نام باني ضريح سوم نامشخص است، اما به طور قطع و مسلم اين ضريح در عهد فتحعلي شاه وجود داشته؛ چنان كه برخي از منابع به درِ مرصع نصب شده بر روي اين ضريح كه توسط فتحعلي شاه در تاريخ 1233 ق اهدا شده اشاره دارند كه در سمت شرقي ضريح نصب شده است.

بعضي از نويسندگان زمان نصب اين ضريح را در اوايل عهد قاجاريه مي دانند و بسياري از نويسندگان باشتباه تاريخ كتيبه و نام باني در ضريح را مربوط به ضريح دانسته و فتحعلي شاه را باني ضريح معرفي مي نمايند، در حالي كه به نوشته اعتمادالسلطنه اين ضريح فاقد كتيبه است.

در مورد مشخصات اين ضريح نوشته اند كه طول آن پنج و عرض آن سه متر و داراي دو متر ارتفاع است و جنس آن از فولاد و بر روي ضريح مطهر مشبكي مطلا و بر فراز آن شيرواني چوبي، با پوشش طلا وسط شيرواني يك سر طوق طلا مرصع به جواهر و در دو طرف آن دو قبه جواهرنشان مي باشد و بالاي آن هم پوشش بسيار نفيسي گسترده است.

اين ضريح نيز مانند ضريح دوم مورد دستبرد قرار گرفت و در عهد سلطنت محمد شاه قاجار، پس از آن كه محمد حسن خان سالار پسر آصف الدوله والي خراسان طغيان نمود، تمام طلا و نقره هاي روي ضريح را تصرّف كرد و درب مرصع فتحعلي شاهي را نيز از ضريح جدا نمود و به نام خود سكه زد. نوروز علي بسطامي تاريخ اين واقعه را 1264 ق مي داند و مي نويسد پس از آن كه ناصرالدين شاه بر تخت سلطنت نشست، تعميرات صورت گرفت. ظاهراً تعميرات ضريح در 1268 ق شروع گرديد و سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه پس از آن كه اين درب را با تكه هاي طلاي ضخيم پوشاند، در سال 1270 ق در نصب گرديد.

به اين ترتيب از دوران فتحعلي شاه قاجار به بعد سه ضريح بر روي مرقد مطهر امام رضا (ع) وجود داشته و اعتمادالسلطنه و ديگر نويسندگان از وجود اين ضريح ها خبر داده اند. لذا به استناد كتيبه سردر مرصع اهدايي فتحعلي شاه (1233 ق)، از اين زمان به مدت حدود يك صد و پنجاه سال سه ضريح وجود داشته و ظاهراً هيچ گونه تغيير اساسي در آن ها ايجاد نشده، تا آن كه در سال 1311 ش بنا به نوشته مؤتمن، ضريح چوبي قديمي (ضريح اول) به علت پوسيدگي در زمان نصب صندوق جديد، به كلي برداشته شده و دو ضريح ديگر پس از مرمت در جاي قبلي نصب گرديده است.

مؤلف تاريخ آستان قدس، ضمن آن كه علت و چگونگي اين تغييرات را نقل كرده، مشخصات سه ضريح را نيز آورده است. او در مورد كيفيت اين تغييرات مي نويسد: پيرو راپرت خرابي صندوق در سال 1309 و اخذ مجوز شفاهي جهت تعويض صندوق چوبي قديمي، با دعوت از علماي طراز اول خراسان و با حضور صاحب منصبان آستان قدس و نايب التوليه و معماران زبده طي صورتجلسه در مورخه 29 رجب مطابق هشتم آذرماه 1311 عمليات مرمت آغاز شده و پس از برداشتن صندوق قديمي، ضريح طلاكوب چوبي نيز كه در اين زمان پوشيده و قابل ابقا نبوده است، به كلي برداشته شد، و پس از نصب صندوق ساخته شده از سنگ مرمر جديد، دو ضريح ديگر (ضريح مرصع و ضريح فولادي) پس از مرمت در جاي قبلي نصب شد.

