«مهدویت» مایه وحدت میان مذاهب اسلامی است
چه فعالیت‌هایی در ماه ربیع‌الاول برای وحدت میان مذاهب اسلامی می‌توانیم انجام دهیم؟
الحمدالله موضوع مهدویت جزء موضوعاتی است که میان هر دو گروه شیعه و سنت به عنوان یک امر مشترک، مورد پذیرش طرفین است و با همه اختلافاتی که حتی در موضوع امامت بین شیعه و اهل سنت وجود دارد، ولی اهل سنت براساس روایت رسول خدا (ص) معتقد هستند در آخرالزمان فردی به نام مهدی از نسل پیامبر (ص) ظهور و جهان را از ظلم و فساد پاک می‌کند و عدالت را در سراسر جهان حاکم می‌کند. پس در ابتدا مهدویت در مذاهب متفرقه اسلامی یک امری است که مایه وحدت و اتحاد فرق اسلامی است و همین الان در استان سیستان و بلوچستان که شیعه و اهل سنت در کنار هم زندگی میکنند. در موضوع مهدویت هر ساله همایش‌های مشترکی با حضور علمای شیعه و اهل سنت برگزار میشود. همچنین در این سمینارها هم ائمه جمعه شهرهای شیعه‌نشین و هم ائمه‌جمعه شهرهای اهل سنت، مطالب خودشان را راجع به مهدویت بیان میکنند.
اقتدا حضرت مسیح (ع) به امام زمان (عج) باعث گرایش مسیحیان به اسلام میشود
درباره ادیان هم این موضوع می‌تواند باعث همگرایی شود؟
از فرق اسلامی که بگذریم تقریباً همه ادیان آسمانی و مکاتبی که الان وجود دارد، همه معتقد هستند که روزی خواهد رسید که فردی قیام می‌کند و در مقابل ظلم و بیداد می‌ایستد و جهان را از وجود ظالمین پاک می‌کند. اکثریت مردم دنیا که مسیحی هستند معتقدند حضرت مسیح (ع) که به آسمان‌ها رفته است، در آخرالزمان رجعت می‌کند و با ظهور خودش موجب تقویت جبهه دینداران الهی میشود و کاری می‌کند که گروه دیندار بر گروه بی‌دین و کسانی که دین خود را می‌خواهند حاکم کنند بر زمین حاکم می‌شوند. جالب این است که در آموزه‌های اسلامی هم ما معتقدیم وقتی امام زمان (عج) ظهور می‌کند، حضرت مسیح (ع) هم ظهور می‌کند و ظهور این دو همزمان است؛ یعنی ظهور حضرت مسیح (ع) هم در روایات اسلامی پیش‌بینی شده است. البته مطابق روایات اسلامی حضرت مسیح (ع) پشت سر امام زمان (عج) نماز می‌خوانند و همین اقتدا به امام زمان (عج) باعث میشود که عموم مسیحیان جهان به پیروی از حضرت مسیح (ع) به امام زمان (عج) اقتدا کنند. امامت و حاکمیت آن حضرت را بپذیرند و به تعبیری این دو فرد؛ یعنی امام زمان (عج) از جانب مسلمانان و حضرت مسیح (ع) از جانب مسیحیان که بیشترین پیروان مذاهب الهی را در میان مردم دارند، بتوانند با کمک همدیگر اسباب وحدت میان مسلمانان و مسیحیان را در جهاد با کفار، جهاد با ظالمان و کسانی که زیر بار حق نمی‌روند انجام بدهند و بر جهان مسلط شوند.
