عقیق:در بسياري از اخبار آمده كه امامان ما، از جمله امام حسن و امام حسين(ع)، با پاي پياده به حج مي‌رفتند، در حالي كه مركب ايشان نيز با ايشان بوده. از آنجايي كه اين اولياء، الگوي ما هستند، آيا براي ما و زمان ما نيز چنين عملي نيك است؟ در اين صورت، با توجّه به اينكه پياده رفتن خيلي بيشتر از سواره (يا با هواپيما) طول مي‌كشد، آيا بهتر نيست كه سريع‌تر رفت و در عوض آن وقتِ اضافي را در عبادت و اعمال ديگر (مثل كسب علم) صرف كرد؟ اگر اوّلي بهتر است، چرا اكثر بزرگان و علماي روز ما اين كار را انجام نمي‌دهند، و اگر دومي بهتر است، چرا امامان كه وقتشان پر ارزش‌ترين و عبادتشان كامل‌ترين بوده، چنين نمي‌كردند؟

استاد حسين انصاريان درپاسخ مي‌گويد:

حج بيت الله الحرام، يكي از مهم‌ترين عبادات اسلامي، و يكي از اركان اسلام است. در روايات زيادي آمده است كه اسلام بر پنج پايه بنا نهاده شده است (نماز – روزه – زكات – حج – ولايت) (1) يعني بايد‌ همان اندازه كه به نماز اهميت داده مي‌شود به حج نيز اهميت داده شود.

همچنين روايات زيادي داريم كه مي‌فرمايد: اگر كسي بدون هيچ گونه عذري حج خانه خدا را ترك كند (حج واجب) بي‌ايمان (يهودي يا نصراني) از دنيا مي‌رود.

حج به اين ميزان اهميت داشته است ولي اين عمل با اين اهميت، ممكن بود بعلت دوري راه و مشكلات زياد و سختي شرايط آب و هوايي مكه، از طرف مسلمانان، اهميت داده نشود و يا حداكثر هر كس وقتي حج واجب خود را كه انجام داد، ديگر در سالهاي بعد، براي انجام حج استحبابي اقدام ننمايد.

در اين شرائط ائمه(ع) كه چراغ هدايت جامعه هستند، وظيفه مهمي بر دوش دارند.

اينكه ائمه (ع) پياده به حج مي‌رفتند حكمت‌هاي زيادي دارد كه ما در اينجا به بعضي از آن‌ها اشاره مي‌كنيم:

۱- يك دليل و حكمت براي انجام حج بصورت پياده و گاهي با پاي برهنه، بيان اهميت حج و حتي حج مكرر در سالهاي بعد است. آيا اگر ائمه(ع) تنها به تبليغ زباني درباره اهميت حج مي‌پرداختند و عملي در اين راستا انجام نمي‌دادند جاي اين سؤال نبود كه اگر حج، (با پاي پياده) اين همه ثواب داشته است چرا خود آنان اقدام نكردند؟

پس مسافرت‌هاي متعدد ائمه(ع) در طول ساليان متمادي براي انجام مراسم حج و آنهم بصورت پياده يك تبليغ عملي مؤثر است كه هنوز بعد از قرن‌ها اثر آن را مي‌بينيم.

مخصوصا كه امام(ع) با اينكه مركب سواري مناسبي همراه داشتند، سوار نمي‌شد و خودشان پياده و مركب هم بدون سوار همراه قافله حركت مي‌كرد نشانگر اين است كه اگر امام پياده به حج مي‌رود، نه از اين جهت است كه امكانات ندارد و مجبور است كه پياده راه را طي كند، بلكه بخاطر ثواب و پاداش و اهميتي است كه در اين عمل وجود دارد.

۲- حكمت دوم اين است كه ائمه(ع) مرد عمل بودند، به آنچه كه از جانب خدا و پيغمبر به آنان رسيده بود اعتقاد و يقين داشتند و اگر چيزي را به مردم مي‌فرمودند قبل از همه خود بدان عمل مي‌كردند و بهتر از همه خود به جا مي‌آوردند.

۳- از نظر اجر و پاداش روايات زيادي داريم كه مي‌فرمايد: «افضل الاعمال احمز‌ها» يعني بهترين اعمال آن كارهايي است كه سخت‌تر است و با دشواري بيشتري انجام مي‌شود. آن حجّي كه انسان با پاي پياده و در هواي گرم و سوزان انجام مي‌دهد و خود را به زحمت مي‌اندازد و تنها عشق به معبود است كه او را به اين كار وا مي‌دارد، مسلما در پيشگاه معشوق و معبود ارزش و پاداش بيشتري دارد از آن حجي كه انسان سوار هواپيما شود و در طول چند ساعت از دور‌ترين نقاط كره زمين خود را به مكه برساند و در بهترين هتل‌ها و منزل‌ها با بهترين امكانات رفاهي مسكن گزيند و بهترين غذا‌ها در اختيارش باشد. اين كجا و آن كجا؟

۴- همراهي با اقشار ضعيف جامعه: مسلما در بين مسلمانان افراد زيادي علاقمند به حج بوده و هستند كه از امكانات كمي برخوردارند و ممكن است وقتي خود را با اغنياي جامعه مقايسه مي‌كنند كه با چه امكانات و وسائلي حج به جا مي‌آورند، احساس حقارت كنند و به اين عمل اقدام نكنند اين روش ائمه(ع) كه در مواردي بصورت پياده به حج مي‌آمدند، و در مواردي بصورت خدمتگزار كاروان‌هاي حجاج، به حج مشرف مي‌شدند، يك جواب عملي به اين اقشار كم در آمد و علاقمند به حج است كه مبادا به خاطر اينكه پول نداريد احساس حقارت كنيد و از حج دست برداريد! بلكه حج را هر چقدر با شرايط سخت‌تري انجام دهيد ثواب بيشتري مي‌بريد!

البتّه با توّجه به تمام اين حكمت‌ها بايد توّجه داشته باشيم، انجام حج ائمه(ع) به اين صورت، براي ديگران هم امري است مطلوب و سفارش هم شده است ولي اين بدان معني نيست كه بر همه و در همه زمان‌ها لازم است كه اينگونه حج بجا بياورند، خير هركس به اندازه توان و طاقت خود مي‌تواند از امكانات و وسائل رفاهي در انجام حج كمك بگيرد. مخصوصا اگر در مواردي پياده حج به جا آوردن موجب خستگي زياد و از بين رفتن حال دعا و مناجات، يا موجب كسالت و مريضي شود در اين صورت لازم است كه بصورت سواره حركت كند.

همينطور درباره كساني كه دارايي دارند ولي براي اينكه خرجشان كمتر شود پياده مي‌روند، در روايت آمده است كه بهتر است بصورت سواره حج انجام دهند و صرفه جويي نكنند.


منبع:شفقنا
211008