عقیق:از اواخر بهمن ماه گذشته که خبر شیوع ویروس کرونا در کشور منتشر شد، سؤالات و استفتائات مختلفی در ذهن مقلدان جای گرفت. مواردی نظیر غسل، کفن و نماز میت بر اثر کرونا، خطر سرایت به غسل‌دهندگان، ضمان بیمار در صورت سرایت بیماری واگیردار، شرکت در تجمعات مذهبی، مجالس ترحیم یا جشن و شادی، عدم توجه افراد به توصیه پزشکان، خودداری افراد مبتلا به ویروس از مراجعه به مرکز درمانی، کتمان وخامت بیماری به خاطر مصلحت، معامله دارو خارج از سیستم نظارتى و غیره از جمله جدیدترین استفتائات در این زمینه است.
مراجع عظام تقلید شیعه نیز در پاسخ به استفتائات مقلدان خود نشان دادند که فقه جعفری از پویایی در شرایط مختلف به خصوص در وضعیت اضطراری برخوردار بوده و هیچ گاه بن‌بستی فراروی اجرای فرامین الهی وجود ندارد. در این یک ماه و نیم اخیر فتواهای مختلفی از سوی این مراجع معظم صادر شده است که عمدتاً ناظر به بعد فردی، اجتماعی با تأکید بر رعایت حق الناس بوده است که به برخی از این موارد در ادامه اشاره می‌شود:
احتکار حرام است
*در زمان شیوع و فراگیر شدن برخی بیماری‌ها و یا در زمان تحریم برخی اقلام دارویی و حتی کمبود آن در کشور، انبار کردن و احتکار کردن آنها چه حکمی دارد؟
- احتکار حرام است و معنای آن انبار کردن کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم است به قصد آنکه بتواند با قیمت بالاتر به فروش برساند مشروط بر اینکه به‌اندازه کافی آن کالا در بازار وجود نداشته باشد.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
آسیبی که موجب ضمان است/ عدم توجه افراد به توصیه پزشکان
*عمل نکردن به توصیه‌های بهداشتی از مراکز رسمی، در زمان گسترش بیماری‌های واگیردار و ویروسی چه حکمی دارد؟
-افراد باید تا آنجا که می‌توانند مسائل بهداشتی را رعایت کنند و در صورتى که از حد معمول و متعارف پزشکى کمتر رعایت شود و بیم انتقال بیمارى وجود داشته باشد، در صورت بروز آسیب موجب ضمان خواهد بود.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
* با توجه به توصیه پزشکان و متخصصین به حضور نیافتن افراد مشکوک به بیماری واگیردار اخیر در مجامع و محیط‌های عمومی، عدم توجه افراد به این توصیه چه حکمی دارد؟ آیا رعایت این توصیه‌ها از نظر شرعی نیز لازم است؟ به ویژه آنکه برخی از افراد با وجود توصیه متخصصین، تعطیل کردن کلاس‌های درس و مراسم و مجالس مذهبی و غیرمذهبی را درست نمی‌دانند. آیا چنین کاری را شرعی می‌دانید؟
- با توجه به خطر جدی این بیماری، رعایت ضوابط بهداشتی و پزشکی بر همگان لازم است. مسئولین نیز باید با جدیت، تدابیر لازم و فوری را برای ممانعت از شیوع بیشتر بیماری عملی کنند.(آیت‌الله شبیری زنجانی)
* چنانچه بر اثر سهل‌انگاری افراد مبتلا به بیماری‌های واگیردار و عدم توجه به رعایت بهداشت، این بیماری به دیگران سرایت کند و موجب بروز خسارت گردد، آیا ضامن هستند؟
- در صورتی که این کار سبب ابتلای به بیماری خطرناک منتهی به مرگ می‌شود دیه تعلق می‌گیرد و آن کس که باعث شده باید دیه را بپردازد و اگر فقط هزینه درمانی سنگینی دارد آن را باید بپردازد.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
*با توجه به نظرات متخصصین حکم مسافرت غیرضروری که احتمال آن دارد، در این سفر هم جان خودمان به خطر افتد و هم دیگران چیست؟
- همان طور که توسل به وجود مقدس پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) و خواندن دعا و تلاوت قرآن مؤثر است و باید انجام شود. عمل به توصیه پزشکان و متخصصین لازم و ضروری است و مسافرتی که این بیماری را منتقل کند و سبب آسیب به خود و دیگران باشد، جایز نیست و توصیه می‌شود مردم عزیز از سفرهای غیرضروری اجتناب کنند.(آیت‌الله نوری همدانی)
مواظب باشیم دیه بر ما واجب نشود
*چنانچه بر اثر سهل انگاری افراد مبتلا به بیماری های واگیردار و عدم توجه به رعایت بهداشت، این بیماری به دیگران سرایت کند و موجب بروز خسارت گردد، آیا ضامن هستند؟
-در صورتی که این کار سبب ابتلای به بیماری خطرناک منتهی به مرگ شود، هزینه‌های ایجاد شده و حتی دیه بر فرد منتقل‌کننده بیماری واجب خواهد بود.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
* در خصوص افراد مبتلا به علائم بیماری‌های حاد ویروسی و واگیردار، نسبت به حضورشان در مجامع و مکان‌های عمومی حکم چیست؟
- چنین افرادی از حضور در مجامع و مکان‌های عمومی باید خودداری کنند و در صورتی که این کار سبب ابتلای دیگران به بیماری خطرناک منتهی به مرگ شود دیه تعلق می‌گیرد و آن کس که باعث شده، باید دیه را بپردازد و اگر فقط هزینه درمانی سنگینی دارد آن را باید بپردازد.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
غسل، کفن و نماز میت بر اثر کرونا
*اگر شخصی بر اثر بیماری واگیردار کرونا ویروس که طبق نظر متخصصان، سرایت سریعی دارد، فوت کند در خصوص غسل کفن و نماز چنین میتی وظیفه چیست؟
- مجرد ابتلای به این بیماری، موجب سقوط احکام واجب مربوط به میت نمی‌شود؛ بنابراین با مراعات کامل نکات بهداشتی و استفاده از تجهیزات ایمنی – هر چند با صرف هزینه – باید حداقل واجب در مورد غسل، حنوط، کفن، نماز_میت و دفن انجام گیرد.
