سیدمحمد خامنه‌ای در این همایش با بیان اینکه تاریخ مخلوطی از اخبار و نوشته‌های جعلی و دروغین است که نیاز به تحلیل دارد، گفت: در تحلیل تاریخ اسلام به نکته‌ای بر می‌خوریم که نیاز به بررسی دقیق دارد.

وی با اشاره به تلاش‌های امام سجاد علیه السلام در حفظ بنیان اسلام افزود: زمانی که امام سجاد به حجاز برگشت، در حالی که جوان آسیب‌دیده بود و چندین بار قصد شهادت ایشان را داشتند اما خداوند ولی خودش را حفظ کرد.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی ابراز داشت: امام آرام از منزل بیرون می‌آمد و به زیارت می‌رفت و آرام به خانه برمی‌گشت و به ظاهر هیچ فعالیت سیاسی نداشت، اما بزرگترین تشکیلات برانداز ظلم و ستم از زمان ایشان شروع شد.

وی ادامه داد: از طرفی فعالیت و جهاد علمی اعم از علوم طبیعی و غیر طبیعی از زمان امام چهارم شروع شد. مرحوم شهید صدر می‌فرماید: شیعه پایه‌گذار علوم بوده است، اسلام تمدن ساخت؛ علم ساخت؛ فقه و فلسفه اسلامی ساخت.

سیدمحمد خامنه‌ای خاطرنشان کرد: متاسفانه نهضت شیعه در خیلی موارد با عنوان اسماعیلیه شناخته می‌شود که صحیح نیست. اگر دوره به دوره مسلمانان راجع به حادثه عاشورا نمی‌شنیدند هیچ وقت بساط عدالت و مساوات گسترده نمی‌شد.

وی با اشاره به بازگشت اهل بیت علیهم السلام از شام به کربلا گفت: امام سجاد علیه السلام از طریق شام به کربلا بازگشت و این سنت باقی ماند که به صورت تعزیه‌خوانی، تئاتر خیابانی و روضه و ... رواج یافت تا این فرهنگ از بین نرود.

رییس موسسه حکمت صدرا با تاکید بر اینکه یک مورخ هر دینی دارد باید تاریخ را درست درک کند، اظهار داشت : هدف اربعین این نیست که روضه ای خوانده شود و یادی از امام مظلوم شود، بشر به غریزه خودش دنبال عدالت و آزادی است و هدف اربعین، هدف بزرگی است و نتیجه‌ای که از این هدف حاصل می شد فرهنگی است که باعث آگاهی می‌شود که در نتیجه بشر را به صلح و صفا می‌رساند تا هیچ گاه زیر بار ظلم و ستم نرود.

وی ادامه داد: درباره غدیر هم کوتاه فکر می‌کنیم اینکه صرفاً امامی منصوب شد. واقعیت این قضیه نیست. بلکه اصل قضیه این است که در تمام تاریخ رهبر باید شخصی مانند امام علی علیه السلام باشد؛ شخصی وارسته، فداکار، خداترس، عالم به قانون الهی و وفادار به آن. به خاطر همین غفلت‌ها است که بشریت امروز گرفتار است.