاری این مراسم مردم شهر بودند.
این پیشکسوت تعزیه در زواره ادامه داد: مردم زواره و روستاهای اطراف آن علاقه‌ی بسیار زیادی به تعزیه دارند، و دهه اول محرم با شور و اشتیاق بسیار در مراسم تعزیه‌خوانی حسینیه بزرگ زواره شرکت می‌کنند و چون تعزیه‌خوانی مراسمی سمعی و بصری است، تمام مردم علاقه‌ی زیادی به تماشای آن نشان می‌دهند.
هاشمی‌نسب با اشاره به علاقه‌ی مردم زواره به مراسم تعزیه‌خوانی یادآور شد: مردم شهر زواره از تعزیه شهادت حضرت ابوالفضل(ع) و تعزیه شهادت حضرت امام حسین(ع) بیشتر استقبال می‌کنند، زیرا بنا به روایات تاریخ این دو تعزیه به حوادث عاشورا شباهت بیشتری دارد.
وی خاطرنشان کرد: در زمان قدیم مردم عاشقانه و خالصانه در حسینیه‌ها حضور بهم می‌رسانند و هر کس مکان خاصی برای خود داشت. حسینیه‌ها بدون فرش و تجملات بود و تعزیه‌خوان‌ها با لباس‌های ساده و اشعار قدیمی و پرمحتوا به ایفای نقش می‌پرداختند و مراسم تعزیه را بدون هیچ‌گونه زرق و برق و بدون استفاده از ادوات برقی و صوتی برگزار می‌کردند و کسانی هم که در مراسم تعزیه حضور داشتند با صداقت و اخلاص در این مراسم شرکت می‌کردند و عزاداری‌ها معنویت بیشتری داشت.
این پیشکسوت تعزیه‌خوانی در زواره با انتقاد از تعزیه‌خوانی در زمان حال گفت: در زمان قدیم ذاکرین امام حسین(ع) طبق وظیفه خود و با عشقی که به امام حسین(ع) داشتند، بدون تجملات، صادقانه و بی‌ریا تعزیه را اجرا می‌کردند، ولی چون در زمان حال تجملات زیاد شده و وسائل موسیقی مثل قره نی و شیپور، انواع طبل، سنج و دهل در این مراسم به کار برده می‌شود، اصالت تعزیه را زیرسوال برده و تعزیه کیفیتی را که باید داشته باشد، ندارد.
هاشمی‌نسب هم‌چنین علت برگزاری این مراسم در حسینیه بزرگ زواره را علاقه‌ی شدید مردم و متولیان این حسینیه به تعزیه دانست و اظهار کرد: این حسنیه از قدیم‌الایام مرکز تعزیه‌خوانی زواره بوده و هم‌چنان در این مکان مراسم تعزیه‌خوانی برگزار می‌شود.
وی افزود: تعزیه‌خوان‌ها که برای برگزاری این مراسم به زواره دعوت می‌شوند، همه اصفهانی هستند. بنده نیز نقش مخالف‌خوانی را از سن 15 سالگی شروع کردم و در این مراسم شرکت می‌کنم و این کار را ادامه خواهم داد.
این پیشکسوت تعزیه از ملاعباس جعفر شهادت‌خوان معروف زواره، مرحوم ملاحسین کردی‌زاده و ملاحسین حاج‌حسن، شیخ حبیب‌الله عاصمی که همه بدرود حیات گفته‌اند و هم‌چنین سیدحسین هاشمی‌نسب، عباس نیازمند، حسن جلیلیان، سیدابوالحسن شاهمرادی به عنوان قدیمی‌ترین تعزیه‌خوان‌های زواره نام برد.
ما و امید کرمت یا حسین/ این سر ما و کرمت یا حسین/ سینه ما جایگه کربلاست/ آتش آن شعله‌ور از نینواست
منبع:ایسنا
211008