عقیق:وقف که در روايات اسلامی از آن به «صدقه جاريه » تعبير شده است، دارای ثواب و فضيلتهای فراوانی است، حضرت صادق(ع) فرمودند: "هنگامي که انسان میميرد، پرونده عمل او بسته میشود، مگر اين که يکی از اين سه چيز از او باقی مانده باشد، که در اين صورت پرونده اعمال او مفتوح و تا هنگامی که يکی از اين سه چيز وجود دارد، اجر و ثواب در آن پرونده ثبت می گردد: صدقه جاريه (هر چيزی که مصدر و منبع عايدات و درآمدهايی است که در راه خير صرف مي شود)، سنّت و رسم نيکی که در زمان حيات خود به تأسيس آن اقدام و پس از مرگ همچنان مورد عمل است، فرزند صالحی که پس از مرگ پدر و مادرش به ياد آنها است و براي آنان دعا میکند. حضرت در حديث ديگر فرمودند: شش چيز است، که پس از مرگ آثار نيک آنها به انسان مُلحق میشود: فرزندی که برای انسان استغفار مي کند، کتاب علمی که از او به يادگار مانده است، درختی که انسان آن را نشانده است، چاه آبی که به وجود آورده است، صدقه جاريه، رسم و رَوِش نيکی که انسان آن را به وجود آورده و پس از مرگ او مورد عمل قرار گرفته است. خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در بیرجند به سراغ چند تن از روحانیون شیعه و سنی رفته و از آنان در مورد آثار و برکات وقف از دیدگاه تشیع و اهل سنت، جویا شده است که حاصل آن در ادامه می آید. مولوی عبدالعزیزخالقی، امام جمعه اهل سنت درمیان در گفت و گو با خبرنگار «حوزه» دربیرجند، با اشاره به اهمیت و جایگاه سنت حسنه وقف در جامعه، اظهارکرد: ترویج و تقویت وقف جمعی درجامعه ازضروریات است. وی، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را موجب احیا کردن فرهنگ وقف در جامعه دانست و افزود: بر کسی پوشیده نیست، که در زمان طاغوت متاسفانه چالشها و مشکلات زیادی برای وقف ایجاد شد و بسیاری از موقوفات به دست دیگران افتاد و در جای خود استفاده نشد. رسول الله(ص) اولین واقف در صدر اسلام است این روحانی اهل سنت با اشاره به اینکه وقف یکی از سنتهای حسنه در اسلام است، که از صدر اسلام تا امروز در بین مسلمانان رواج داشته است، تصریح کرد: براساس شواهد تاريخی، اولین واقف در اسلام حضرت رسول اکرم(ص) بوده است. مولوی خالقی با اشاره به آیه 92 سوره آل عمران «لن تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ ۚ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ»، ابراز کرد: تفسیر آیه آن است، که افراد هرگز به احسان الهی نایل نمیشوند مگر از آنچه که دوست دارند و به آن علاقهمند هستند، انفاق کنند که این آیه شریفه مصداق توجه به سنت حسنه وقف بوده و جای تامل دارد. وی با اشاره به این مهم که پیامبر اکرم(ص) به عنوان بهترین و کاملترین الگوی بشریت همواره بهترین چیزها را وقف میکردند،یادآور شد: وقف همواره بهترین ثوابها را برای صاحبش جمع میکند. وقف مشکلگشای جامعه بشریت است امام جمعه اهل سنت درمیان از وقف به عنوان مشکلگشای جامعه یاد کرد و افزود: بایستی به سه موضوع مهم شامل اجرای نیات واقفان، جلوگیری از موقوفهخواری و زنده نگه داشتن این سنت حسنه توجه ویژه شود. اهل بیت(ع) دربحث وقف پیشتاز بوده اند حجت الاسلام مصیب خزاعی، امام جمعه اسدیه نیز در گفت و گو با خبرنگار «حوزه» با بیان اینکه وقف در اسلام از جایگاه بلند و رفیعی برخوردار است، عنوان کرد: وقف، یکی از بهترین سنت های خیر و نمونه اعلای باقیات صالحات است. وی با اشاره به اینکه اهمیت وقف بسیار بالا بوده و از زمان صدر اسلام هم شاهد پیشتاز بودن، اهل بیت (ع) و بزرگان دینی در بحث وقف بودهایم، بیان کرد: امام علی (ع) با وجود مشکلات آن زمان، چاههای آب زیادی را حفرو آن را به عنوان صدقه جاریه اعلام و وقف می کردند. امام جمعه اسدیه با تاکید بر این که وقف از مهمترین عوامل گسترش ارزشهای دینی در جامعه است، مطرح کرد: وقف از افتخارات دین اسلام و همچنین راه گشایی در راستای رفع محرومیتهای مادی و معنوی جامعه اسلامی است. گسترش وقف نیاز به روحیه جهادی دارد حجت الاسلام خزاعی ادامه داد: آثار مثبت وقف در زمینههای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در جامعه ایجاب می کند، که در گسترش و ترویج فرهنگ وقف و جایگاه آن در جامعه بیشتر از گذشته تلاش شود و این به روحیه