برای شناخت اهمیت حضور در مسجد و آثار و برکات آن توجه به چند نکته ضروری است:
1. زیارت خانه خدا
برخلاف تصور برخی که تنها زایران بیت الله الحرام را زایر می‌دانند، از فرهگ اهل بیت (ع) می‌آموزیم که زیارت خانه خدا منحصر به حضور در مکه و مسجدالحرام نیست بلکه خداوند متعال انسان مسجدی را زایر خود خوانده و بر بزرگداشت او تصریح کرده است. رسول خدا (ص) می‌فرماید: خداوند متعال می‌فرماید مساجد خانههای من در روی زمین‌اند که برای اهل آسمان می‌درخشند، همان‌گونه که ستارگان برای ساکنان زمین می‌درخشند. خوشا به حال آن بنده‌ای که مساجد (خانههای من) خانههای او باشد! خوشا بر آن بنده‌ای که در خانه خود وضو بگیرد و مرا در خانه خودم (مسجد) زیارت کند که گرامی‌داشتن زیارت‌کننده بر زیارت‌شونده لازم و واجب است! به آنان که در تاریکی شب به سوی خانههای من (مساجد) گام برمی‌دارند بشارت باد به داشتن نوری درخشان در روز قیامت.
پس ما هم می‌توانیم همه روزه برای اقامه نماز با عبادت و راز و نیاز با تنها به قصد زیارت خانه خدا به عنوان زایر خدا در مسجد حضور یابیم و از معنویت آن بهره‌مند گردیم.
گفتنی است، در سایه حضور در مسجد و زیارت خانه خدا، مؤمنان، یکدیگر را نیز می‌بینند و از حال یکدیگر آگاه می‌شوند. در سخنان معصومان چنین دیداری که رنگ و بویی جز انگیزه خدایی ندارد همانند زیارت خداوند متعال تعبیر شده است. رسول خدا (ص) به داماد خویش می‌فرماید: "ای علی! سه چیز از زینت‌های خداست: اولین آن فردی که برادر مؤمن‌اش را برای خدا دیدار کند، پس او خدا را زیارت کرده و بر خداست که زایرش را گرامی دارد و هرچه از خدا بخواهد به او بدهد."
بنابراین مؤمنان با حضور در مسجد، افزون بر زیارت مسجد، مؤمنان را نیز زیارت کرده، پاداش آن را درک می‌نمایند.
2. دعا و راز و نیاز
دعا در مسجد از جلوه‌های یاد خدا و ذکر نام نیکوی اوست. آنچه از سخنان معصومان بدست می‌آید تأکید بر دعا بخصوص در مساجد است. سیره عملی پیشوایان دین نشان می‌دهد آن بزرگواران در مسجد حاضر می‌شدند و حاجات خود را در این مکان مقدس از خداوند منان می‌طلبیدند.
معاویه بن عمار از قول امام صادق (ع) نقل می‌کند که فرمود: پدرم امام محمد باقر (ع) حاجت‌های خود را هنگام ظهر از خداوند متعال درخواست می‌کرد. او هرگاه حاجتی داشت ابتدا صدقه می‌داد و بوی خوش به کار می‌برد، آن‌گاه سوی مسجد می‌شتافت و حاجت خود را در آنجا از خداوند درخواست می‌کرد.
این توجه خاص به جایگاه ممتاز مسجد باعث می‌شود در اوج فشارهای امویان بر پیروان امام سجاد (ع)، آن حضرت، فرزند گرامی‌اش امام باقر (ع) را فرمان دهد تا به مسجد برود و برای رفع گرفتاری‌های شیعیان دعا کند.
امام صادق (ع) در بیانی دیگر می‌فرماید: "هر گاه مریض می‌شوید به طبیب مراجعه می‌کنید و پول می‌دهید و اگر با سلطان کاری داشته باشید به دربان رشوه می‌دهید (تا خواسته شما انجام گیرد)، حال اگر هنگام گرفتاری به خداوند عزوجل تضرع کنید و وضو گرفته، کم یا زیاد صدقه دهید به مسجد بروید و دو رکعت نماز بخوانید و حمد و ثنای خدای متعال را گفته، بر نبی و آل‌اش درود فرستید و سپس این دعا را بگویید خداوندا درخواست دارم مرا از بیماری‌ام نجات‌بخشی یا به سلامت از سفر بازم گردانی یا از آنچه می‌ترسم نگهداری‌ام کنی؛ خداوند حاجت شما را برآورده می‌سازد. این استجابت به سبب وعده او است که به پاس آن وعده، واجب است که خداوند متعال حاجت شما را برآورده سازد.
3. اقامه نماز
برگزاری نماز به جماعت در اسلام بسیار سفارش شده و خداوند متعال، نتایج دنیوی و پاداش اخروی فوق‌العاده‌ای برای آن در نظر گرفته است.
رسول خدا (ص) می‌فرماید: همانا صف‌های نماز جماعت امت من همچون صف‌های فرشتگان آسمان است و گذاردن یک رکعت با جماعت معادل 24 رکعت است که هر رکعت آن در نظر خداوند محبوب‌تر از عبادت 40 سال است.
حضرت علی (ع) در بیان یکی از موعظه‌های لقمان به فرزندش می‌فرماید: نماز را به جماعت بخوان اگرچه بر نوک پیکان و در سخت‌ترین شرایط باشد.
بررسی دستورهای اسلام نشان می‌دهد نماز جماعتی کامل است که در مسجد برگزار شود و مهم‌تر آنکه امامان معصوم (ع) خواندن نماز جماعت خارج از مسجد را بدون علت منع کردهاند.
امام صادق (ع) درباره اهمیت نماز جماعت در مسجد فرموده است: هر کس از سر بی‌میلی به مسجد در خانه‌اش نماز جماعت بخواند برای او نمازی نخواهد بود حتی برای کسانی که با او نماز خوانده‌‌اند مگر اینکه علتی مانع از حضور در مسجد باشد.
بنابراین اصل، حضور در مسجد است و نماز خواندن حتی به جماعت در غیر مسجد و بدون عذر همچون نخواندن شمرده می‌شود.
افزون بر سفارش معصومان بر اقامه نماز جماعت در مسجد، خواندن نمازهای واجب برای کسانی که توفیق حضور در جماعت نداشته‌اند نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
علما نیز تصریح کردهاند حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی‌اعتنایی جایز نیست و سزاوار نیست انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.
مرحوم فیض کاشانی می‌فرماید: ترک نماز جماعت در روایات پرشماری که قابل شمارش نیست به شدت نهی شده است.
بنا بر این گزارش کتاب«مسجد و مسجدی ها»به قلم«محمدمهدی فجری» به رشته تحریر در آمده است. اهمیت مسجد در آیات و روایات، وظایف مسلمانان در برابر مسجد،راز و رم حضور در مسجد، فواید دنیوی رفت و آمد به مسجد و عواقب عدم حضور در مسجد از جمله سرفصل های این کتاب است.
منبع: شبستان
211008