تلاش صهیونیسم و وهابیت برای ایجاد تفرقه میان ادیان
در حال حاضر مهم‌ترین فعالیت‌های ضدتقریبی که امروز در جهان وجود دارد، چیست؟
متأسفانه الان دو گروه یا دو قطب در دنیا سعی میکنند، این وحدت میان ادیان برقرار نشود، یک گروه «صهیونیسم» است که تلاش دارد که نگاه بدبینانه و اسلام‌ستیزانه را میان مسیحیان نسبت به مسلمانان ترویج کنند که می‌بینیم گروه‌های داعشی که مورد حمایت اینها واقع شدند، هدف اصلیشان این بود که اجازه ندهند مسیحیان با مسلمانان ارتباط بیشتری برقرار کنند. این در حالی بود که تقریباً در دهه‌های اخیر کسانی که از مسیحیت به اسلام روی می‌آوردند روز به روز بیشتر می‌شد و قرآن به عنوان کتاب مسلمانان در اروپا جزء پرفروش‌ترین کتاب‌ها قرار می‌گرفت. صهیونیستها سعی کردند این اتفاق رخ ندهد، زیرا در این جهت آن‌ها متضرر می‌شوند و نمی‌توانند به اهداف صهیونیستی خودشان برسند.گروه دوم که متأسفانه در میان مسلمانها وجود دارد «وهابیت» است. وهابیت که به صورت پنهان و آشکار با صهیونیسم در قضایا و حوزه‌های مختلف در ارتباط است. آن‌ها هم به گونه‌ای تبلیغ و ترویج میکنند که این وحدت اتفاق نیفتند. البته برخی گروه‌های وهابیت اصل موضوع امام زمان (عج)، مسأله غیبت و ظهور حضرت مهدی(عج) را منکر هستند. گرچه علمای اهل سنت چنین دیدگاهی را ندارند. متأسفانه الان می‌بینیم وهابیون با ترویج تفکرات خودشان نه فقط بین مسیحیت و اسلام بلکه میان مسلمانان نیز دائماً جدایی و تفرقه ایجاد میکنند.
بهترین راهکار برای خنثی‌سازی اقدامات ضدتقریبی چیست؟
باید دو کار انجام دهیم. یکی اینکه دقت کنیم خواسته یا ناخواسته آب به آسیاب دشمن نریزیم. از سخنرانی‌هایی که باعث تفرقه میان مسلمانان میشود، جلوگیری کنیم. همچنین با همه اختلافاتی که فرق اسلامی در برخی موضوعات اعتقادی و فقهی دارند، امت نباید با ذکر این موارد و تأکید بر روی آن‌ها کاری کنند که مسلمانها از هم جدا شوند. در این زمینه رهبر انقلاب فتوا دادند که هر سخنی یا رفتاری که میان مسلمانان تفرقه ایجاد کند و توهین به مقدسات اهل سنت محسوب شود، حرام است. متاسفانه بعضی‌ها بی‌توجه به این اصل مهم وحدت، در سخنرانی‌ها و گفتارهایشان این موضوع را رعایت نمی‌کنند. البته تا حدودی در کشور ما اصل وحدت مراعات میشود، ولی متأسفانه در برخی کشورهای اسلامی مانند عراق به خاطر حضور برخی افراد حتی در سطح مرجعیت یا عامدانه، عالمانه یا از روی جهل و بی‌توجهی کاری میکنند که این خواسته دشمن و خواسته انگلیس که تفرقه میان مسلمانان است، روز به روز بیشتر شود.
راه‌های جلوگیری از نفوذ فرهنگی و فکری وهابیت
درباره وهابیت به عنوان یکی از عوامل تفرقه در جهان اسلام باید چه کار کرد؟
قاعدتاً دو کار باید انجام بدهیم. یکی آگاهی‌بخشی و تبیین دیدگاه‌های نادرست وهابیت به شکل منطقی برای نسل جوان است. این آگاهی‌بخشی باید به نحو درست انجام شود تا جلوی نفوذ فکری و فرهنگی وهابیت در برخی مناطق و دانشگاه‌های کشور گرفته شود که این مهم نیازمند برگزاری جلسات مناظره و هم‌اندیشی است. کار دوم وظیفه مسئولان سیاسی کشور است. اینکه بتوانند با برقراری تعاملات سیاسی خوب با همسایگان و دیگر کشورهای اسلامی، نقش مخرب عربستان در ایجاد وحدت میان کشورهای اسلامی را تبیین کنند که قاعدتاً دستگاه دیپلماسی کشور باید بتوانند به صورت فعال این نقش نادرستی که الان میان کشورهای اسلامی دارد ایجاد می‌کند، برای عموم کشورهای اسلامی تبیین کند و بتوانیم با ارتباط بهتر و مناسبتر با دیگر کشورهای اسلامی عملاً کاری کنیم که عربستان به خاطر دیدگاه‌ها و اقدامات نادرستش منزوی شود.
