عقیق:حجت الاسلام جواد جعفری، عضو هیأت علمی و معاون پژوهش مؤسسه آینده روشن(پژوهشکده مهدویت) با بیان اینکه ریشه کلمه توقیع از "وقع" به معنای واقع شد گرفته شده است، گفت: در روزگار گذشته اینطور نبوده که پاسخ نامه را در نامه ای دیگر بنویسند. پاسخ را در انتهای همان نامه می نوشتند.
وی با بیان اینکه البته دیده می شد که پاسخ نامه را در حاشیه نامه نیز می نوشتند، خاطرنشان کرد: به اینگونه پاسخ دادن "وقع علیه" می گفتند. به این معنا که پاسخ بر این نامه واقع شد.
حجت الاسلام جعفری با بیان اینکه نامه هایی که در پاسخ می آمد را توقیع می گفتند، اظهارداشت: این درحالی است که نامه های ائمه را نیز توقیع می گفتند.
این پژوهشگر مهدوی توقیعات را به چند نوع تقسیم کرد و بیان داشت: بعضی از نامه ها به خط خود امام عصر(ع) است که البته چیزی از آنها باقی نمانده و شیخ صدوق در کتاب خود آنها را به واسطه چند نفر نقل کرده است.
وی با بیان اینکه برخی از نامه ها به دستور اکید حضرت بعد از قرائت باید از بین می رفت، تصریح کرد: امحای نامه ها به علت فضای خفقان آن زمان بود. به این ترتیب که اگر نامه ای از امام به دست جاسوسان دربار می رسید، باعث اذیت و آزار شیعیان و یاران می شد.
حجت الاسلام جعفری ادامه داد: بنابراین بنا نبود که برخی از توقیعات نگهداری شود. همانطور که در برخی از آنها تصریح شده بود که بعد از خواندن امحا شود.
این پژوهشگر مهدوی بااشاره به توقیعات وارده شده از امامان دیگر نیز، گفت: این توقیعات از ناحیه امامان دیگر صادر می شد. مخصوصا امامان آخر که به علت جو خفقان دولت توقیعات را می نوشتند و به شیعیان خود می فرستادند.
وی بااشاره به چگونگی شناخت خط مبارک امام زمان(ع) افزود: خط امام را برخی از شیعیان نزدیک می شناختند و در توقیعات اشاره می کرد که برخی از واسطه های نقل توقیع می گفتند که من خط امام را می شناسم، البته برخی از توقیعات به دست نامه نگار امام نوشته می شد.
حجت الاسلام جعفری ادامه داد: در آن زمان کسانی بودند که نامه های امام را می نوشتند که البته خط این نامه نگاران را هم برخی از یاران می شناختند. این درحالی است که نامه نگاران امام عصر(ع) همان کاتبان امامان گذشته نیز بودند و برای یاران و شیعیان شناخته شده بودند.
این پژوهشگر مهدوی افزود: برخی از توقیعات نیز به وسیله افراد متفرقه نوشته می شد. بر این اساس که خود امام زمان به افرادی ماموریت می دادند تا برخی از توقیعات را بنویسند.
وی در پاسخ به چگونگی اعتماد به این افراد، خاطرنشان کرد: خط این افراد نیز برای یاران و شیعیان مشخص شده بود چراکه همانطور که گفته شد به علت فضای خفقان آن زمان نوشتن نامه کار بسیار مشکلی بود.


منبع: شبستان
211008