عقیق: عید سعید غدیر خم که به عنوان عیدالله اکبر از آن یاد می‌شود که از جمله اعیاد بزرگ مسلمانان است. دشمن همواره در تلاش است تا با حاشیه‌سازی و برخی گزاره‌های تفرفه‌افکنانه، وحدت میان اهل تشیع و اهل تسنن را نشانه‌گیری کند؛ در حالیکه واقعه غدیر خم یکی از وحدت‌بخش‌ترین موضوع میان این دو مذهب است. لذا برای بررسی بیشتر این موضوع با حضرت آیت‌الله سعید شاه‌آبادی رئیس موسسه غدیرشناسی گفتگو کرده‌ایم.
گزیده‌ای از گفتگوی تسنیم با آیت‌الله شاه‌آبادی:
* ما غدیر را صرفاً یک حادثه تاریخی نمی‌دانیم بلکه مهمترین آموزه اسلامی است.
* اشتیاق جدی اهل سنت برای فراگیری آموزه‌های غدیرشناسی
* 18 هزار غدیر پژوه قبل از کرونا درکلاس‌ها حضور داشتند.
* نباید برای تبیین معارف اهل‌بیت(علیهم‌السلام) به مقدسات اهل سنت متعرض شد.
* برای برگزاری کلاس‌های غدیرشناسی با بزرگ اهل سنت شهر جلسه داریم.
* احدی حق ندارد در جشن‌های غدیر به مقدسات اهل سنت بی‌احترامی کند.
* اگر این اختلافات که بعضی‌ها دامن می‌زنند در قرون اولیه بعد از غدیر وجود داشت یک شخصی باید در کتابی از دو یا سه قرن اول این اختلاف را نقد می‌کرد اما یک نمونه از آن وجود ندارد.
متن این گفتگو به شرح زیر است:
* روی موضوع امامت به خوبی کار نکرده‌ایم
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. عرض سلام ادب و احترام دارم خدمت حضرت آیت‌الله سعید شاه‌آبادی و همه شما بینندگان محترم، با توجه به اهمیت موضوع غدیر در جهان اسلام، می‌خواستم در خصوص فعالیت‌های مرکز غدیرشناسی توضیحاتی را ارائه بفرمایید.
آیت‌الله شاه‌آبادی: بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. خدمت شما، همه دوستان و بزرگواران که این برنامه را مشاهده می‌کنند عرض سلام و ادب دارم. بنده هم اعیاد بزرگ و مبارک این ایام را تبریک عرض می‌کنم. عید غدیر بر اساس روایات، بزرگ‌ترین عید اسلامی است که از آن عیدالله اکبر تعبیر می‌شود. ما غدیر را صرفاً یک حادثه تاریخی نمی‌دانیم، بلکه یک آموزه دینی و بلکه مهمترین آموزه اسلامی می‌دانیم، که ما از آن تعبیر امامت می‌کنیم. برای همین می‌بایست درباره امامت و ولایت بیش از گذشته کار شود. امامت کجای دین است؟ از اصول دین است؟ از اصول مذهب است؟ از فروع دین است؟ به صورت صریح می‌گویم که اگر این سؤال را از مردم تحصیل کرده بپرسیم، جواب واحدی دریافت نمی‌کنید و این نشان دهنده آن است که ما درباره موضوع امامت و ولایت و جایگاه آن در اسلام به خوبی کار نکرده و به درستی آن را تبلیغ و معرفی نکرده‌ایم. برای همین غدیرشناسی به معنای امامت‌شناسی است و ما با این تعریف فعالیت‌های مرکز غدیرشناسی را دنبال می‌کنیم. این مؤسسه در تمام سال فعال بوده و فقط به ایام دهه امامت و ولایت ختم نمی‌شود، چراکه باید در تمام سال به این مفهوم بزرگ بپردازیم. مفهومی که پیامبر گرامی اسلام همه را مأمور کردند تا قیامت در مورد آن تبلیغ و اطلاع‌رسانی کنند. دشمنان غدیر که دشمنان اسلام هستند، در تمام سال علیه امامت و ولایت اقدام می‌کنند. برای همین در مؤسسه غدیرشناسی تمام سال را به تبیین این موضوع اختصاص داده‌ایم. از عمر مؤسسه غدیرشناسی نزدیک به دوازده سال می‌گذرد که در حد توان خودمان و توفیقی که اهل بیت(علیهم‌السلام) عنایت کنند با برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌ها درحال معرفت‌افزایی درباره غدیر هستیم.
