عقیق:احترام و عرض ادب و ارادت مسلمانان نسبت به مزار مطهر حضرت رسول خدا صلوات الله علیه و علی آله و حضرات ائمه اطهار علیهم السلام موضوعی تازه نیست. مسلمانان از صدر اسلام چه در حیات و چه پس از شهادت آن بزرگان ایشان را محترم و حتی مزار مطهر آن بزرگان را بزرگ و عزیز دانسته‌اند، در این میان، مزار چهار امام بزرگوار مدفون در بقیع، یعنی حضرات امام حسن مجتبی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیهم السلام، داغی بر دل شیعیان در این دوران است، داغی که بر اثر هتک حرمت وهابی‌های ملعون و متحجر در هشتم شوال سال 1344 قمری بر اثر تخریب ضریح و آستان مزار مطهر ائمه اطهار علیهم السلام مدفون‌شده در بقیع سر باز کرد و تا امروز بغض و نفرت شیعیان را از این دست‌پرورده‌های شیطانی بیشتر کرده است، هرچند که وهابی‌های کج‌فهم، در عین تخریب مزار مطهر چهار امام بزرگوار علیهم السلام، مرقدهای دیگر مانند مزار ابراهیم فرزند پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله، قبر حضرت ام‌البنین مادر حضرت عباس علیه السلام، قبه جناب عبدالله پدر پیغمبر اکرم صلوات الله علیه، مزار اسماعیل پسر امام جعفر صادق علیه السلام و قبه همه صحابه و تابعین را بدون استثنا خراب کردند. آن‌ها ادعا می‌کردند که این کار را به نام اسلام انجام می‌دهند، غافل از اینکه امامت یکی از اصول اساسی و جدانشدنی اسلام است.
در گفت‌وگویی که با حجت‌الاسلام ابراهیم داستانی، کارشناس و محقق تاریخ اسلام و شیعه، انجام داده به بررسی تاریخ و رویدادهای قبرستان مهم و باعظمت بقیع پرداختیم. آن طور که این پژوهشگر تاریخی شرح می‌دهد، بقیع از زمان پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله تا به حال باقی مانده است، یعنی اولین افرادی که در این زمین دفن شدند، افرادی از مسلمانان و یاران آن حضرت بودند. طوری که عنوان شده رسول خدا صلی الله علیه و آله در پی زمینی بودند تا مسلمانانی را که از دنیا می‌روند در آن دفن کنند. آن حضرت مکان‌ها و زمین‌های مختلفی را در اطراف مدینه جست‌وجو کردند تا اینکه به بقیع رسیدند و فرمودند: "به من دستور داده شده است این مکان را قرار دهم."، در عین حال باید دقت داشت که بقیع به هیچ وجه زمین وقفی نبوده و کسی بهتر از رسول خدا صلی الله علیه و آله بر این امر آگاهی نداشته است که آن زمین را محلی برای دفن مسلمانان انتخاب کردند، در عین حال مطالب و اسناد تاریخی هم این موضوع را تأیید می‌کند، درواقع بقیع اصلاً ملک کسی نبود. اما زمانی که تصمیم گرفته شد که آن مکان قبرستان مسلمانان باشد، عده‌ای درخت‌های آنجا را کندند و گروهی هم برای خودشان خانه ساختند. با این اتفاق بوده که وهابی‌ها بهانه گرفتند و آن را زمین وقفی دانستند. اما اگر بهانه را هم در نظر بگیریم، جناب عقیل‌بن ابی‌طالب که برادر امام علی علیه السلام بود، در بقیع خانه‌ای برای خود ساخته بود و تمام ائمه علیهم السلام که در بقیع دفن هستند، درواقع در خانه شخصی جناب عقیل دفن شده‌اند، پس در این مورد هیچ بهانه‌ای وارد نیست. البته موضوع وقفی بودن زمین بقیع هم به هیچ عنوان سندیت ندارد و فقط بهانه‌ای است تا وهابی‌ها بتوانند کینه خود را علیه اسلام و مسلمین ابراز کنند.