نقش حوزه و دانشگاه در این رابطه چقدر مؤثر است؟
طبیعتاً حوزه و دانشگاه در بخش آگاهی‌بخشی بیشتر می‌توانند کار کنند؛ یعنی حوزه و دانشگاه به تناسب حطیه کار خودشان که آموزش، پژوهش و تبلیغ است، باید کار آگاهی‌بخشی را به درستی انجام دهند. متأسفانه تفکرات وهابیت در کشور ما به شکل‌های مختلف ترویج میشود و طبیعتاً رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در این زمینه خیلی فعال هستند. نسل جوان ما از طریق شبکه‌های اجتماعی دائماً در معرض شبهات این گروه و این تفکر واقع می‌شوند. اگرچه الحمدلله حوزه علمیه قم توانسته با ایجاد مراکز پرسش و پاسخ آنلاین، تلفنی و در شبکه‌های اجتماعی تا حدودی به این شبهات پاسخگو باشد. اما به نظر می‌آید اینها کافی نیست. پاسخگویی به این شبهات باید از روش‌های مختلف مانند رسانه‌های جمعی، رسانه‌های مجازی، برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و عموم راهکارهای تبلیغی انجام شود. طبیعتاً ما از حوزه و دانشگاه انتظار اقدامات عملی علیه وهابیت نداریم، انتظارمان اقدامات فرهنگی، آموزشی و تبلیغی است.
برای ایجاد وحدت در نهم ربیع الاول برنامه مدونی وجود ندارد
با توجه به اینکه ما در ماه ربیع‌الاول قرار داریم، به نظر شما ماه ربیع می‌تواند ماه وحدت باشد؟
در ماه ربیع فعالیت‌های مختلف ترویجی صورت می‌گیرد. مانند برگزاری برخی اجتماعات که تقریباً در همه استان‌های کشور با حضور ائمه جمعه یا شخصیت‌های دینی اجتماعاتی با عنوان آغاز امامت حضرت ولیعصر(عج) برگزار میشود که این اجتماعات معمولاً در مراکز پرجمعیت برگزار میشود. همچنین یکسری جلسات و برنامه‌هایی در دانشگاه‌ها و حوزه برگزار میشود که اینها بیشتر کار تبلیغی است، طبیعتاً در یک سطحی این معارف را بیان میکنند. متأسفانه در بخش ایجاد وحدت برنامه‌های خاصی نداریم. البته در نیمه شعبان هر سال در استان سیستان و بلوچستان به همت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج) استان همایش مفصلی برگزار میشود که در این همایش ائمه‌جمعه شیعه و ائمه‌جمعه اهل سنت استان سیستان و بلوچستان در این همایش یک روزه شرکت میکنند و دیدگاه‌های خودشان را در مورد مهدویت بیان میکنند. بنده توفیق داشتم در دو سال گذشته در دو همایش این استان شرکت کنم. جالب است این همایش‌ها حتی گاهی در نقاط مرزی مانند سراوان و میرجاوه که نقاط حساس منطقه هستند، برگزار میشود. البته قرار است امسال این همایش در بندرعباس برگزار شود. این وحدت میان شیعه و سنی است. اما درباره وحدت میان مذاهب در نهم ربیع برنامه‌هایی نداریم. طول سال به مناسبت‌های مختلف سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همایش‌هایی را در این زمینه دارد. ولی بنیاد تاکنون فعالیتی در این خصوص نداشته است. بیشتر برنامه‌های بنیاد تبلیغی و ترویجی است، به مناسبت نهم ربیع‌الاول حدود هزار و 500 طلبه در شب نهم ربیع در جمکران حضور با عنوان بیعت با امام زمان(عج) حضور پیدا میکنند و روز نهم ربیع هزاران دانشجو در سطح کشور در جمکران تجمع میکنند. صبحگاه عموم مراکز نظامی روز نهم ربیع تحت عنوان با عنوان بیعت با امام زمان (عج) برپا میشود.
لزوم توجه به حقوق انسانی و دینی افراد برای تحقق شعار «همه برادریم»
برای تحقق شعار «همه برادریم» در این شرایط راهکار شما چیست؟
امیرالمؤمنین (ع) در نامهای که به مالک‌اشتر یک جمله‌ای دارند که مالک تو که به مصر می‌روی طبیعتاً همه کسانی که در مصر زندگی میکنند مسلمان نیستند و پیرو آئین ما نیستند. اما تو به عنوان حاکم و استاندار مصر باید توجه داشته باشی که برخورد تو با دیگران نمی‌تواند بر این اساس باشد که چه کسی مسلمان است و چه کسی مسلمان نیست؟ آن کسانی که مسلمان هستند برادر دینی تو تلقی میشود «اِمّا اَخٌ لَکَ فِی الدّین» که تو مسئول هستی و باید امور آن‌ها را انجام بدهی؛ «اَو نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق» یا همچون تو یک انسانی هستند که حق انسانی بر تو دارند، اِمّا اَخٌ لَکَ فِی الدّین اَو نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق، چون انسانی هستند همانند تو، وظیفه انسانی اقتضا می‌کند که در برخورد با آن‌ها حقوق انسانی را مراعات کنی. به تعبیر دیگر در مکتب اسلام دو دسته حقوق داریم. یک حقوق انسانی که در حقوق انسانی ما کاری نداریم فرد دین دارد یا ندارد، بهترین مثالش که در روایت هم خیلی به آن توجه شده است، رعایت حقوق والدین است، رسول خدا (ص) فرمودند: تو وظیفه داری نسبت به والدینت احسان و احترام کنی، حتی اگر کافر باشند، پس حتی والدین کافر هم به گردن ما حق دارند، چون انسان هستند. در مقابل دیگران هم همینطور است. از نظر شرعی اگر منِ مسلمان با یک غیرمسلمان یک عهد و پیمانی بستم، موکلف هستم به آن عهد و پیمان عمل کنم. اگرچه او مسلمان نیست. در واقع در بحث حقوق انسانی، اسلام بر این نکته تأکید دارد که در اموری که مربوط به خانواده، جامعه و همسایه میشود، شما حق ندارید مرز بین مسلمان و غیرمسلمان برقرار کنید. بلکه باید حقوق انسانی را مراعات کنید. یک حقوق دیگر؛ حقوق دینی است که فراتر از حقوق انسانی است که آن به دستورات دینی بر می‌گردد.