* اشتیاق جدی اهل سنت برای فراگیری آموزه‌های غدیرشناسی/ 18 هزار غدیر پژوه قبل از کرونا درکلاس‌ها حضور داشتند
یعنی فعالیت های مرکز در سراسر کشور اجرا می شود؟
آیت‌الله شاه‌آبادی: بله. قبل از فراگیری بیماری کرونا، در 56 شهر، کلاس حضوری در این زمینه برگزار می‌کردیم و از همه اصناف یعنی کارمند، خانه‌دار، دانش آموز، دانشجو، کاسب و غیره در این کلاس‌ها شرکت می‌کردند و به عنوان غدیرپژوه به موضوع غدیر می‌پرداختند. غدیرپژوه نیز همانند دانشگاه و یا کلاس‌های دیگر نیست؛ بلکه زندگی و کار خود را به راحتی انجام داده و فقط هفته‌ای یک یا دو جلسه به حوزه معرفتی اختصاص می‌دهد. به عبارت دیگر فرد می‌بایست، یک یا دو ساعت در هفته خود را به موضوع معرفتی پیرامون ولایت و امامت خالی کند. هرچند کارگاه‌های دیگر نیز در کنار این کلاس‌ها برگزار می شود مثل کارگاه مهدویت، فاطمی که همه آنها ذیل غدیرشناسی است؛ چراکه غدیرشناسی همه مباحثی که در خصوص امامت و ولایت باشند را شامل می‌شود.
بیشترین تمرکز مؤسسه غدیرشناسی درباره کلاس‌ها و کارگاه‌ها و آموزه‌های معرفتی است و به دنبال جاذبه‌های مدرکی نرفته‌ایم. چرا؟ چون می‌خواستیم جاذبه خود اهل بیت(علیهم‌السلام) سبب حضور غدیرپژوهان شود. قبل از فراگیری بیماری کرونا 18 هزار نفر غدیر پژوه در سراسر کشور در کلاس‌ها شرکت کردند و هیچ کدام از آنها به دلیل جاذبه‌ی مدرک نیامده بودند. هرچند به آنها گواهی داخلی تعلق می‌گیرد و مقررات آموزشی جدی داریم؛ مثلاً برای هر یک دقیقه تأخیر در ورود به کلاس، نمره منفی در کارنامه او درج می‌شود و با این دقت‌ها و سخت‌گیری‌ها کلاس‌های خود را برگزار می‌کنیم.
البته آزمون‌هایی نیز برگزار می‌شود که این آزمون‌ها تماماً اختیاری است. یعنی برخی‌ها می‌گویند فقط می‌خواهیم این مطالب را بیاموزیم و نیازی به مدرک و آزمون نداریم. برخی‌ها نیز می‌گویند به مدرک آن نیاز داریم که ما از آنها می‌خواهیم در آزمون را شرکت کنند. اما به هر حال 18 هزار نفر قبل از فراگیری کرونا در این کلاس‌ها حضور پیدا کرده و با مباحث غدیر شناسی آشنا شده‌اند که بخش قابل توجهی از این عزیزان از برادران اهل تسنن هستند. یعنی در شهرهای مختلف کشور مخصوصاً سیستان و بلوچستان در این کلاس‌ها حضور جدی پیدا کرده‌اند. من به شما عرض کنم اگر اشتیاق اهل تسنن برای حضور در کلاس‌ها و تعلیم معارف غدیرشناسی بیشتر از شیعیان نباشند کمتر نیست؛ چرا که این موضوعات کمتر به گوش آنها خورده و می‌خواهند اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنند.
* برای برگزاری کلاس‌های غدیرشناسی با بزرگ اهل سنت شهر جلسه داریم/ با ماجرای غدیر به شکل یک موضوع می‌پردازیم
با توجه به حضور اهل سنت در کلاس‌های غدیرشناسی اساتید برای مودت و وحدت میان این دو مذهب چه کارهایی انجام می‌دهند.
آیت‌الله شاه‌آبادی: اساتید ما تمام دقت‌های مورد نظر را انجام می‌دهند، چراکه نباید برای تبیین معارف اهل‌بیت(علیهم‌السلام) به مقدسات اهل سنت متعرض شوند و این نکته‌ای است که در تمام کلاس‌های سراسر کشور اجرا می‌شود چه آنکه برادران اهل تسنن در کلاس حضور داشته باشند چه آنکه در کلاس حضور نداشته باشد.
یعنی به ماجرای غدیر به صورت یک موضوع نگاه می‌کنید.
