عقیق: شناخت شخصیت‌ها و اسوه‌های دینی یکی از مراتب تفقه و فهم دین است. بیش از آن که حقیقت دین را در حوزه و موضوعات انتزاعی جست‌وجو کنیم، باید در وجود کسانی بیابیم که تجلی و ظهور ارزش‌ها بودند. در ادامه سخنان رهبری معظم درباره شأن امام سجاد را می‌خوانیم.

کادرسازی در کلام امام سجاد

در کلمات امام سجّاد توجّه به کادرسازى هم هست. در کتاب شریف تحف‌العقول، چند مورد کلام طویل از امام سجّاد نقل شده. بنده متأسّفانه وقت نکردم به کتاب‌هاى دیگر نگاه کنم و اگر نمونه‌هاى دیگرى از این کلمات از امام سجّاد هست، پیدا کنم، گمان هم نمی‌کنم باشد، یا زیاد باشد، کلمات کوتاه چرا، امّا کلمات بلند، مثل آن دو سه مورد حدیثِ مفصّلى که در تحف‌العقول از امام سجّاد نقل شده، دیگر فکر نمی‌کنم باشد.

خدا ما و شما را از حیله ستمگران رهایی بخشد!

لحن این احادیث و خطاب این احادیث نشان‌‌دهنده‌‌ کارى است که امام سجّاد می‌کرده، یکى از این‌ها معلوم است که خطاب به عامّه‌ مردم است، اوّلش «ایّها النّاس» است و با «ایّها النّاس» شروع می‌شود، در این خطاب، تذکّر به معارف اسلامى است، حضرت در این حدیث مفصّل می‌فرمایند که وقتى انسان را در قبر می‌گذارند، از ربّ او سؤال می‌کنند، از پیغمبر او سؤال می‌کنند، از دنیاى او سؤال می‌کنند، از امام او سؤال می‌کنند، این یک لحن ملایم و رقیقى است که به درد عامّه‌ى مردمى که در حیطه‌ تبلیغات امام سجّاد قرار می‌گرفتند، می‌خورد، امّا یک حدیث دیگر هست که جور دیگرى شروع می‌شود و مضمون آن هم نشان می‌دهد که مال خواص است، اولش این‌جورى شروع می‌شود: کَفانا اللّهُ وَ اِیّاکُم کَیدَ الظّالِمینَ وَ بَغیَ الحاسِدینَ وَ بَطشَ الجَبّارینَ لا یَفتِنَنَّکُمُ الطَّواغیت، این مال عامّه‌ مردم نیست، مشخّص است که مال یک عدّه‌ى خاصّى است. می‌شود حدس زد که امام در طول این مدّت یا در دوره‌هاى مختلف و در سال‌هاى مختلف، یا با جمع‌هاى مختلف، دو سه‌ جور بیان و تعلیمات داشتند، بعضى‌اش آن‌جور است، بعضى‌اش این‌جور است، در بعضى هم اشاره‌ى به دستگاه حاکم و طواغیت زمان هست، در بعضى نه، فقط به کلّیّات و مسائل اسلامى اکتفا شده و لاغیر.

۳۵ سال جهاد برای آزادی انسان

این زندگى امام سجّاد است که در طول این ۳۵ سال، آرام آرام ، آن مردم غافل و بى‌خبر را از چنگ شهوات از یک طرف، و تسلّط دستگاه‌هاى جبّار از یک طرف، و کمند علماى سوءِ وابسته‌ به دستگاه‌ها از یک طرف، کنار می‌کشد و از آن محیط تاریک و ظلمانى نجات می‌دهد و مجموعاً یک عدّه و یک مجموعه‌ مؤمن علاقه‌مند صالحى را که بتوانند قاعده‌اى بشوند براى کارهاى آینده، به ‌وجود بیاورد، این زندگى امام سجّاد است. البتّه جزئیّات زندگى آن حضرت، جاى بحث چندساعته‌ى جداگانه‌اى دارد که بنده بحث هم کرده‌ام و ساعت‌هاى متمادى راجع به زندگى امام سجّاد صحبت کرده‌ام، الان بیش از این اشاره در بحث کنونى ما نمی‌گنجد.(۱۳۶۵/۰۴/۲۸)

صحیفه‌ سجّادیّه بحر موّاج معارف اسلامی است

این دعاهای صحیفه‌ سجّادیّه بحر موّاج معارف اسلامی است. شما این دعای اوّل صحیفه‌سجّادیّه را که در[باره‌] توحید است نگاه کنید، دعای دوّم را که درباره‌ی پیغمبر است نگاه کنید، دعای سوّم را که درباره‌ی مؤمنین است نگاه کنید، ببینید اصلاً چه هست، دعای پنجم صحیفه‌ سجّادیّه: «اللَّهُمَّ أَغْنِنی عَنْ هِبَةِ الْوَهَّابِینَ بِهِبَتِک، وَ اکفِنی وَحْشَةَ الْقَاطِعِینَ بِصِلَتِک» اینها حرف‌های خیلی مهمّی است، قطع قاطعین شما را وحشت‌زده نکند وقتی به خدا متّصلید. اینکه می‌گوید «وَ اکفِنی» این در واقع دارد درس می‌دهد به ما، فقط خواستن از خدا نیست، خواستن از خدا هم هست امّا فقط آن نیست. دارد به ما می‌گوید شما اکتفا کن به صله‌ی با پروردگار.

بگذار همه‌ دنیا [ارتباطشان را] قطع کنند، به قول خودشان [تو را] منزوی کنند. به درک! انزوای آنها چه ضرری به ما می‌زند؟ حالا از انزوا خارج شدیم، چه خیری بردیم؟ حالا مثلاً از انزوا خارج شدیم، کجاست [آن منفعت]؟ چه فایده‌ای را از خروج از انزوا [بردیم]؟ این‌ها ببینید معارف اسلامی است. «أَغْنِنی عَنْ هِبَةِ الْوَهَّابِینَ بِهِبَتِک» هبه‌ تو مهم است، بخشش تو مهم است، هبه‌ وهّابین چه اهمّیّت دارد که به ما هبه کنند و بخشش کنند و کمک کنند؟ غرض [اینکه] این‌ها یک دنیایی است.(۱۳۹۵/۱۲/۰۵)