عقیق: رفتار و گفتار آدمی تأثیر اساسی در سرنوشت انسان دارد، همان گونه که رفتار شایسته ممکن است انسان را به بالا‌ترین مرتبه‌ی انسانی برساند، امکان دارد انسان در اثر بر‌خورد نا‌درست ارزش و احترام خود را از بین ببرد. آزاررسانی به دیگران از رفتارهای بدی است که برخی انسانها دچار آن می‌شوند؛ این آزاررسانی درجات مختلف دارد؛ گاهی می‌بینیم فردی با زبان خود یعنی با طعن و کنایه به آزار دیگران می‌پردازد. این دست افراد که به زبان خود عادت دادند مدام به گزاف و تمسخر سخن گویند و زبانشان را از گفتار نیک پرهیز داده‌اند، در برخورد با مردم نیز همین گونه رفتار می‌کنند، در حالی که خداوند در قرآن می‌فرماید «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً» (83 بقره) با مردم به مهربانی سخن گویید و در جای دیگر اشاره دارد زبان به تمسخر دیگران باز نکنید؛ «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ...» (11 حجرات)

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در ضمن فرمایشاتی آزار دادن دیگران را از خصلت افراد شرور می‌داند: «عَادَةُ الْأَشْرَارِ أَذِیةُ الرِّفَاق‌؛ عادت بدان، آزار کردن رفیقان است» و در جای دیگر آزاررسانی به افراد باکرامت و آزاده را خصلت افراد پست معرفی کرده، می‌فرماید «عَادَةُ اللِّئَامِ وَ الْأَغْمَارِ أَذِیةُ الْکِرَامِ وَ الْأَحْرَار؛ عادت لئیمان و جاهلان آزار کردن کریمان و آزادگان است.»

قباحت آزار و اذیت دیگران به حدی است که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله، اذیت مؤمنان را مساوی با آزار خود معرفی کرد و فرمود «مَن آذى مُؤمنا فَقَدْ آذانی؛ هر که مؤمنى را بیازارد مرا آزار داده است.» (روضة الواعظین، ج‏2، ص293) این در حالی است که چنین مضمونی را در قبال آزار و اذیت دخت گرامی‌شان یعنی حضرت زهرا (س) هم بیان فرمود و این نشان از اهمیت ترک آزار مردم دارد. از این جهت مسلمان حقیقی فردی است که از آزار دیگران پرهیز کرده بلکه به آنها نفع برساند، همچنان که پیامبر در دیگر روایت فرمود  «المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلِمونَ مِن یَدِهِ وَ لِسانِهِ؛ مسلمان کسی است که مسلمانان از دست و زبان او در سلامت باشند» (الأمالی (للطوسی)، ص540) و امام زین‌العابدین عدم آزار دیگران را نشانۀ کمال عقل و راحتی تن در دنیا و آخرت معرفی کرده، فرمود «کَفُّ الأَذى‌ مِن کَمالِ العَقلِ وَ فیهِ راحَةُ البَدَنِ عاجِلاً وَ آجِلاً؛ آزار نرساندن ، از کمال خِرَد است و در دنیا و آخرت، مایه راحتى تن است.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏1، ص20)

بنابراین آزار و اذیت دیگران به هر شکل و عنوان که باشد به انسان ضربه می‌زند و نه تنها موجب عذاب اخروی است بلکه دنیا را نیز همچون جهنمی می‌کند که انسان در آن عذاب می‌کشد. فردی که آزار می‌رساند اگر بداند عمل او رفتار اهل جهل است، یعنی همانها که در طول زندگانی انبیاء و ائمۀ دین به آزار آن بزرگواران می‌پرداختند، به طور قطع راهی برای خروج از این رفتار ناپسند پیدا خواهد کرد.  در آخر مطالعۀ این حدیث از امام صادق علیه‌السلام درباره عقوبت تمسخرکنندگان، مایۀ تنبُّه برای ما در عدم برخورد تمسخرآمیز با دیگران خواهد بود:«إِذا کانَ یومُ القیامةِ نادى منادٍ : أَینَ الصدودُ لأَولِیائِی؟ فیقومُ قومٌ لیسَ على وجوهِهِم لَحْمٌ فیُقَالُ : هؤلاءِ الّذینَ آذَوْا المؤمنینَ و نصبُوا لهم و عانَدوُهم و عنَّفُوهُم فی دِینِهِم ثمّ یؤمرُ بِهِمْ إلى جَهَنَّمَ؛ در روز قیامت، ندا کننده اى ندا دردهد: کجایند آزار دهندگان دوستان من؟ پس گروهى برخیزند که صورتشان گوشت ندارد و گفته مى‌شود: اینان کسانى هستند که مؤمنان را آزار دادند و با آنان دشمنى و مخالفت کردند و در دینشان برایشان سخت گرفتند؛ سپس به درافکندنشان در جهنّم فرمان داده مى‌شود.» _{^{(الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 351)}}

_{منبع:تسنیم}