آیت‌الله شاه‌آبادی: بله. کاملاً به شکل یک موضوع به آن پرداخته می‌شود. امام رضا علیه السلام در روایتی می‌فرمایند که اگر محاسن و زیبایی‌های کلام ما را بدانند، خودشان به سوی ما می‌آمدند. این روایت را در تمامی کلاس‌ها مطرح می‌کنم و به عنوان یک دستورالعمل آن را می‌بینم. به نظر من این روایت به ما می‌فرماید که علاقه‌مندان به اهل بیت(علیهم‌السلام) وظیفه‌ای ندارند جز آنکه زیبایی‌های کلام و رفتار اهل بیت را به دیگران منتقل کنند. به همین دلیل هر زمان می‌خواهیم در مناطق اهل تسنن کلاسی را برگزار کنیم، در اولین کار با بزرگ اهل سنت آن شهر دیدار می‌کنم که پس از برگزاری کلاس‌ها به آنها نگویند که مؤسسه غدیرشناسی می‌خواهد سنی‌ها را شیعه کند. ما هیچ تکلیفی برای این کار روی دوشمان احساس نمی‌کنیم، بلکه آمده‌ایم درباره مشترکات صحبت کنیم. بنده سالهاست که عشق اهل سنت به اهل بیت را درک کرده‌ام. رژیم طاغوت در سال 55 پدر شهیدم حضرت آیت‌الله مهدی شاه‌آبادی را به منطقه بانه کردستان تبعید کرد. چراکه احضارها، زندان‌ها و شکنجه‌ها روی ایشان اثر نکرده بود برای همین تصمیم گرفتند او را در میان منطقه‌ای از برادران اهل تسنن قرار دهند تا ایشان را بدین گونه شکنجه کنند. اما پدر ما محبت اهل سنت به اهل بیت را دیدند و انس و ارتباط بین آنها برقرار شد و زمانی که جواب سلام دادن به یک روحانی تبعیدی جرم بود، بالاترین احترام‌ها را از برادران اهل سنت مشاهده می‌کرد. برای همین کلاس‌های غدیر شناسی را در تمامی استان‌ها و حتی شهرهای سنی‌نشین نیز اجرایی کردیم و من به چشم خود دیدم که زمانی که از امام حسن علیه السلام، امام حسین علیه السلام، و حضرت صدیقه طاهره سلام‌الله علیها صحبت می‌کنیم اشک در چشم‌های آنها جمع می‌شود.
* آموزش 30 هزار غدیرپژوه طی 12 سال/ ایجاد شبکه غدیرشناسی در سراسر کشور بدون هزینه دولتی
با توجه به شرایط کرونا در کشور کلاس‌ها به صورت مجازی برگزار شد؟
آیت‌الله شاه‌آبادی: همانطور که گفته شد قبل از کرونا کلاس‌ها به صورت حضوری بود، اما پس از آن کلاس‌ها را به صورت مجازی با دربرگیری بیشتر شهرها اجرا کردیم. اگر در روستا یا منطقه‌ای به دلیل مسافت و مشکلات دیگر نمی‌توانستیم کلاس درس برگزار کنیم، اما از طریق کلاس‌های مجازی این مشکل رفع شد و آمار کلاس‌ها افزایش چشمگیری پیدا کرد و الان بالغ بر 30 هزار نفر از کلاس‌های غدیر شناسی بهرمند شده‌اند.
حاج آقای شاه‌آبادی در مورد سفیران غدیر نیز توضیحاتی ارائه فرمایید.
آیت‌الله شاه‌آبادی: افرادی که در این کلاس‌ها حضور پیدا کرده و معارف غدیر شناسی را فرا گرفته‌اند از آنها خواسته‌ایم تا در هیئات، مساجد و تکیه‌ها حضور پیدا کرده و از آنها بخواهند تا این کلاس‌ها در آن مجموعه‌ها نیز برگزار شود. در همین راستا 1200 نفر اعلام آمادگی کرده‌اند که از آنها تحت عنوان سفیر غدیر یاد می‌شود. ما حتی موسسات و غدیرشناسی خانگی را نیز به رسمیت می‌شناسیم؛ یعنی افراد می‌آیند مشخصات خود را اعلام می‌کنند که می‌خواهند در منازل خود این کلاس‌ها را برگزار کنند که به آنها کد 6 رقمی شناسایی داده می‌شود تا از فعالیت‌های آنها حمایت و هدایت شود.