جهادی نیاز دارد . وی اضافه کرد: با توجه به این که وقف یک مسئله شرعی و مهم است بایستی حتما در خصوص توجه به نیات واقف، توجه کافی و وافی صورت گیرد. شهرستان اسدیه اداره اوقاف ندارد امام جمعه اسدیه در ادامه صحبتهایش ضمن انتقاد از عدم وجود اداره اوقاف و امورخیریه درشهرستان اسدیه، ابراز کرد: در این شهرو بخشهای مختلف آن از جمله بخش قهستان علیرغم وجود موقوفات بسیار در بحث عزادارای امام حسین(ع) و همچنین مدارس علمیه، متاسفانه به دلیل عدم وجود اداره اوقاف و امور خیریه با مشکل مواجه هستیم و بسیاری از موقوفات به فروش میرسد، چرا که افراد زیادی بوده اند، که وقفیاتی را انجام داده اند، ولی کسی نیست که این وقفیات را پیگیری کرده و سند بزند. واقفین باید به نیازهای روزجامعه توجه داشته باشند حجت الاسلام خزاعی ضمن اشاره به اشباع شدن وقفیات امروزی در برخی از موضوعات،گفت: نیاز است، که واقفین بر اساس نیازهای روز جامعه همچون حفظ قرآن، ورزش، آموزش و پرورش و تبلیغ و اطلاع رسانی و ...؛ ورود پیدا کنند. وی با اشاره به این نکته که در شهرستان اسدیه مشکلات زیادی در بحث کمبود فضاهای آموزشی و همچنین مسائل بهداشت و درمان مشهود است،یادآور شد: از طرفی دیگر با توجه به اینکه در این منطقه معلولین زیادی وجود دارند، همت خیرین و واقفین را میطلبد. امام جمعه اسدیه ادامه داد: درشهرستان اسدیه نوار مرزی را داریم، چه خوب است، که وافقین عزیز به ثبت وقفیاتی در بحث ارتش و نیروی انتظامی و کمک به این مهم بپردازند. حجت الاسلام خزاعی ضمن اشاره به قدرت زیاد رسانهها در بحث فرهنگسازی وقف در جامعه، ابراز کرد: مقام معظم رهبری از رسانهها به عنوان بمب شیمیایی یاد کردهاند؛ فرهنگ وقف همانند سایر موضوعات فرهنگی، دینی، اجتماعی و اقتصادی برای وارد شدن به قلمرو هنجاری جامعه و تبدیل شدن به فرهنگی فراگیر، نیازمند تشریح، تبلیغ و بسترسازی مناسب است، که رسانهها می توانند در این زمینه بسیار تاثیرگذار باشند. وقف شامل وقف عام و وقف خاص میشود حجت الاسلام علی ابطحی، مدیر مدرسه علمیه جعفریه قاین نیز در گفت و گو با خبرنگار «حوزه»، اظهار کرد:بر کسی پوشیده نیست که وقف صدقه جاریهای است که تا ابد برکاتش برای انسان باقی می ماند. وی افزود: مصداق آیه شریفه قرآن که می فرماید: مال و فرزند زینت زندگی دنیوی هستند و باقیات و صالحات برای انسان هستند که منظور همان همان وقف است. مدیر مدرسه علمیه قاین به انواع وقف اشارهای داشت و افزود: در یک تقسیم بندی اصلی، وقف به دو قسم وقف عام و وقف خاص تقسیم می شود که در وقف خاص نیت واقف در مورد موقوف علیه مشخص شده است ولی در وقف عام موقوف علیه مشخص نشده و از بركات آن می توان در مصالح مومنين استفاده كرد. بهترین وقف،وقف در راه احیای دین است حجت الاسلام ابطحی با بیان اینکه پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) جزو بزرگترین واقفین تاریخ بودهاند، اذعان داشت: در میان ائمه اطهار(ع)امام علی(ع) بیشترین وقف را داشته است؛ آن حضرت در مدت 25 سال امامت به کارهای کشاورزی و باغداری مشغول بوده و همیشه انفاق میکردند و حتی در اواخر عمرشان به وقف همه باغها و مزارع خویش پرداختند. وی با تاکید بر اینکه بهترین وقف وقفی است که در راه احیای دین و دفاع از آن باشد، متذکر شد: مصداق بارزاین وقف، حوزههای علمیه است، هرچند که واقفین در هر راهی که وقف کنند، خالی از پاداش نیست، البته مشروط به اینکه برای آن متولی درست قرار دهند؛ متاسفانه گاهی اوقات علیرغم خوب بودن نیت واقف، متولیان آنرا از مسیراصلی خارج و در راه غیر صحیح بهکار میبرند، به عنوان مثال جایزه صلح نوبل را ببینید، که نیت واقف چه بوده، ولی متاسفانه امروز هرکس درجهان ناامنی درست کند، دقیقا خلاف صلح به او میدهند. لزوم تلاش روحانیت درزمینه توسعه وقف حجت الاسلام ابطحی ضمن اشاره به اینکه موقوفات زیادی درکشور درزمینه فرهنگ دینی و حوزههای علمیه وجود دارد،مطرح کرد: روحانیون باید درزمینه نهادینه کردن و توسعه وقف در جامعه تلاش کنند. وی ادامه داد: مسئله وقف از دیدگاه اسلام و آیات قرآن کریم یک نوع صدقه جاریه ای است، که نتايج و پيامدهای مثبت آن حتی بعد از مرگ فرد واقف نيز به آن شخص می رسد. گزارش: فرزانه احمدی