وی به تقابل مرگ و آرزوهای بلند اشاره کرد و افزود: سرور و شادی، گرفتاری، بودن با عزیزان، جدا شدن از آن ها، سختی، آسانی، کسالت و سلامتی، همه و همه به سراغ انسان می آیند، هم چنین مرگ و پایان زندگی حتمی است، بنابراین انسان نباید آرزوهای بسیار بلندی داشته باشد چراکه امکان فرار از مرگ وجود ندارد.
آیت الله سیدان با اشاره به عبارت «تَرَاهُ قَرِیباً أَمَلُهُ» از خطبه متّقین امیرالمومنین(ع) ابراز کرد: انسان متّقی آرزوهای بسیار کوتاهی دارد البته هدف بزرگ و مهم و مقصد عالیه داشتن غیر از آرزوهای بلند است.
استاد حوزه علمیه خراسان خاطرنشان کرد: انسان متّقی لغزش های کمی در زندگی دارد و این طور نیست که مدام اشتباه کند و سپس عذرخواهی و استغفار نماید.
وی با بیان این که قلب متقی خاشع و آماده پذیرش حق است، ادامه داد: قلب و نفس می تواند حالات مختلفی داشته باشد؛ گاهی یاد زیارت، یاد خداوند یا چند خط قرآن خواندن اوضاع و احوال انسان را تغییر می دهد و گاهی به عکس قساوت قلب موجب می شود که انسان متأثر نشود.
رفتار انسان باتقوا در خلوت و جلوت یکسان است
آیت الله سیدان متذکر شد: این گونه نیست که انسان با تقوا در مقابل مردم یا در حالت تنهایی رفتار متفاوتی داشته باشد، بلکه همواره متوجه حضور خداوند است، هم چنین برخورد، کسب و کار، سخن گفتن و سایر کارهای او حالتی پسندیده دارد.
وی تأکید بر اینکه انسان با تقوا برای مناجات با خدا، درددل گفتن با او و درخواست خیر از او وقت می گذارد، تصریح کرد: اگر انسان ها قدری به مرگ، قبر، وحشت و تنهایی، برزخ، اوضاع و احوال قیامت توجه داشته باشند، خودبه خود حالت خشوع در آن ها ایجاد خواهد شد.
وی به تبیین عبارت «قَانِعَةً نَفْسُهُ» از خطبه متّقین امیرالمومنین(ع) پرداخت و گفت: این طور نیست که انسان متّقی به دنبال پول نباشد و از زمینه های به وجود آمده برای کسب مال دوری کند، اما او پول و ثروت را برای انجام کارهای خیر می خواهد و نه انباشته کردن، زینت بیشتر و خریدن وسایل غیرضروری.
آیت‌الله سیدان با تأکید بر اینکه یکی از مهم ترین عوامل رشد انسان، حالت قناعت و اکتفا به اندک و رضایت از داشته ها است، ادامه داد: انسان ها چنان مستعد رشد هستند که می توانند به جایی برسند که فرشته ها به آن غبطه بخورند، شایسته است که نسبت به استعدادی که خداوند در وجود ما قرار داده، غفلت نکنیم و از آن در جهت خوب شدن حداکثر استفاده را ببریم.
وی افزود: بهترین و مهم ترین راه برای رسیدن به سعادت این است که بیانات قرآن کریم و فرمایشات پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) در معرفی ویژگی های انسان ممتاز و رشد یافته را مورد توجه قرار دهیم؛ اگر این ملاک ها را داشتیم خدا را شکر کنیم و در حفظ و تقویت آن بکوشیم و اگر نداشتیم، سعی در جهت تحصیل این ویژگی ها داشته باشیم.
آیت‌الله سیدان در پایان خاطرنشان کرد: انسان در مسیر رشد و تکامل نباید به تعریف و تمجید دیگران اکتفا و توقف کند، در واقع هیچ مصیبتى مانند دو مصیبت سبک شمردن گناه و خشنودى انسان به وضعى که در آن قرار دارد، نیست.