آیت‌الله شاه‌آبادی: اگر می‌خواستیم تمامی استادها را از تهران به استان‌ها ارسال کنیم، کار بسیار سختی است، به این منظور از ظرفیت تمام اساتید و فضلایی که در استان‌ها حضور دارند، استفاده می‌کنیم. در همین زمینه فراخوانی اعلام شد و یک هزار استاد خانم و آقا از سراسر کشور اعلام آمادگی کرده‌اند. بنابراین تیمی را به صورت مجازی قرار داده‌ایم تا آزمون‌ها و گزینش‌های مورد نظر را انجام دهند. لذا اعزام‌های بیرون از استان تقریباً نخواهیم داشت. جالب است این نکته را هم بگویم که این طرح سفیران غدیر به صورت شبکه غدیرشناسی در سراسر کشور تبدیل شده؛ بدون آنکه هزینه در برداشته باشد و تمام هزینه‌ها کاملا مردمی است.
* قدر مشترک تشیع و تسنن در غدیر دوستی با امیرالمومنین (ع) است/ اختلافی در هیچ کتابی از قرون اول نیست
همانگونه حضرتعالی فرمودید، موضوع غدیر یک موضوع بسیار مهم در جهان اسلام است. درباره دقت نظر به فضائل امیرالمومنین(ع) چه کمکی به جامعه اسلامی می‌کند؟
آیت‌الله شاه‌آبادی: همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند غدیر عامل وحدت در جهان اسلام است و برخی‌ها سؤال می‌کنند که چگونه غدیر می‌تواند عامل وحدت باشند، در حالی که ما از آن یک برداشت داریم و اهل سنت نیز برداشت دیگری دارد. مثلاً در حدیث پیامبر گرامی اسلام در روز غدیر خم که فرمودند: «من کنت مولاه فهذا علی مولا» ما شیعیان مولا را به عنوان سرپرست، حاکم، آقا، فرمانده و رهبر می‌دانیم اما برادران و خواهران اهل سنت آن را به عنوان یاور، دوست و ناصر معنا می‌کنند. حال قدر مشترک ما با برادران اهل سنت این است که مولا به معنای دوست است، ــ هرچند اعتقاد ما دارای استدلال‌های فروانی است ــ اما پایین‌ترین معنای مولا همین موضوع دوستی است که پیامبر در آن اجتماع بی‌نظیر و در آن گرمای هوا، سه روز حجاج را نگه داشته که این دوستی را اعلام کنند!
مثلاً اگر بخواهم به یک نمونه اشاره کنم، در منابع اهل سنت آمده است که در جنگ جمل امیرالمومنین علی علیه السلام طلحه را صدا می‌کنند و به او می‌فرمایند یادت می‌آید که پیامبر فرمود «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»؟ او می‌گوید: بله یادم می‌آید و سپس امیرالمومنین به طلحه می‌گویند: پس چرا با من می‌جنگی؟ طلحه در آنجا نگفت که یا علی، ما مولا را به معنای سرپرست می‌گیریم و شما به معنای دیگری. بلکه می‌گوید یادم رفته بود و از جنگ کنارگیری می‌کند. حال اگر این اختلافات که بعضی‌ها دامن می زنند در قرون اولیه بعد از غدیر وجود داشت یک شخصی باید در کتابی -از دو یا سه قرن اول- این اختلاف را نقل می‌کرد، اما یک نمونه از آن وجود ندارد. حال قدر مطلق در مشترک حدیث پیامبر گرامی اسلام مبنی بر من کنت مولا فهذا علی مولا چیست؟
دوستی.
آیت‌الله شاه‌آبادی:این موضوع یعنی که شیعیان و اهل سنت بیایید با تأسی از پیامبر، دوستی خود با علی(ع) را در ایام غدیر فریاد بزنند. به این دلیل می‌گوییم که موضوع غدیر عامل وحدت است.
* گوشه‌ای از خصایص امام علی(ع)
به همین دلیل می‌طلبد که باید به فضائل امیرالمومنین بیش از گذشته بپردازیم.
آیت‌الله شاه‌آبادی: کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست/ که تر کند سر انگشت و صفحه بشمارد. فضائل و خصائص امیرالمومنین(ع) فوق العاده زیاد است. وقتی که می‌گوییم خصائص یعنی که این خصوصیت‌ها تنها مخصوص امیرالمؤمنین علی علیه السلام است و احدی با امیرالمؤمنین در این خصوصیت‌ها مشترک نیست و این موارد مورد تأیید برادران شیعه و اهل تسنن است. با توجه به اینکه وقت کم است فقط به یک مورد آن اشاره می‌کنم. امیرالمؤمنین به اذن الهی تنها مولود کعبه است. دشمنان علی علیه‌السلام از وهابیت تا جریان‌های استکباری هرکدام اگر می‌توانستند طی قرون متمادی یک نفر را در خانه کعبه به دنیا بیاورند- نه با شکافته شدن دیوار- این کار را انجام می‌دادند تا این امتیاز را از امیرالمومنین بگیرند اما هیچ کسی نتوانست این کار را انجام دهد.
