"زید النّار" برادر امام نیز در خراسان بود. زید به واسطه داعیه که داشت و انقلابی که در مدینه بر پا کرده بود، مورد خشم و غضب مأمون قرار گرفته بود؛ اما مامون که آن ایام سیاستش اقتضا می کرد تا حرمت و حشمت امام رضا علیه السلام را حفظ کند و به خاطر امام از قتل یا حبس زید صرف نظر می کرد.
روزی امام رضا(ع) در یک مجلس عام که عده زیادی شرکت داشتند برای آنان صحبت می فرمود، از آن سو زید(برادر حضرت) عده ای از اهل مجلس را متوجه خود کرده بود و برای آنان درباره ی فضیلت سادات و اولاد پیامبر(ص) و این که آنان وضعی استثنایی و ویژه دارند، داد سخن می داد و مرتب می گفت:« ما خانواده چنین، ما خانواده چنان».
امام رضا(ع) متوجه گفتار زید شد.
ناگهان نگاه تند و فریاد « یا زید!» آن حضرت، زید و همه اهل مجلس را متوجه ایشان کرد.
امام فرمود:« ای زید! حرف بقال های کوفه باورت آمده و مرتب تحویل مردم می دهی!؟ این ها چه سخنانی است که به مردم می گویی!؟ آن که شنیده ای خداوند ذرّیه ی فاطمه را از آتش جهنم حفظ می کند، مقصود فرزندان بلافصل فاطمه؛ یعنی حسن، حسین و دو خواهرایشان(حضرت زینب و حضرت ام کلثوم) است. اگر مطلب این طور است که تو می گویی و اولاد فاطمه وضع استثنایی دارند و به هر حال آنها اهل نجات و سعادت هستند، پس تو نزد خدا از پدرت موسی بن جعفر گرامی تری؛ زیرا او در دنیا امر خدا را اطاعت کرد، شب ها به نماز می ایستاد و روزها روزه می گرفت و تو امر خدا را نافرمانی می کنی و به قول تو هر دو اهل نجات و سعادت هستید، پس بُرد با تو است؛ زیرا[پدرت] موسی بن جعفر(ع) عمل کرد و سعادتمند شد و تو عمل نکرده و رنج نبرده، گنج بردی، علی بن الحسین زین العابدین(ع) می گفت:« نیکوکار ما اهل بیت پیامبر، دو برابر اجر دارد و بدکار ما دو برابر عذاب.همان طور که قرآن در باره ی زنان پیامبر(ص) تصریح کرده است(احزاب 30 ـ 31)؛ زیرا آن کس ازخاندان ما که نیکوکاری می کند در حقیقت دو کار کرده است؛ یکی این که مانند دیگران کار نیکی انجام داده و دیگر این که حیثیت و احترام پیامبر(ص) را حفظ کرده است. آن کس از خاندان ما نیز که گناه می کند، دو گناه مرتکب شده؛ یکی این که مانند دیگران کار بدی کرده و دیگر این که آبرو حیثیت پیامبر(ص) را برده است.
آن گاه امام رضا(ع) خطاب به حسن بن موسی وَشّاء بغدادی که اهل عراق بود و در آن مجلس حضور داشت فرمود: « ای حسن! مردم عراق این آیه ی قرآن را چگونه قرائت می کنند؟ (قال یا نُوحُ إنّه لیس من اهلک إنّه عمل غیر صالح ــ هود 44)
حسن بن موسی عرض کرد: یا بن رسول الله! بعضی طبق معمول[وقرائت مشهور] (إنّه عمل غیر صالح) قرائت می کنند؛ اما بعضی دیگر که باور نمی کنند خداوند پسر پیامبری را مشمول قهر و غضب خود قرار داده، آیه را به شکل «إنّه عملٌ غیر صالح» قرائت می کنند و می گویند پسر نوح(کنعان) در واقع از نسل نوح نبود. اینان عقیده دارند که خداوند به نوح فرمود: ای نوح! او از نسل تو نیست، اگر از نسل تو بود، به خاطر تو او را نجات می دادم.
پس از پایان یافتن سخنان حسن بن موسی، امام فرمود:« ابداً این طور نیست. او (کنعان) فرزند حقیقی نوح و از نسل او بود؛ اما چون بدکار شد و امر خدا را نافرمانی کرد، پیوند معنوی اش با نوح بریده شد، به نوح گفته شد: این فرزند تو ناصالح است؛ از این رو نمی تواند در ردیف صالحان قرار گیرد. اکنون موضوع ما خانواده( اهل بیت) نیز چنین است.
اساس کار، پیوند معنوی اطاعت از امر خدا است. هر کس امر خدا را اطاعت کند، از ما اهل بیت(ع) است. اگر چه هیچ گونه نسبت و رابطه نسلی و جسمانی با ما نداشته باشد و هر کس گنه کار باشد، از ما اهل بیت(ع) نیست، اگر چه از اولاد حقیقی و صحیح النسب زهرا باشد. خود تو با ما هیچ گونه نسبتی نداری؛ اما اگر نیکوکار و مطیع امر حق باشی، از ما هستی.
منبع: جام نیوز
212009