چرا مزار ائمه بقیع گنبد و بارگاه ندارد؟
دلیل اصلی اینکه ائمه بقیع علیهم السلام، گنبد و بارگاه ندارند، چیست؟ چه‌زمانی قبور آن‌ها تخریب شد؟
مرقد مطهر ائمه بقیع علیهم السلام در زمان سلجوقیان گنبد و بارگاه داشت. جالب این است که با اینکه سلجوقیان مستقلاً به حجاز دسترسی نداشتند و سنی‌مذهب بودند، برای مرمت مرقد مطهر این بزرگواران اقدام کردند. اما متأسفانه با قدرت یافتن فرقه منحرف وهابیت، این افراد فاسد و بی‌اعتقاد در زمانی که فتحعلی شاه در ایران حکومت داشت، به حجاز حمله و مرقد مطهر ائمه بقیع را تخریب کردند.
آن‌ها حتی به‌سمت کربلا هم هجوم بردند و قصد نابودی بارگاه ملکوتی امام حسین علیه السلام را داشتند و این بارگاه را غارت کرده عده‌ای از شیعیان را کشتند. اما موفق به ویران کردن گنبد و بارگاه حضرت سیدالشهدا علیه السلام نشدند.
در عین حال آن‌ها قصد حمله به نجف را هم داشتند که با مقاومت علما مواجه شدند. اما مدتی بعد در سال 1343 هجری قمری یعنی حدود صد سال پیش دوباره وقتی وهابیت اقتدار پیدا کرد و دولت عثمانی تضعیف شد و قادر به مقابله با اقدامات آن‌ها نبود، این افراد فاسد یک بار دیگر گنبد و بارگاه و صحن و سرایی را که برای ائمه بقیع علیهم السلام برپا شده بود، تخریب کردند.
با این توضیحات، وهابی‌ها دو بار اقدام به تخریب بقیع کردند؟
بله. بعد از تخریب اولیه و سرکوبی وهابیون توسط محمدعلی پاشا، فرمانروای مصر، وهابی‌ها قدرتشان را تا مدتی از دست دادند و شیعیان توانستند دوباره بارگاهی برای ائمه بقیع علیهم السلام ایجاد کنند. اما وهابیون بار دیگر به حجاز حمله کردند و این بارگاه ملکوتی را ویران کردند. هرچند امید داریم که ان‌شاءالله به‌زودی بارگاه ائمه بزرگواران مدفون در بقیع باز هم بنا شود.
آشنایی با سابقه و قدمت بقیع
ظاهراً قبرستان بقیع، بسیار قدیمی است، درست است؟
بقیع از زمان پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله تا به حال باقی مانده است، یعنی اولین افرادی که در این زمین دفن شدند، افرادی از مسلمانان و یاران آن حضرت بودند. طوری که عنوان شده رسول خدا صلی الله علیه و آله در پی زمینی بودند تا مسلمانانی را که از دنیا می‌روند در آن دفن کنند. آن حضرت مکان‌ها و زمین‌های مختلفی را در اطراف مدینه جست‌وجو کردند تا اینکه به بقیع رسیدند و فرمودند: به من دستور داده شده است این مکان را قرار دهم.
تغییرات این خاک مقدس در طول تاریخ
آیا بقیع در آن زمان به‌شکل امروزی بود؟
اسم اصلی بقیع را بقیع الغرقد گفته‌اند. بقیع به‌معنی زمین بزرگ و گسترده است و غرقد هم اسم درختی است. ظاهراً در این زمین درخت‌هایی وجود داشت که بعدها آن‌ها را کندند، با این حال این عنوان تا امروز باقی مانده است و ما هنوز بقیع را با همین نام می‌شناسیم.
از نظر وسعت هم در طول سال‌ها گسترش پیدا کرده است. گویا در ابتدا بقیع یک زمین مستطیل‌شکل بوده که ابعادی حدود صد در صد و پنجاه متر داشت. برخی هم ابعاد آن را هشتاد در هشتاد عنوان کرده‌اند، ولی در طول قرن‌ها گسترش پیدا کرد.
