عقیق:یاين آيه كه در واپسين روزهاي حيات رسول خدا (ص) نازل شد، به جهت داشتن واژه «بَلّغْ» به آيه تبليغ معروف شده است. بر پايه اين آيه، ايشان مأمور شد پيامي بسيار مهم را از سوي خداوند به مسلمانان ابلاغ كند و اگر در ابلاغ آن كوتاهي ورزد، رسالت خويش را به انجام نرسانده است. خداوند به وي اطمينان مي‌دهد كه او را از گزند و آسيب مردم حفظ كند: {يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغ مَا أُنزِلَ إِلَيكَ مِن رَبِّكَ وَإِن لَم تَفعَل فَمَا بَلَّغتَ رِسَالَتَهُ وَاللهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللهَ لا يَهدِي القَومَ الكَافِرِينَ}. با نزول آية وجوب حج (حجّ/۲۲، ۲۷) در سال دهم ق. ، منادياني از سوي رسول خدا (ص) اعلان كردند كه ايشان عازم حج است.

همين مطلب با پيك به مسلمانان دور از مدينه نيز اعلان شد. همچنين پيامبر (ص) در نامه‌اي به حضرت علي (ع) كه از طرف ايشان به يمن فرستاده شده بود، از او خواست كه همراه مسلمانان آن ديار به مكه بشتابد. شماري بسيار از مسلمانان، همسران پيامبر و حضرت فاطمه (س) در اين سفر با پيامبر (ص) همراه شدند. منابع تاريخي شمار جمعيت همراه با ايشان را در اين سفر به اختلاف تا بيش از ۱۲۴۰۰۰ نفر ذكر كرده‌اند. در متون اسلامي، از اين حج پيامبر (ص) به حَجَّة الوداع، حجة الاسلام، حجة الكمال و حجة التمام ياد شده است.

رسول خدا پس از گزاردن مناسك حج، روز چهاردهم ذي‌حجه، همراه ديگر مسلمانان مكه را ترك كرد و پنجشنبه هجدهم ذي‌حجه به منطقه غدير خم، مكاني در جحفه، رسيد. پنج ساعت از روز گذشته بود كه آيه تبليغ بر ايشان فرود آمد. رسول خدا(ص) در آن هواي بسيار گرم نيمروز پس از اقامه نماز ظهر در اجتماع عظيم مسلمانان بر فراز منبري كه از جهاز شتران فراهم آمده بود خطبه‌اي خواند و از اداي وظيفه رسالت و نزديكي رحلتش خبر داد. سپس به پاسداشت دو امانت ارزشمند، قرآن و عترت، سفارش كرد. آن‌گاه سه مرتبه فرمود: «أيّها الناس! مَن أولي بِالمؤمنين مِنْ أنفُسِهم…؟».

حاضران در آن‌جا گفتند: خدا و رسولش آگاه‌ترند. پيامبر (ص) فرمود: «إنّ الله مولاىَ، و أنَا مَولَي المُؤمنين و اني اولي بهم من أنفسهم فَمَن كُنتُ مولاه فَهذا مولاه، ألا فَليُبَلِّغ الشاهد الغايب». در اين هنگام، صحابه از جمله ابوبكر و عمر بن خطاب، به علي(ع) تهنيت گفتند. هنوز جمعيت پراكنده نشده بود كه جبرئيل فرود آمد و پيامبر را به نزول آيه اكمال و اتمام نعمت مژده داد: {اليَومَ أَكمَلتُ لَكُم دِينَكُم وَأَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتِي}. (مائده/۵، ۳) بر پايه روايتي، پيامبر (ص) به حضرت علي (ع) فرمود: پس از نزول آيه تبليغ، اگر آنچه را كه درباره ابلاغ ولايت تو امر شده بود، انجام نمي‌دادم، عملم تباه و نابود مي‌شد. همه مفسران شيعه با تكيه بر روايت‌هايي از امامان معصوم: شأن نزول آيه تبليغ را امامت و ولايت علي بن ابي‌‌طالب (ع) در واقعه غدير دانسته‌اند؛ چنان‌كه بسياري از صحابه رسول خدا، مورخان و مفسران اهل سنت نيز چنين گفته‌اند.


منبع:حج
211008