عقیق:«احیاء فاطمه (س)»؛ این تعبیر سردار شهید قاسم سلیمانی، نخستین داوطلب و بنیان‌گذار ستاد بازسازی عتبات از طرح توسعه حرم مطهر علوی بود. پروژه بزرگی که امید می‌رود با رفع بیماری کرونا و بازگشایی مجدد کارگاه، با همت خیران و تلاش خالصانه استادکاران، هنرمندان، کارگران و مهندسان ایرانی تکمیل و به بهره‌برداری برسد.
در آستانه شب‌های قدر که براساس روایات، حضرت فاطمه (س) حقیقت و از اسرار این شب‌های مبارک است و فرا رسیدن ایام ضربت خوردن و شهادت مولای متقیان، مروری می‌کنیم بر طرح توسعه حرم مطهر علوی مزین بنام صحن و شبستان حضرت زهرا (س).
ویژگی‌های شاخص طرح توسعه حرم علوی
به اعتقاد کارشناسان، نخستین ویژگی پروژه صحن حضرت زهرا (س) ارتقاء سطح خدمات رفاهی و زیارتی است.پیش‌بینی و اجرای فضاهای مختلف برای برپایی مراسم و مناسک و حتی بیتوته چندین هزار نفری زائران در ایامی مانند اربعین حسینی فضای معنوی مناسبی را برای محبان اهل بیت علیهم السلام فراهم کرده است.
در کنار این فضاهای معنوی، چندین سرویس بهداشتی و حمام نیز جهت رفاه زائران ساخته شده است که هموطنان که در اربعین‌های گذشته به نجف اشرف مشرف شده بودند، از این خدمات استفاده کرده‌اند.
ویژگی دوم صحن حضرت زهرا (س)، ابعاد و عظمت آن است.حرم مطهر علوی معروف به حرم عتیق حدود ۲۰۰ سال به شکل کنونی یعنی بدون هیچ توسعه‌ای مانده بود. با اجرای طرح صحن حضرت زهرا (س)، این مکان مقدس بیش از ۲۰ برابر گسترش یافت.
برکات اقتصادی، شاخص سوم این طرح است. بیش از ۸۰ درصد مصالح و تجهیزات استفاده شده در این طرح از معادن و کارخانه‌های کشور خریداری و تامین شده است. از این رهگذر برکت کمک‌های مردمی و نذر خیران با تامین کالا از داخل دوباره به چرخه اقتصاد کشور برگردانده شد.
شاخص چهارم این طرح شامل ابعاد فرهنگی، معماری و هنری است. بزرگترین آئینه‌کاری مقرنس جهان در این طرح به‌دست هنرمندان ایرانی اجرا شده است. کاشی‌کاری‌های زیبا و منحصر به‌فرد، آجرکاری‌های متنوع، گچ‌بری‌ها و...از جمله هنرهای ایرانی و اسلامی به‌کار رفته در این طرح است. با توجه به رفت و آمد شیعیان سراسر جهان به این مکان مقدس، پروژه صحن حضرت زهرا (س) همچون موزه‌ای منعکس کننده فرهنگ و هنر ایرانی در عتبات است.
شاخص پنجم طرح توسعه حرم مطهر علوی، اتکای آن به مردم است. کمک‌های داوطلبانه خیران و نذر خیران، پشتوانه تامین مالی این طرح بزرگ است که آن را تبدیل به مردمی‌ترین پروژه بزرگ ایران اسلامی در فراسوی مرزهای کشور کرده است.
ویژگی‌های مهندسی صحن مطهر حضرت زهرا (س)
صحن حضرت زهرا (س) با زیربنایی در حدود ۲۲۰ هزار متر مربع یکی از مهمترین بخشهای توسعه و ساماندهی فضای حرم مطهر علوی به شمار می‌رود؛ ساختمان پروژه شامل ۴ طبقه و دارای چندین رواق بزرگ است.
علاوه بر فعالیت‌های ذکر شده، فضاهای روباز و سبز نیز در این پروژه در نظر گرفته شده است.
این پروژه در ضلع غربی حرم مطهر در حال اجراست و تا آرامگاه صافی صفا و مقام امام زین العابدین (ع) امتداد دارد.اما برخی فضاهای غیر زیارتی در این پروژه به شرح ذیل است:
ساختمان موزه به منظور نگهداری و نمایش آثار تاریخی و عتیقه جات موجود در خزینه حرم مطهر، ساختمان بخشهای اداری،کتابخانه آستان با ظرفیت یک ملیون کتاب و مجهز به کارگاه ترمیم نسخ خطی و یک شبستان بزرگ به منظور برگزاری دروس حوزوی و سخنرانی‌های دینی در نظر گرفته شده است.
مهمترین بخش این پروژه فضای عبادتی و زیارتی آن بوده که ۵۰ درصد از کل مساحت را تشکیل می‌دهد. فضای عبادتی و زیارتی شامل یک مصلای بزرگ است و تمامی خدمات رفاهی از قبیل مهمانسرای زائران و سرویس بهداشتی و غذاخوری خادمان حرم در آن در نظر گرفته شده است
تمامی بخشهای پروژه صحن حضرت زهرا (س) بر اساس ویژگی‌های معماری ایرانی اسلامی طراحی شده و به منظور رفاه زائر در این عمارت اسلامی از به کارگیری تجهیزات امروزی از قبیل پله برقی و آسانسور و سیستم پیشرفته تهویه مطبوع غفلت نشده است.
ساختمان موزه که در پشت فضاهای عبادتی و زیارتی واقع است بر زمینی به مساحت (۳هزار متر مربع) و در سه طبقه در حال احداث است.
مقابل موزه ساختمان بخشهای اداری و کتابخانه آستان واقع است که با مساحتی متساوی با موزه شامل ۵ طبقه خواهد بود.
طبقه زیرین پروژه به پارکینگ اختصاص داده شده و در خیابان واقع بین ورودی صحن فاطمه و آرامگاه صافی صفا تونل بزرگی به منظور تردد خودروها احداث شده که به مراحل پایانی نزدیک می‌شود.
آخرین وضعیت پروژه
عوامل اجرایی طرح و پیمانکاران ستاد بازسازی عتبات در حالی مشغول انجام مراحل تکمیلی این طرح بودند که با شیوع ویروس کووید۱۹ و براساس تصمیم مسئولان شهر نجف مقدس، فعلا ادامه عملیات اجرایی تا رفع خطر بیماری به تعویق افتاده است.
با راه‌اندازی سیستم سرمایش و گرمایش و تهویه مطبوع، بخش زیارتی طرح تقریبا آماده بهره‌برداری کامل است و تنها عملیات لکه‌گیری و جرزگیری‌ها باقی مانده است که پس از فروکش کردن بیماری کرونا و بازگشایی کارگاه این اقدامات نیز انجام خواهد شد.در بخش غیر زیارتی نیز طی ماه‌های آتی عملیات تکمیلی اجرا خواهد شد.
به گزارش فارس، طرح توسعه حرم علوی از اوایل دهه ۹۰ آغاز شد و قرار بود دو سال گذشته این پروژه به بهره‌برداری برسد.
منبع:فارس