به عنوان مثال، در روایات اهل‌بیت (ع) نیز نسبت به کار گروهی تأکید فراوان شده است؛ چنان‌که پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) فرمودند: «أیُّها النّاسُ، علَیکُم بالجَماعةِ، وإیّاکُم والفُرْقةَ؛ [1] اى مردم! بر شما باد به جماعت و از پراکندگی بپرهیزید.» و همچنین امیر مؤمنان علی علیه‌السلام می‌فرماید: «یَدُ اللهِ مَعَ الجَماعَة؛ [2] دست (قدرت و عنایت) خدا با جماعت است.» معمولاً موفقیت‌های بزرگ جامعه با کمک و همکاری همه مردم به دست می‌آید.
یکی از آداب دین مبین اسلام که تأکید فراوانی نسبت به آن شده، موضوع همدلی و یاری رساندن به دیگر افراد جامعه است، تا جایی که بی‌تفاوتی نسبت به امور دیگر مسلمانان موجب خروج از اسلام شمرده شده است. پیامبر در حدیثی فرمودند: «مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ؛ [2] هر کسی که صبح کند و اهتمامی به امور مسلمانان نداشته باشد، مسلمان نیست.» مسلمان واقعی به یاد همنوع خود است و هرآنچه را برای خود دوست دارد برای دیگر مسلمانان هم خواهد پسندید.
کرونا؛ و سختی معیشت مردم
بیماری کرونا امروزه سرتاسر جهان را فرا گرفته و باعث ضررهای جبران‌ناپذیری در بخش سلامت و معیشت مردم شده است. این بیماری باعث عزادار شدن بسیاری از افراد جامعه، و همچنین منجر به تعطیل شدن کسب و کار بخش قابل توجهی از جامعه شده است. گرچه هیچ قشری از تبعات این بیماری در امان نبوده اما، بیشترین سختی را قشر متوسط و ضعیف جامعه متحمل شده است. از این رو لازم است اقشار گوناگون و مجموعه‌های مختلف مردم دست به دست هم دهند تا با کار گروهی و جمعی، بخشی از دردها و مشکلات مردم را التیام بخشند.
انفاق از مِمَّا تُحِبُّونَ؛ محبوبیت الهی
کمک قشر ثروتمند و دارا، به مردم و قشر آسیب دیده، کاری ضروری، بسیار بزرگ و خیرخواهانه‌ای است اما به این معنا نیست که قشر متوسط و ضعیف از این کار خیر کنار بکشند، بلکه هر کسی به اندازه توان خودش باید در این همدلی و کمک مؤمنانه مشارکت داشته باشد تا مشمول آیه کریمه قرار گیرند که می‌فرماید: «لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ؛[3] شما هرگز به مقام نیکوکاران و خاصّان خدا نخواهید رسید مگر از آنچه دوست می‌دارید و محبوب شماست در راه خدا انفاق کنید، و آنچه انفاق کنید خدا بر آن آگاه است.» این انفاق و کار نیک محبوبیت خداوند متعال را به دنبال خواهد داشت، چنان‌که در سوره مبارکه آمده است: «وَأَنفِقُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَةِ وَأَحْسِنُوَاْ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ؛ [4] و در راه خدا، انفاق کنید و (با ترک انفاق) خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید و نیکی کنید که خداوند، نیکوکاران را دوست می‌دارد.»
مواسات؛ برترین اعمال نیک
مواسات، همدلی و همراهی با دیگران، نجوایی برخاسته از فطرت بیدار آدمی است که از بهترین جلوههای اعمال نیک به شمار می‌رود؛ چنان‌که پیامبر اکرم(ص) خطاب به امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «سَیِّدُ اَلْأَعْمَالِ إِنْصَافُ اَلنَّاسِ مِنْ نَفْسِکَ وَ مُوَاسَاةُ اَلْأَخِ فِی اَللَّهِ وَ ذِکْرُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى کُلِّ حَالٍ؛ [5] برترین و سرور اعمال عبارتند از: حق دادن به مردم از طرف خودت (رعایت انصاف) و همدردى با برادر دینى‌ات در راه خدا و ذکر خدای عز و جل در هر حال» و همچنین مواسات و همدلی در کلام امام علی علیه‌السلام به عنوان بهترین نوع کار نیک آمده است؛ چنان‌که حضرت فرمودند: «أحسَنُ الإحسانِ مُواساةُ الإخوانِ؛ [6] بهترین احسان، همدردی و همیاری با برادران است.»
بنابراین همه مردم از تمامی اقشار جامعه با همدلی و مواسات نسبت به گروه آسیب دیده، می‌توانند باعث گسترش سنت حسنه انفاق و برادری، شده و علاوه بر بهره‌مندی از برکات فراوان در زندگی، رضایت و محبوبیت الهی را نیز کسب کنند.
* حجت‌الاسلام سیداحسان دهسار استاد حوزه علمیه قم
پی‌نوشت:
[1] میزان الحکمه، ح 2589.
[2] الکافی، ج 2، ص 163.
[3] سوره آل عمران، آیه 92.
[4] سوره بقره، آیه 195.
[5] الکافی، ج 2، ص145.
[6] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 7، ص 210.
منبع:تسنیم