عقیق:عطیه همتی: زنان و مادران مسلمان به خوبی می‌دانند که در طول زندگی بدن آنها شرایط مختلف جسمی را تجربه می‌کند که هرکدام به صورت فقهی تکالیف خاصی را روی دوش‌شان قرار می‌دهد و آنها باید به آن عمل کنند. اما تشخیص این موارد به همین سادگی‌ها نیست و گاهی سوالات و شبهات پیچیده‌ای را به وجود می‌آورد که شاید نتوان جواب آن را از اطرافیان جویا شد و از طرفی ممکن است در رساله‌ها نیز جواب دقیقی پیدا نشود. البته حرف زدن در این باره برای خیلی از خانم‌ها هم سخت است و به قول معروف رویشان نمی‌شود با جزییات چیزی را بپرسند و همیشه این استرس را خواهند داشت که آیا امور عبادی‌شان را در این مورد درست انجام می‌دهند؟ یا نه
نرم افزار «پرتو» یک تقویم مجازی برای دوران قاعدگی خانم‌هاست با این تفاوت که می‌توانند ریز و درشت سوالات شرعی‌شان را جستجو کنند و یا با تیم آن در ارتباط باشند. نرم افزاری که در پشت صحنه آن گروهی خانم هستند که هدفشان ایجاد و تولید فضای محتوایی سالم و درست برای همه زنان جامعه است. با «حانیه آقاشاهی» مدیر پرتو همراه شدیم.
یک روز از خواب بیدار شدم و گفتم باید چنین کاری کنم
«حانیه آقاشاهی» متولد 1369 مدیر اپلیکیشن پرتو است. کارشناسی حقوق قضایی و ارشد حقوق جزا از دانشگاه شهید مطهری است و حالا در سی‌سالگی یک پسر سه سال و نیمه دارد:«وقتی کارشناسی ارشدم را خواندم رفتم طلبه جامعه الزهرا و وارد فضای فقهی شدم. پیش از آن هم در بحث‌های هوش مصنوعی و الگوریتم‌سازی و مبنای فقهی فلسفی آن کار می‌کردم. همسرم هم هوش مصنوعی خوانده بودند و پایان‌نامه هایمان میان رشته‌ای بود. جمیع این موارد و مشکلاتی که خودم هم با آن روبرو بودم و مطالباتی که داشتم و خلاءی که احساس می‌کردم باعث شد یکباره یک روز از خواب بیدار شدم و به این نتیجه رسیدم بهترین بستری که می‌تواند به خانم‌ها کمک کند تا حکم شرعی‌شان را در این شرایط پیدا کنند یک «period tracker» است که در آن سوالات مهمی برای تشخیص مسائل شرعی ملاک را به طور روزانه در دوران قاعدگی و خونریزی‌شان بپرسیم. آن وقت با نموداری کردن و یکجورایی الگوریتم کردنش به خانم‌ها خیلی راحت کمک کنیم مسائل‌شان را بدانند. البته کار راحتی نیست اما حداقل تلاش کنیم فضای احکام برای خانم‌ها شفاف‌تر شود.»
بسیاری از خانم‌ها در مسائل فقهی‌شان سردرگم هستند
خانم آقاشاهی می‌گوید که همیشه نیاز و جواب به نیاز سبب به وجود آمدن ابزارهای مختلف شده است. پرتو نیز برای پاسخ به یک سری از مشکلات و خلاءهای اطلاعاتی زنان در زمینه سلامت و فقه به وجود آمده‌است:«نکته‌ای که زمینه کار را ایجاد می‌کند مشکلاتی است که این ایده‌ها از آن پدید می‌آیند. یکی از مشکلاتی که وجود داشت و ما را به این ایده رساند. مشکلات خانم‌ها در مواجهه با اختلالات هورمونی که ناشی از مشکلات سبک زندگی و یا تغذیه‌ای آنهاست. به طوریکه الان از هر 10 خانمی که در تهران زندگی می‌کند؛ 8 نفر نامنظمی‌های قاعدگی را تجربه می‌کنند و با این موضوع درگیر هستند. این مبنای کار ما بود که بتوانیم این نیاز اساسی را بشناسیم و بعد براساس این نیاز یک ایده‌ای را برای کسب و کار شکل بدهیم. نکته دوم این است که خانم‌ها در دوران قاعدگی، بارداری و پس از زایمان شرایط خاصی را تجربه می‌کنند که تکالیف شرعی منحصر به خودشان را دارد که نیازمند یکسری حمایت‌های معنوی و مشاوره‌ای در فضای فقهی و شرعی هستند تا سردرگمی را از آنها دور کند و بتوانند با آرامش ذهنی احکامشان را تشخیص بدهند و به انجام امور عبادی‌شان بپردازند. شما تصور کنید مادری که فرزند اولش را تازه زایمان کرده‌است برای اولین بار است که با «خون نفاس» مواجه شده‌است. خب این خانم در مدرسه کلاس احکام برای این موارد نداشته‌است. خودش هم که فقیه نیست و دنبال درس حوزه هم نرفته‌است که با این موارد و شبهه‌ها روبرو شود. در نهایت جسته و گریخته نگاهی در سایت‌های مختلف به حکم مراجع زده‌است یا در میان گفتگوهای خانمانه چیزی شنیده‌است. در واقع او یک ارتباط قوی و درست بین خانم‌ها و کارشناسان شرعی وجود ندارد که بتوانند بر اساس یکسری اطلاعات دقیق شرایط خانم را ببینند و بسنجند و طبق آن حکم شرعی را بگویند. این یک نیاز است و متاسفانه خانم‌های ما به لحاظ فقهی و فرهنگی رها شده‌اند و ما می‌خواستیم این خلاء را جبران کنیم.»