برگزاری همایش‌های «انتظار و انقلاب اسلامی ایران» و «صراط» در چهلمین سالگرد انقلاب
در پایان به فعالیت‌های بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج) اشاره کنید
حدود ۱۷ سال است که از تولد این بنیاد می‌گذرد. این بنیاد چهار کار عمده انجام داده است. کار اول تأسیس مرکز تخصصی مهدویت در قم بوده است، این مرکز تخصصی به عنوان یک مرکز تخصصی حوزوی، در سال ۳۰ نفر از طلاب را گزینش می‌کند و برای آن‌ها یک دوره ۳ ساله می‌گذارد تا الان بیش از ۵۰۰ نفر از این مرکز فارغ‌التحصیل شده‌اند. البته در برخی استان‌های دیگر هم این مسأله در حوزه‌های علمیه انجام میشود. همچنین در برخی کشورهای دیگر مانند عراق و لبنان هم در حال پیگیری است. کار دوم بنیاد، تأسیس انتشارات بوده است که امروزه می‌توانیم ادعا کنیم برای همه اقشار جامعه، کتاب مهدوی داریم، اقشار جامعه یعنی از مهدکودک، پیش‌دبستانی، دبستانی و مقطع دبیرستان، دانشگاه، استاد دانشگاه، دبیر و معلم که می‌خواهند در موضوع مهدویت مطالعه داشته باشند، کتاب و پاسخگویی به شبهات داریم که در این رابطه بیش از ۳۰۰عنوان کتاب و محصولات فرهنگی تولید شده است. کار سوم بنیاد تأسیس مجتمع فرهنگی آموزشی یاوران مهدی کنار مسجد مقدس جمکران در سال ۸۶ بوده است. مجموعه بزرگی که حدود ۱۸ هزار مترمربع زیربنا دارد. حدود هزار نفر را همزمان می‌تواند اسکان بدهد. امکانات مربوط به برگزاری همایش‌ها و جلسات را دارد. کار چهارم بنیاد، تأسیس دفتر در همه مراکز استان‌ها بوده است که الحمدلله امروز در همه مراکز استان‌های کشور دفتر داریم و این دفتر زیر نظر امام جمعه و مسئولان فرهنگی استان و شورایی که در آن زیر نظر امام جمعه تشکیل میشود، فعالیت‌های مهدوی استان را رصد، هدایت و حمایت می‌کند.
البته در حوزه فعالیت های فرهنگی و جشنواره‌ها بنیاد خیلی فعال نبوده و یکی دو سال اخیر این کار دارد انجام میشود، همین امسال یک جشنواره ملی مهدوی با همکاری بنیاد و جهاد دانشگاهی قم در حال انجام است. یک جشنواره‌ای هم بنیاد تحت عنوان جشنواره ملی ـ مهدوی «صراط» متولی آن است که در چهار حوزه فضای مجازی، رسانه، ادبیات و شعر از سوی چهار استان برگزار میشود که قرار است از نهم ربیع این جشنواره شروع شود و پایان و اختتامیه این جشنواره در ایام دهه فجر باشد. به دلیل اینکه امسال دهه فجر چهلمین سال انقلاب است. بنیاد علاوه بر برگزاری این جشنواره، در تدارک برگزاری یک همایش ملی تحت عنوان «انتظار و انقلاب اسلامی ایران» است که قرار است در ایام بهمن ماه برگزار شود.