عقیق: مراتب
خویشاوندی (اولویت در صله رحم) از دیدگاه قرآن و روایات برگرفته از کتاب
"مفاتیح الحیاة" اثر آیت الله جوادی آملی در ذیل عنوان می شود:با توجه
به گستره پیوند خویشاوندی از یک سو و ناتوانی انسان ها در رعایت آن با همه
خویشاوندان از سوی دیگر، در آیات و روایات به رعایت ترتیب در پیوند
خویشاوندی توجه شده است (1). بر پایه روایات یاد شده مراتب صله رحم به شرح
زیرند:1. پدر و مادر و از این دو نیز مادر مقدم است؛2. برادران و خواهران؛3. دیگر اقوام نسبی (عشیره: عموها، عمه ها، عموزاده ها...)4. بستگان سببی( دامادها). البته ازدواج زمینه لحوق سبب به نسب را فراهم می کند.از
رسول گرامی (ص ) روایت شده است پنج دانه خرما یا پنج گرده نان یا پنج
دینار و درهمی که انسان به دست می آورد و می خواهد آن را مصرف کند با ارزش
ترین انفاق ها آن است که به والدین خود انفاق کند. دوم بر خود و خانواده
اش. سوم به نزدیکان تهیدستش. چهارم به همسایگان فقیر و پنجم در راه خدا که
از نظر پاداش ممترین است.(2) یعنی تمام اقسام پنج گانه چون به دستور خدا و
در راه او است ثواب دارند؛ ولی ثواب صدقه از ثواب آن چهار کار خیر کمتر
است.امام حسین (ع) می فرمایند: از رسول خدا (ص) شنیدم می فرمودند: (در
رعایت حقوق خویشاوندی) از خانواده خود آغاز کن: نخست به مادرت، پدرت،
خواهرت، برادرت. سپس با رعایت مراتب نزدیکان هر یک به تو نزدیک ترند.(3)در روایت دیگر آمده است: ای علی! برای نیکی به والدین خود دو سال و برای پیوند خویشاوندی یک سال سفر کن...(4)
موارد صله حم
تعبیرهای
بیانگر موارد و مصادیق رحم در آیات و روایات عبارتند از: والدین، مادر،
پدر، خانواده، فرزند، دختر، پسر، همسر، شوهر، برادر، خواهر، سایر ارحام
نسبی، خویشاوندان سببی مانند پدرزن، مادر زن و داماد و ... است.
پی نوشت ها:
1. بقره، آیات 180 و 215
2. الکافی، ج 5، ص 65
3. الاختصاص، ص219
4. الفقیه، ج 4، ص361
منبع:شبستان
211001