ويژگي‌ها، وظايف و لغزشگاه‌ها، جنگ جمل، صفين، شكل‌گيري خوارج، دوران پس از صلح، دوران امام حسين (ع)، مروري اجمالي بر حادثه عاشورا، معرفي برخي افراد سرشناس، گرايش بزرگان ديني به مال‌اندوزي و اشرافيت، عصبيت‌هاي قبيله‌اي قريش و قدرت‌طلبي خواص از جمله موضوعاتي است كه زير مجموعه فصل‌هاي اصلي اين كتاب مطرح شده است.
قيام امام حسين (ع) نتيجه ايجاد انحراف‌هاي شگرف و گسترده در جامعه اسلامي آن روز بوده است؛ چنانكه امام حسين (ع) مي‌فرمايد «انگيزه نهضت و انقلاب من، هوا و هوس و تمايلات بشري نيست؛ هدف من فساد و ستمگري نيست؛ هدف من اصلاح اوضاع نابسامان امت جدم پيامبر است؛ هدف من امر به معروف و نهي از منكر است».
نويسنده در اين پژوهش با در نظر گرفتن خط سير تاريخي حوادث، موضوعاتي را انتخاب كرده كه در ايجاد انحراف جامعه اسلامي اثر بسياري داشته‌اند و علاوه بر آنكه در لابه‌لاي مباحث، به طور تلويحي، عملكرد خواص و نخبگان سياسي را نشان مي‌دهد، به طور خاص، برخي از آنها را معرفي مي‌كند. اين مجموعه از سه بخش كليات، متن پژوهشي و نتيجه‌گيري تشكيل شده كه در فصل اول (كليات)، خواص را تعريف و براي شناخت اين گروه، ويژگي‌ها، وظايف و عوامل لغزش و انحراف آنها را بررسي كرده است.
متن اصلي پژوهش شامل پنج فصل است كه از نظر زماني، واپسين روزهاي حيات پيامبر، از سال ۱۱ هجري تا واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجري را در برمي‌گيرد و با گذري اجمالي بر جريان سقيفه بني‌ساعده و اتفاقات پس از آن، به بررسيِ بعضي از حوادث دوران خلافت امام علي (ع)، امام حسن (ع) خلافت معاويه و دوران امام حسين (ع) مي‌پردازد.
كتاب نقش خواص در شكل‌گيري واقعه عاشورا توسط اعظم بابايي تأليف و توسط مصطفي زاده ويراستاري شده و به همت مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما منتشر شده است.