پرتو به دنبال تولید محتواهای سالم است
از دغدغه‌های مهم گروه پرتو این است که محتواهای سالم زنانه به مخاطبانشان بدهند و برای آنها نیازسنجی‌های زائد نکنند:«یکی از مهم‌ترین جنبه‌های فعالیت ما این است که می‌خواهیم فضای فرهنگی اپلیکیشن پرتو، یک فضای اسلامی باشد و به خانم‌ها کمک کند که محتوای پاک دریافت کنند. حتی اگر مخاطب ما خانم‌های مسلمان یا شیعه نباشند باز هم بتوانند یک محتوای سالم، علمی و براساس نیازمندی‌های واقعی زنان دریافت کنند نه آن چیزی که از سوی جوامع دیگر به خورد زنان داده می‌شود. مثل محتواهایی درباره ژل و بوتاکس و محصولات آرایشی زائدی که برای زنان در فضاهای این‌چنینی بسیار تبلیغ می‌شود. محوریت محتواهای ما هم خانواده و سلامت یک زن برای پذیرش نقش مادری است. ما برای این موضوع تیم محتوایی از خانم‌های متخصص تغدیه، داروسازی، مامایی و حتی پزشک تشکیل دادیم و روی این موضوع هزینه و سرمایه‌گذاری کرده‌ایم که این محتواهای سالم تولید شود.»
25 خانم در پشت صحنه پرتو حضور دارند
پشت صحنه پرتو را خانم‌های فعال از اقشار مختلفی تشکیل می‌دهند که به گفته خانم آقاشاهی دورکاری هیچ لطمه‌ای به فعالیتشان نزده که هیچ بلکه باعث آزاد شدن زنان توانمند خانه‌دار هم شده‌است:«در تیم پرتو تقریبا با 25 خانم کار میکنیم و تنها دو آقا داریم که پاره وقت هستند. دو مادر هم در گروه داریم و خیلی افتخار میکنیم که توانستیم از ظرفیت خانم‌های توانمندی که به خاطر این شرایط مجبور به خانه ماندن شدند استفاده کنیم و در این فضای دورکاری از ظرفیت آنها استفاده کنیم. خیلی از گروه‌ها هستند که به خاطر شرایط موجود و درگیری جامعه با کرونا از هم پاشیده‌اند اما من می‌توانم به صراحت بگویم که واقعا خانم‌های خانه‌دار در فضای دورکاری می‌توانند موفق عمل کنند و می‌توانند ظرفیت زیادی را برای فضای ارزش آفرینی داشته باشند فقط کافیه دیده شوند و به آنها اعتماد شود.»
نکاتی را خواهیم گفت که حتی در رساله‌ها نیست
پرتوی‌ها دوست دارند در نسخه‌های بعدیشان امکان ثبت جزئیات ریزتری را در اختیاز مخاطبانشان قرار دهند تا مسائل شرعی‌شان را دقیقتر پاسخگو باشند:« ایده‌آل ما این است که در نسخه‌های آینده ان‌شالله بتوانیم حتی در ریز و ساعت دوران قاعدگی خانم‌ها را می‌گیریم تا شرایط وقتیه یا عددیه یا وقتیه عددیه بودن خانم‌ها را به آنها بگوییم و یک جورهایی محدوده حکم شرعی ایشان را برای اینکه خودش بتواند تشخیص دهد را در اختیارش بگذاریم و در جزییات بیشتر فقهی کمکشان کنیم. ضمن اینکه یک محتوای تدوین شده از سامانه پاسخگویی 24 ساعته آستان قدس رضوی داریم که حاوی نکات بسیار غنی است که حتی در رساله‌ها نیز وجود ندارد ولی با تلاش‌های علمی بزرگواران اداره پاسخگویی تدوین و آماده‌سازی شده‌است و قرار است بارگذاری کنیم.»
خانم آقاشاهی می‌گوید تاکنون بازخوردهای بسیار مثبتی از سوی مخاطبانشان دریافت کرده‌اند که همگی تاکید داشتند که پیش از این در مسائل شرعی‌شان حسابی سردرگم بودند و می‌گفتند به هرجایی مراجعه میکنیم پاسخ درستی از سوی حتی خانم‌های پاسخ‌دهنده دریافت نمی‌کنیم.
منبع:فارس