* نخستين مرحله دروغ‏ گويى

امام صادق مى‏ فرمايد:

«كفى بالمرء كذبا ان يحدث بكل ما سمع/ براى دروغ گو شدن اين بس كه انسان هر چه مى‏ شنود نقل كند.»

خبرهايى كه در زندگانى روزانه به گوش می‌خورد، نمی‌توان گفت كه همه راست ‏است. كسى كه هر چه مى‏شنود نقل كند، سخنش نزد خردمندان ارزش ندارد.

علماى حديث، دانشمندانى را كه بر ضعفا اعتماد كرده يا از آنان نقل حديث ‏می‌کنند، چندان محترم نمی‌شمارند.

احمد بن محمد بن عيسى كه از علماى زمان حضرت رضا علیه‌السلام و حضرت ‏جواد و حضرت هادى ‏علیه‌السلام بوده است، برقى را به دليل روايت از ضعفا از شهر قم‏ بيرون كرد.

- عذاب دروغ‏گو

از رسول خدا صلی‌الله عليه وآله نقل شده كه فرموده: ديشب مردى را در خواب ديدم كه نزد من آمد و گفت: برخيز. من برخاستم و دو نفر را ديدم كه يكى ايستاده و ميله‏ اى آهنين در گوشه دهان آن‏كه نشسته است فرو مى‏كند و آن‌قدر فشار مى‏دهد تا به ميان دو شانه‌اش برسد و سپس بيرون آورده و در گوشه ديگر دهانش فرو مى‏كند و اين گوشه را نیز مانند آن گوشه پاره مى‏كند. از كسى كه مرا حركت داده بود، پرسيدم: چرا اين را عذابناک؟

گفت: اين مرد، دروغ‌گوست و تا روز قيامت، در قبر، این ‌گونه شکنجه ‌اش می‌کنند.

- كمتر از حيوان

دروغ‌گو انسان نيست، بلكه كم‏تر از حيوان است. انسان نيست، چون فضیلت انسان بر موجودات ديگر، سخن است، سخنى كه اخبار از حقیقت باشد و گرنه ‏ياوه‏ سرايى را سخن نمى‏توان ناميد و دروغ گو را از سخن بهره‏اى نيست، چون اخبار از حقيقت در گفتارش پيدا نمى‏شود؛ پس سخن دروغ گو با بانگ جانوران يكسان ‏است و جز خسته كردن گوش اثرى ندارد.

كم‏تر از حيوان است، چون در بانگ حيوان، خيانت راه ندارد، ولى سخن ‏دروغ‏گو، خيانت مى‏باشد؛ بنابراين ارزش جانوران از دروغ گويى كه خود را انسان ‏مى‏پندارد، بيش است.

منبع:حوزه