در صورت عدم امکان غسل ترتیبی، باید به صورت ارتماسی، غسل داده شود و در صورت عدم امکان غسل، با دست میت، میت را به ترتیب، بدل از غسل با آب و سدر، غسل با آب و کافور و غسل با آب خالص، تیمم داده و حنوط کنند و – هر چند از روی لباس – کفن کرده و دفن نمایند.(آیت‌الله خامنه‌ای)
پاداش خدمت‌رسانی به بیماران
*اگر کسی از کادر درمانی بیمارستان‌ها، در راه خدمت‌رسانی به بیماران مبتلا به کرونا از دنیا برود، آیا شهید محسوب می‌شود؟
- ان شاء الله پاداش عظیم شهدا را خواهد داشت ولی حکم شهید در جنگ را ندارد.(آیت‌الله خامنه‌ای)
حکم شرکت در ترحیم یا جشن و شادی در ایام شیوع کرونا
* در زمان شیوع بیماری واگیردار و کشنده‌‌ای مثل کرونا، حکم شرعی شرکت در تجمعات مذهبی، مجالس ترحیم یا جشن و شادی و به طور کلی حکم حضور در فضاهای شلوغ بدون اینکه ضرورتی در بین باشد چیست؟
-اگر مسؤولین امور بهداشتی و پزشکی در این زمینه رعایت امری را لازم می‌دانند، رعایت آن برای جلوگیری از انتشار بیماری لازم است. در کل نباید کارهایی انجام داد که هرگونه احتمال عقلایی مبتلا کردن یا مبتلا شدن به این بیماری در آن وجود داشته باشد، هر چند احتمال ضعیف باشد.(آیت‌الله شبیری زنجانی)
خودداری افراد مبتلا به ویروس از مراجعه به مرکز درمانی
* در برخی موارد مانند ابتلای افراد به بیماری حاد یا واگیر که نیاز به قرنطینه و معالجات خاص دارد، این افراد از مراجعه به مراکز درمانی خودداری می‌کنند، حکم چیست؟
- در صورتی که ضرر مهمى به او می‌رسد یا خطر مرگ برای او و سرایت به دیگران وجود دارد، بیمار نباید از درمان خودداری و یا آن را قطع کند.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
تأکید بر انجام صله رحم در ایام قرنطینه خانگی
* آیا برای انجام صله رحم حتماً باید دید و بازدید انجام گیرد؟
- صله رحم متوقف بر مراوده و رفت و آمد نیست و با احوالپرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن یا نامه هم محقق می‌شود.(آیت‌الله خامنه‌ای)
- صله رحم یعنی پیوند با خویشاوندان، گاه با دیدار آنها حاصل می شود و گاه با نامه یا تلفن یا دعوت از آنان یا طرق دیگر تحقق می یابد و خویشاوندان خیلی دور را شامل نمی شود و مادام که محذور و مانع شرعی و عرفی در کار نباشد نباید قطع گردد.(آیت‌الله مکارم شیرازی)
*با توجه به اهمیت صله رحم آیا می‌توان برای رعایت نظر پزشکان به طور تلفنی یا پیامکی احوالپرسی نمود یا باید حتماً حضوری باشد تا ثواب آن را ببرد؟
- در فرض مذکور لازم نیست احوالپرسی حضوری باشد، می‌تواند به وسیله تلفن یا شکل‌های دیگر از احوال هم مطلع شوند و اظهار محبت خود را داشته باشند و همین طور برای کمک مادی می‌توانند از طریق‌های غیرحضوری اقدام نمایند.(آیت‌الله نوری همدانی)
پاک بودن الکل طبی و صنعت
* آیا همه انواع الکل (صنعتی، طبی و...) پاک هستند؟
-بله! همه انواع الکل‌ها پاک‌اند (نجس نیستند)، اما خوردن آنها جایز نیست.(آیت‌الله سیستانی)
منبع:فارس