عقیق:کتاب «احکام خانواده در پرتو فقه اسلامی» اثری از آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی است که در آن به احکام شرعی موضوعات مختلف زندگی اشاره شده و «حوزه نیوز» به انتشار این احکام در شماره های گوناگون خواهد پرداخت.
- بخش اوّل: روابط مرد و زن
* احکام نگاه
۳. نگاه به عورت
سؤال ۱۵. نگاه به عورت دیگران چه حکمی دارد؟
جواب: نگاه کردن به عورت دیگری حرام است هر چند در آیینه یا آب صاف و مانند آن باشد؛ خواه محرم باشد یا نامحرم، مرد باشد یا زن و احتیاط واجب آن است که به عورت بچّه ممیز نیز نگاه نکند، ولی زن و شوهر می توانند به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند.
سؤال ۱۶. هنگامی که با مادرم به حمام می رویم هیچ کدام شورت نمی پوشیم، آیا این کار برای ما اشکال دارد؟
جواب: جایز نیست.
سؤال ۱۷. زنان تا چند سالگی می توانند به بدن پسر بچّه ها نگاه کنند؟ نگاه به عورت بچه های کوچک تا چند سالگی برای مادران آنها، مخصوصاً در موارد ناچاری، مثلاً هنگامی که می خواهند آنها را شستشو بدهند یا تطهیر کنند جایز است؟
جواب: آنها می توانند به قسمت هایی از بدن بچّه های غیر بالغ که معمولاً پوشانیده نمی شود نگاه کنند و نگاه به عورت بچّه غیر ممیز اشکالی ندارد، و مادران در موارد ضرورت می توانند آن را جهت شستشو یا غیر آن لمس کنند.
سؤال ۱۸. در سازمان های نظامی کشور، اعمّ از ارتش، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی و برخی دیگر از سازمان های دولتی از این قبیل، برای استخدام نیروی جدید، ابتدا بایستی شخص را از هر جهت معاینه کامل بدنی نمایند، تا از سلامت جسمی شخص اطمینان حاصل گردد. در این آزمایشات تمامی اعضای بدن، از جمله دستگاه تناسلی، مورد معاینه قرار می گیرد.آیا پزشک همجنس اجازه دیدن و لمس آن قسمت از بدن را جهت معاینه و احراز سلامتی دارد؟
جواب: در مواردی که ضرورت دارد مجاز است و منظور از ضرورت این است که معاینه بدنی برای آن کار لازم است، و بدون معاینه بدنی استخدام نمی کنند، و شخص هم نیاز به استخدام دارد.
سؤال ۱۹. در بعضی از حمّام های داخل شهر یک نفر کیسه می کشد، و موهای زائد بدن را زایل می کند. با توجّه به این که نگاه به عورت جایز نیست، آیا این کار جایز است؟
جواب: نگاه به عورت دیگری، خواه برای زائل کردن مو باشد، یا چیز دیگر، جایز نیست. ولی زایل کردن موهای زیر بغل و مانند آن، به وسیله همجنس مانعی ندارد.
سؤال ۲۰. گذراندن واحدهای زنان و زایمان برای دانشجویان پزشکی و پرستاری الزامی است. آیا این الزام، نگاه کردن به عورت زن را برای آموزش تجویز می کند؟
جواب: تنها در صورت ضرورت چنین آموزشی، جایز است.
۴. نگاه و مشاغل خاص
سؤال ۲۱. نگاه کردن طبیب به زن نامحرم جهت معالجه چه حکمی دارد؟
جواب: نگاه کردن طبیب مرد به زن نامحرم برای معالجه در صورتی که ضرورت داشته باشد جایز است.
سؤال ۲۲. با توجه به اینکه به هنگام تدریس معلم و شاگرد به یکدیگر نگاه می کنند، تدریس معلمان، دبیران و اساتید مرد برای دختران و بالعکس چه حکمی دارد؟
جواب: چنانچه تمام موازین شرعی مراعات شود و مفاسدی بر آن مترتّب نشود اشکالی ندارد، ولی به یقین استفاده از دبیران همجنس به احتیاط نزدیک تر است.
۵. نگاه در دانشگاه
سؤال ۲۳. در کلاس های دانشگاه، هم اساتید مرد و هم اساتید زن، تدریس می کنند، نگاه کردن دانشجویان مرد به استاد زن و بالعکس چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که نگاه هوس آلود نباشد، در مورد وجه و کفّین اشکالی ندارد.
سؤال ۲۴. حکم مشاهده دست ها و موهای سر و صورت زن، بیش از مقدار شرعی که در هنگام نوشتن روی تخته سیاه ظاهر می گردد چگونه است؟ (البتّه به منظور تفهیم استاد و دریافت و درک دانشجویان).
جواب: باید حجاب را طوری مراعات کنند که زاید بر وجه کفّین ظاهر نشود.
سؤال ۲۵. آیا خواهران دانشجو می توانند در مورد امور کلاس یا مسائل علمی در میان برادران دانشجو کنفرانس ارائه نمایند؟
جواب: هرگاه موازین شرعی در آن رعایت گردد و مفسده خاصّی نداشته باشد مانعی ندارد.
۶. نگاه به چهره آرایش شده
سؤال ۲۶. اخیراً برخی از بانوان نسبت به ابرو یا دور لب، عملیات تاتو انجام می دهند، (پررنگ کردن دور ابرو و لب با خال کوبی) که طبعاً زینت تلقّی می شود. و گاه پوشاندن آن نیز مقدور نمی باشد. لطفاً بفرمایید که این عمل مشمول آیه شریفه (وَلاَ یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ) (۲) می باشد، یا نه؟ نگاه به صورت چنین زنانی چه حکمی دارد؟
جواب: آیه (وَلاَ یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ) با توجه به جمله (اِلاَّ مَا ظَهَرَ مِنْهَا) (۳) زینت های موجود در صورت و دست ها تا مچ را شامل نمی شود. ولی اگر این زینت تند و زننده باشد و منشأ مفاسدی شود، جایز نیست.
سؤال ۲۷. در کتاب تفسیر نمونه در شرح آیه ۳۱ سوره نور آورده اید که: «از آیه استفاده می شود زینت هایی که در صورت و دست باشد تابع صورت و دست می باشد و پوشاندن آنها لازم نیست» آیا فتوای اجتهادی شما نیز چنین است؟ آیا اصلاح صورت و ابرو زینت است؟
جواب: فتوای اجتهادی ما هم همین است و اصلاح صورت و ابرو اشکالی ندارد.
سؤال ۲۸. امروزه زن های آرایش کرده در جامعه زیاد ظاهر می شوند، آیا نگاه کردن به آنها بدون قصد شهوت جایز است؟ و اگر جایز نیست حکم نگاه غیر عمدی چیست؟
جواب: نگاه غیر عمدی اشکال ندارد و رفت و آمد چنین زن هایی در کوچه و خیابان نمی تواند مانع رفت و آمد مردان مسلمان گردد اگر چه بدانند بدون قصد، نگاهشان به آنها می افتد.
سؤال ۲۹. معمولاً خانم ها در مجالس جشن و عروسی لباس های زیبا پوشیده، و خود را آرایش می کنند، گاه آرایش آنها بقدری غلیظ است که ما زن ها هم از نگاه به آنان لذّت می بریم، آیا نگاه کردن در این صورت جایز است؟
جواب: در صورتی که نگاه هوس آلود بوده باشد جایز نیست.
منبع:حوزه