روزی که با عجز و نیاز بر طوف مسجد زد قدم
دریافت بر خود حضرتش از درد زاییدن الم
می‌جست از فرط حیا، خلوت‌سرایی محترم
در بارگاه کبریا برداشت دستی لاجرم
چون لایق شأنش نبود زایشگه‌ی غیر از حرم
آمد ندای اُدخُلی او را ز حیّ ذوالکرم
یعنی تو غیر از مریمی باز آ و زین درگه مَرَم
خاص تو و فرزند تست، رکن و مقام و مُزدَلَف!
در مثال دیگری نیز می‌توان به موضوع لیلةالمبیت اشاره کرد. قرار است کسی در جای پیامبر بخوابد که ایثار و از جان خودگذشتی خود را به نمایش بگذارد. به طوری که خدا به جبرئیل و میکائیل می‌گوید که اگر من عمر یکی از شما دوتا را بیشتر قرار دهم کدامتان حاضری به خاطر برادر دیگری از اضافه عمر خودش صرف‌نظر کند؟ هیچکدام قبول نکردند، و خداوند در همان زمان به آنها گفت پایین بروید و ببینید که این دو برادر با هم چه کرده‌اند و این اتفاق منحصر به فرد به نام امیرالمؤمنین نوشته می‌شود.
* احدی حق ندارد در جشن‌های غدیر به مقدسات اهل سنت بی‌احترامی کند
حاج آقا خیلی خیلی سپاسگزارم اما همانگونه که حضرتعالی فرمودید دشمن به شدت برای اختلاف میان شیعه و سنی فعال است؛ حال با توجه به نزدیک بودن به ایام غدیر چه توصیه‌هایی دارید.
آیت‌الله شاه‌آبادی: شیعیان یک تکلیف دارند که بتواند از موضع خودش دفاع کند. بنابراین می‌بایست در مراکز علمی شرکت کرده و طی نشستی به صورت استدلالی از مواضع خود دفاع کند.
گفتمان علمی.
آیت‌الله شاه‌آبادی: بله گفتمان علمی. جای گفتمان‌های علمی هم در تاکسی، صف نانوایی، منبر و سخنرانی نیست. بلکه باید در تجمعات علمی بدون بی‌احترامی به شبهات پاسخ داد. خطیبان، مداحان، ذاکران و تمام عاشقان اهل بیت(علیهم‌السلام) می‌بایست از فضائل منحصر به فرد امیرالمؤمنین علی علیه السلام حرف بزنند و این عشق به اهل بیت را در قلوب همه مسلمانان شعله‌ور کنند و احدی حق ندارد در جشن‌های غدیر به مقدسات اهل سنت بی‌احترامی کند.
متاسفانه این توهین‌ها به طرف مقابل هم اجازه می‌دهد که آنها هم به مقدسات مذهب ما توهین کنند.
آیت‌الله شاه‌آبادی: قاعدتاً اگر ما شروع کنیم آنها هم شروع می‌کنند. البته اگر کسی از ما اشتباه کند، مجوز این نیست که دیگران نیز این کار را انجام دهند. چرا که نباید اشتباه را با اشتباه جبران کرد اما به تبعیت از مقام معظم رهبری، امام خمینی(ره) و تبعیت از اهل بیت عصمت و طهارت بهترین ارتباط را با برادران اهل سنت داریم؛ چرا که آنها نیز محب اهل بیت علیهم السلام هستند. بسیاری از آنها نام فرزندان خود را همنام ائمه اطهار به نام‌های علی، زینب، حسن و حسین نامگذاری کرده‌اند. باید بفهمیم که چه کسانی می‌خواهند بین شیعیان و اهل تسنن اختلاف بیاندازد. آنها می‌خواهند تفرقه بیاندازند و خودشان آقایی کنند. آنها نقشه دارند و ما هم نباید در زمین آنها بازی کنیم. هر چند ما به اعتقادات اهل سنت انتقاداتی داریم، اما نباید به آنها توهین و بی‌احترامی کرد.
حاج آقا خیلی خیلی ممنونم. محبت کردید. سپاسگزارم بابت وقتی که در اختیار ما قرار دادید. التماس دعا داریم.
آیت‌الله شاه‌آبادی: دعاگوی شما هستم که در این عرصه تلاش می‌کنید و به نشر معارف دینی و آموزه‌های اسلامی می‌پردازید. از خداوند می‌خواهم که لطف و عنایت خودش را شامل همه ما کند.
-----------------------------------------------
گفتگوی از محمد کربلایی اسماعیل
منبع:تسنیم