تا به امروز نیز خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها به‌عنوان یکی از دغدغه‌های مهم بشر از طرف دانشمندان و متخصصان تغذیه حائز اهمیت بوده است. کتاب اطعمه و اشربه (خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها) مجموعه ای از آیات قرآن کریم و احادیث و روایات نورانی ائمه معصومین (ع) و سخنان گهربار حکمای گرانقدر پیشین و مشتمل بر سه بخش مهم کلیات طبی، فقهی و اخلاقی می‌باشد که هر کدام به بخش‌های مختلف تقسیم می‌گردد.
در این کتاب سعی شده، آیات مربوط به تغذیه جسمی و روحی، چه از جنبه مادی و چه از جنبه آخرتی، احادیث و روایات موجود در کتب معروف و متقن شیعه و کتاب فقه استدلالی لمعه و کتب اخلاقی شیعه استفاده گردد تا به اسناد مذکور اشکالی وارد نشود.
احادیث و
روایات موجود در کتاب، از دیدگاه متخصصان روایی، به جهت سیاسی نبودن موضوع،
در طول تاریخ از دستبرد دشمنان در امان بوده است، لذا هیچ یک از علما
دلیلی بر آوردن نام روات در حین روایت ندیده و در بسیاری از موارد فقط به
لفظ «روایت شده» اکتفا کرده‌اند.
شک نیست که تأثیر میوه‌ها در
جسم بشر مانندن سایر غذاها و شاید بیشتر از برخی از آنها باشد؛ تأثیر بعضی
از آنها تابع ترکیب شیمیایی آن به نسبت ترشی و شیرینی و داشتن ویتامین‌ها و
پروتئین‌های مختلف در آن است و لذا بعضی از آنها هضم کننده غذا و بعضی
ملین و بعضی ادرارآور و بعضی مقوی بوده و تأثیرات و خواص فراوانی دارند.
باید
دانست که بهترین چیزی که از نظر بهداشت لازم است و پزشکان بیماران خود را
همواره به آن توصیه می کنند، شستن میوه و پاک کردن آن از گرد و خاک و
آلودگی‌های دیگر است. پس اگر انسان میوه را بدون شستن بخورد، در حالی وارد
بدن می‌شود که حامل میکروب است و میکروب را در معده جایگزین می‌کند، در این
هنگام چیزی که از آن فرار می‌کرد، عارض او می‌شود و میکروب در بدن اثر
می‌گذارد؛ برای همین است که پزشکان همواره به بیماران خود توصیه می‌کنند که
پیش از خوردن میوه آن را به دقت بشویند و از خوردن میوه نشسته پرهیز کنند.
امام صادق (ع) نیز می فرماید: «هر میوه‌ای سمی دارد آن را با آب بشویید و در آب فرو ببرید.»
اکنون فواید برخی از میوه‌ها را به‌عنوان نمونه ذکر می‌کنیم؛ چون ذکر همه آنها در این مختصر نمی‌گنجد.
1-انگور
امام
صادق (ع) فرمودند: «انگور عصب را محکم می‌کند و ناراحتی را از بین می‌برد و
نفس را پاک می‌کند» و نیز فرمودند: «پیامبری از پیامبران خدا از غصه پیش
خدا شکایت برد، پس خدا به او وحی کرد که انگور بخور.»
پزشکان
گفته‌اند: انگور سه کار را با هم انجام می‌دهد: مسهل معده و پاک کنده خون و
غذا برای بدن است، آب آن باعث تجدید قوا می‌شود و گردش خون را تنظیم
می‌کند و برای گازهای معده مفید است و نیز کبد و کلیه را مداوا می‌کند و تب
را می‌برد و برای سوءهاضمه و نقرس و بیماری‌های قلب و صفرا و باد و بواسیر
سودمند است و از پیشروی سل و سرطان جلوگیری می‌کند.
دانشمندان داروشناس می‌گویند: انگور ترشحات معده را زیاد می‌کند و برای طحال و گرفتگی ستون فقران مفید است و در آن اندکی گاز ارسنیک وجود دارد که باعث زیبایی رنگ صورت می‌شود و لذا برای بیماران سفلیس و سل و سرطان فایده دارد. همچنین انگور دارای ویتامین‌های A-B-C می باشد.
2- سیب
امام
صادق (ع) می‌فرمایند: «سیب بخورید که حرارت را برطرف می‌نماید و درون را
خنک می‌کند و تب را می برد» و فرمودند: «اگر مردم می‌دانستند که سیب چه
خواصی دارد بیماران خود را جز با آن مداوا نمی کردند و آن سریع‌ترین اثر را
در قلب دارد و آن را شاد می‌کند» و فرمودند: «به تبدارانتان سیب بدهید که
چیزی نافع‌تر از آن نیست.»
این چیزی است که امام در کلمات کوتاه و
جامع خود بیان کرده و پزشکان گفته‌اند: سیب نشاط‌‌آور و تقویت‌کننده قلب و
دماغ و کبد است و هم خوردن و هم بوییدن آن مفید است؛ همچنین سیب برای
خفقان و تنگی نفس فایده دارد و ضعف دهانه معده را اصلاح می‌کند و اشتهاآور
است؛ سیب پخته برای تسکین سرفه خوب است و بیماری‌های پوستی و بی‌خوابی را
تخفیف می‌دهد.
می‌گویند: هر صد گرم سیب 65 واحد ویتامین آ، 15 واحد ویتامین B و 30 واحد ویتامین C دارد.
3- انار
امام
صادق (ع) فرمودند: «به کودکانتان انار بخورانید که سبب سرعت رشد و جوانی
آنها می‌شود» و فرمودند: «انار را با پیه بخورید که آن معده را دباغی
می‌کند و بر ذهن می‌افزاید.»
پزشکان گفته‌اند: انار خون را تصفیه
می‌کند و خلط آور است و برای کسانی که مزاج گرم دارند خوب است و تنگی‌ها
را می‌گشاید و ملین شکم و مقوی کبد و مفید برای یرقان و طحال و خفقان و قلب
و سرفه حاد است، صدا را صاف می‌کند و سبب ایجاد نشاط در صورت می‌شود و بدن
را سیراب می‌سازد و برای درمان کرم‌های روده مؤثر است.
در سخن
امام تأمل کن که فرمود: انار سبب سرعت در جوانی می‌شود، خواهی دید که همه
این خواص که پزشکان گفته‌اند در این جمله بیان شدده است؛ زیرا کودکان به
رشد کامل نمی رسند مگر اینکه خونشان صاف و خلط بیرون آید و کبد قوی شود و
صورت نشاط پیدا کند و بدن سیراب شود.
همچنین در سخن امام که فرمود: «انار معده را دباغی می‌کند»، تأمل کن، خواهی دید که معده وقتی دباغی می‌شود که رطوبت زاید آن که باعث سستی اعصاب معده می‌شود، خشک گردد، غذا را بهتر هضم می‌کند و چون غذا خوب هضم شود، خون پاکیزه تولید می‌کند و در بدن نیرویی تولید می‌شود که در مقابل بیماری‌ها مقاومت می‌کند.
منبع: دانشجو
2211001