پس از برداشتن ضريح قديمي در سال 1311 ش، از اين زمان تا سال 1338 ش، يعني حدود 27 سال فقط دو ضريح بر روي مرقد مطهر وجود داشته كه ضريح مرصع در داخل و نزديك به مرقد مطهر و ضريح فولادي منسوب به عهد فتحعلي شاه در معرض زيارت زائران بوده است.

چهارمين ضريح به نام ضريح طلا و نقره معروف به شير و شكر است كه در سال 1338 خورشيدي ساخته شده و پس از برداشتن ضريح سوم و انتقال آن به موزه، روي ضريح نگين نشان نصب مي شود و اكنون بر روي سقف ضريح از داخل اين دو بيتي نوشته شده:

هاتفي وصف اين ضريح بگفت عجرا الصائعون عن صفتك

بهر تاريخ دور مسعني سفت ما عرفناك حق معرفتك

كه به حساب ابجد از مجموع حروف مصراع چهارم عدد 1370 ﻫ.ق بدست مي آيد كه تاريخ نصب ضريح مي باشد.

انجام اقدامات و تشريفات نصب ضريح جديد مصادف بود با شروع كار نايب التوليه جديد محمد مهران كه پس از استعفاي شادمان آغاز به كار نمود. او در مقاله اي با عنوان «ضريح جديد» چگونگي نصب ضريح شير و شكر را بتفصيل آورده، مي نويسد پس از انجام مشورت لازم با اعضاي هيأت ويژه، كار نصب ضريح جديد آغاز گرديد و ضريح جديد آغاز گرديد و از صبح روز چهارشنبه هشتم بهمن ماه 1338 ش پس از غبارروبي مرقد مطهر در مدت 17 روز عمليات برداشتن ضريح فولادي و مرمت و تعويض سنگ هاي پاي ضريح انجام شد و ضريح دوم تميز و اصلاح شده به وسيله جرثقيل بالا كشيده شد و كف ضريح ترميم و پس از نصب چهارچوبه ضريح جديد شير و شكر، كار نصب روكش ها و قاب ها و سقف انجام شد و سرانجام در ساعت پنج و نيم بعد از ظهر روز چهاردهم شعبان المعظم 1379 ق مقارن با شب ولادت حضرت ولي عصر (عج) مطابق با 22 بهمن 1338 ش، درِ حرم براي زيارت مشتاقان مفتوح گرديد.

كاوياني مشخصات ضريح چهارم را اين گونه وصف مي كند:

«... ضريح مقدس داراي چهارده دهانه به نام چهارده معصوم بوده، شش دهانه آن طرف بالاسر و پايين پا، هشت دهانه آن پيش رو و پشت سرِ مبارك مي باشد. طول آن چهار متر و پنج سانت و عرض آن سه متر و شش سانت و ارتفاع آن سه متر و سي سانت بوده.

لبه بالاي ضريح در چهار سمت 44 گلدان طلا و 44 ترنج طلا نصب شده، بر بدنه آن در چهار سمت 18 ترنج طلا با املاء كلمات طيّبات و صلوات به خط زرين به قلم احمد زنجاني نوشته شده است و قسمت بالاي دهانه ها تا سقف ضريح مطهر با گل و برگ و قطاربندي از جنس طلا، نقره و مينا تزيين شده است. شاسي و سقف ضريح آهني است و قسمت بالا و پايين آهن ها به وسيله چوب چناري بسيار مرغوب دوقابه شده است. گوي و ماسوره هاي ضريح تو پُر و از جنس نقره با عيار 90 درصد مي باشد و جنس روكش ها تماماً طلا و نقره و ميناست.

ضريح طلا و نقره جديد، منسوب به شير و شكر در واقع به جاي ضريح فولادي (منسوب به عهد فتحعلي شاه) نصب گرديد و ضريح فولادي به موزه آستان قدس انتقال يافت.