اولین افرادی که در بقیع دفن شدند
اشاره کردید که بقیع را نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله برای دفن مسلمانان در نظر گرفتند، آیا مشخص است اولین افرادی که در آن دفن شدند، چه‌کسانی بودند؟
در روایتی از حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام نقل شده که اولین کسی که در بقیع دفن شد، عثمان‌بن مظعون بود و بعد از او هم پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله یعنی جناب ابراهیم بود که در خردسالی از دنیا رفت. بعضی از روایت‌ها هم نقل کرده‌اند که اولین فردی که در بقیع دفن شد، اسعدبن زراره بوده که در زمانی که مشغول ساختن مسجدالنبی بود، از دنیا رفت. همان زمان بدن او را در بقیع دفن کردند. به هر حال عثمان‌بن مظعون از مهاجران بوده و اسعدبن زراره از انصار بود که هر دو جزء اولین افرادی هستند که در بقیع دفن شده‌اند.
پاسخ به یک بهانه وهابی‌ها
یکی از بهانه‌های وهابی‌ها برای تخریب بقیع و دشمنی با ائمه اطهار علیهم السلام این است که می‌گویند، بقیع زمینی وقفی است، چه پاسخی برای این بهانه داریم؟
بقیع به هیچ وجه زمین وقفی نبوده و کسی بهتر از رسول خدا صلی الله علیه و آله بر این امر آگاهی نداشته است که آن زمین را محلی برای دفن مسلمانان انتخاب کردند، در عین حال مطالب و اسناد تاریخی هم این موضوع را تأیید می‌کند. درواقع بقیع اصلاً ملک کسی نبود.
اما زمانی که تصمیم گرفته شد که آن مکان قبرستان مسلمانان باشد، عده‌ای درخت‌های آنجا را کندند و گروهی هم برای خودشان خانه ساختند، با این اتفاق بوده که وهابی‌ها بهانه گرفتند و آن را زمین وقفی دانستند. اما اگر بهانه را هم در نظر بگیریم، جناب عقیل‌بن ابی‌طالب که برادر امام علی علیه السلام بود، در بقیع خانه‌ای برای خود ساخته بود و تمام ائمه علیهم السلام که در بقیع دفن هستند، درواقع در خانه شخصی جناب عقیل دفن شده‌اند، پس در این مورد هیچ بهانه‌ای وارد نیست.
البته موضوع وقفی بودن زمین بقیع هم به هیچ عنوان سندیت ندارد و فقط بهانه‌ای است تا وهابی‌ها بتوانند کینه خود را علیه اسلام و مسلمین ابراز کنند.
دلایل منزلت و فضیلت بقیع
برای مسلمانان مکان‌های دیگری هم برای دفن اموات خود وجود داشته است، با این حال، چه‌دلیلی دارد که بقیع این اندازه مهم و زیارت آن بافضیلت دانسته شده است؟
بقیع محلی است که قدم‌های مبارک رسول خدا صلی الله علیه و آله بر آن نقش بسته بود و به خاک‌پای آن حضرت متبرک شده است، در عین حال مزار مطهر چهار امام بزرگوار ما در این محل قرار دارد که همه این‌ها شأن و منزلت و متبرک بودن این خاک را نشان می‌دهد.
از طرف دیگر روایتی از پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله وجود دارد مبنی بر اینکه فرمودند: «در روز قیامت هفتاد هزار نفر از بقیع بدون حساب وارد بهشت می‌شوند، در حالی که صورت آن‌ها مانند ماه شب چهاردهم می‌درخشد.»، این روایت هم نشان می‌دهد که بزرگان و مؤمنان و وارستگان زیادی در این خاک دفن شده‌اند.
نزول آیه‌ای از قرآن در بقیع
جالب این است که حتی یک آیه از قرآن کریم هم در بقیع نازل شده است، دو آیه از سوره مبارکه عصر که می‌فرماید: «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا؛ إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا».
نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله بارها به بقیع می‌رفتند و در آنجا مشغول به دعا و ذکر و مناجات می‌شدند و برای امواتی که در بقیع دفن بودند، طلب آمرزش می‌کردند، حتی محل ایستادن آن حضرت همان محلی است که چهار امام معصوم علیهم السلام در آن محل دفن هستند، به همین دلیل است که فقها فتوای مستحب بودن زیارت بقیع را داده‌اند.
روایتی را هم خالدبن عوسجی عنوان کرده با این مضمون که "روزی در بقیع مشغول زیارت و دعا بودم که امام صادق علیه السلام را زیارت کردم. آن حضرت فرمودند: «این جایی که ایستاده‌ای، محل ایستادن رسول خدا صلی الله علیه و آله در بقیع بوده است»"، و می‌دانیم که اهل‌بیت علیهم السلام در خانه عقیل به خاک سپرده شده‌اند.
در بعضی از روایت‌ها هم نوشته شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله در شب نیمه شعبان به بقیع می‌رفتند، بارها آن حضرت را در حال دعا و سجده به درگاه خدا در بقیع دیدند، روایت‌های زیادی از آن حضرت درباره منزلت امام علی علیه السلام و همچنین امام مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشریف در بقیع عنوان شده است که همگی شأن و جایگاه این سرزمین را نشان می‌دهد.
سابقه ساخت ضریح بر مزار مطهر ائمه بقیع
آیا در مورد ساخت و نصب ضریح بر مزار ائمه اطهار علیهم السلام در بقیع، اطلاعاتی وجود دارد؟
مسلمان‌ها از سال‌ها قبل نسبت به مزار مطهر ائمه اطهار علیهم السلام ابراز ادب می‌کردند. گنبد سبز بر مزار مطهر رسول خدا صلی الله علیه و آله و گنبدهایی که بر مزار امامان علیهم السلام و حتی امام‌زاده‌ها در ایران، عراق، سوریه و جاهای دیگر وجود دارد این مطلب را تأیید می‌کند، فقط وهابی‌ها هستند که به‌دلیل کج‌فهمی‌ها و تحجرشان با این کار مخالفت می‌کنند.
یکی از افرادی که گنبدی برای مزار ائمه اطهار علیهم السلام در بقیع ساخت، ابوالفضل اسعدبن محمدبن موسی قمی اردستانی بود که در اواخر قرن پنجم هجری کشته شد. گفته شده یکی از خلفای عباسی به‌نام الناصر لدین الله هم در سال 560 هجری این گنبد را تعمیر کرد و بعدها هم ابوطالب عبدالله‌بن حسین‌بن میرزا رفیع‌الدین حسینی مرعشی این کار را انجام داد.
در دوران قاجار، شخصی به‌نام محمدبن علی امین السلطنه ضریحی از جنس فولاد بر قبور مطهر ائمه بقیع قرار داد، البته قصد داشت که ضریحی از جنس نقره هم در آنجا قرار بدهد که مانع شدند.
بعدها سید علی قطب هزارجیبی، آخرین ضریح فولادی را که در اصفهان ساخته شده بود به مدینه برد و بعد از سه سال موفق شد که بر مزار مطهر ائمه علیهم السلام قرار بدهد. اما همین ضریح در هشتم شوال سال 1344 قمری به‌دست وهابی‌های ملعون و متحجر از جا کنده شد. البته قطعه‌هایی از آن تا سال 1385 شمسی بر دیوار شهدای احد باقی مانده بود.
موضوع جالب این است که آن‌ها از لباس‌ها، وسایل منزل، خانه، شمشیر و تخت‌خواب آل‌سعود محافظت می‌کنند و از آثار یهودیان مدینه هم تا امروز مراقبت کرده‌اند، ولی آثار و مزار ائمه اطهار علیهم السلام را تخریب کردند!
منبع:تسنیم