چون با گذشت حدود چهار دهه از زمان نصب ضريح چهارم، به مرور زمان اركان ضريح شير و شكر پوسيده و روكش هاي نقره اي و طلايي آن ساييده و به رغم تعميرات مكرر به دليل كمي ضخامت و فرورفتگي، از استحكام لازم برخوردار نبود، لذا ساخت ضريح پنجم مورد توجه قرار گرفت و پس از حدود پنج سال بررسي و نظرخواهي از صاحبنظران، براساس طرح ابتكاري و برگزيده استاد فرشچيان هنرمند برجسته معاصر، توسط هيأت اجرايي مركب از كارشناسان و هنرمندان برجسته و بر مبناي طرح ها و معيارهاي مصوب و تحت نظر سازمان عمران و توسعه حريم حرم، كار ساخت ضريح جديد موسوم به ضريح سيمين و زرين از سال 1372 ش آغاز شد و پس از آماده سازي، عمليات اجرايي نصب پس از انجام آخرين مراسم غبارروبي ضريح قبلي، از شامگاه روز شنبه 21/10/1379 آغاز گرديد و پس از اتمام كار در روز سه شنبه 16/12/79 مقارن با عيد سعيد قربان، طي مراسمي با حضور مقام معظم رهبري- حضرت آيت الله خامنه اي- و توليت عظماي آستان قدس رضوي- آيت الله واعظ طبسي- بازگشايي روضه رضوي با ضريح جديد صورت گرفت.

ضريح جديد كه پنجمين ضريح نصب شده بر روي مرقد مطهر امام رضا (ع) مي باشد حدود 12 تن وزن دارد و از جمله ويژگي هاي آن، ضخامت پوشش نقره اي و طلايي آن و نيز اتصال روكش ها بدون پيچ مي باشد. طول ضريح 78/4 متر و عرض آن 73/3 متر و ارتفاع آن با محاسبه سنگ و پايه 96/3 متر مي باشد و جمعاً داراي چهارده دهانه در اطراف است. دو سوره مباركه هل اتي و يس به صورت كتيبه در دور تا درو ضريح نوشته شده كه طول كتيبه سوره هل اتي 76/16 و عرض آن 14 سانت و كتيبه سوره يس داراي 66/17 متر طول و 18 سانتيمتر عرض است.

هر دو كتيبه و ديگر خطوط ضريح مطهر مشتمل بر آيات الهي و اسماء حُسني است كه در كمال قوت و استحكام و زيبايي با خط خوشنويس نامي آقاي موجد نوشته شده است.

از جمله امتيازات ضريح پنجم يكپارچه بودن آن است و ضمن آن كه از صلابت و استحكام قابل قبولي برخوردار مي باشد. در تمامي گلبرگ ها و نقوش به كار رفته مفاهيم فرهنگ متعالي اسلام متجلي است و تأكيد بر اسلامي و ايراني بودن تمامي عناصر و اجزاء متشكله، يكي ديگر از ويژگي هاي ضريح سيمين و زرين مي باشد. استفاده از اعداد 5 و 8 و 14 در ساختار ضريح به طور مشخص نشان دهنده خمسه شجره طيبه و رتبه شامخ صاحب ضريح به عنوان هشتمين اختر ولايت و امامت است و نيز وجود 14 محراب در چهار ضلع ضريح كه رأس محراب ها به كلمه الله ختم مي شود و وجود گل هاي آفتابگردان در گوش هاي لچكي كه شمس الشموس را تداعي مي كند و نحوه به كارگيري خطوط و نقوش اسليمي ها در بدنه ضريح كه چشم ها را به يك نقطه و هدف معيني يعني كلمه الله منتهي مي سازد، سبكي ايراني و اسلامي و نوين است كه با الهام از اعتقادات اسلامي روح و هويت هنر نقاشي، نگارگري، خطاطي و طراحي، آميزه اي از هنر و اعتقاد را در گلزاري از زر و سيم به نمايش گذاشته است.

ضريح موجود در مجموع در طول 31 سانتي متر و در عرض 42 سانتي متر و در ارتفاع 6 سانتي متر نسبت به ضريح قبلي (شير و شكر) وسيعتر و بزرگتر است و در سقف و بخش داخلي بدنه ضريح به جاي استفاده از چوب ساده و رنگ و روغن، از هنر خاتم كاري بهره گيري شده است.