سعید بیابانکی شاعر و منتقد ادبی کشور، که اجرای این مراسم را بر عهده داشت، در بخشی از برنامه ضمن معرفی کتاب «رهش» رضا امیرخانی اظهار کرد: این اثر داستانی، موضوع معماری شهری را هم مدنظر قرار داده است و به معماران عزیز توصیه می کنم این کتاب را مطالعه کنند.
حجت الاسلام پناهیان در این مراسم با بیان این که پیاده‌روی در برخی جایگاه‌ها همچون عبادت محسوب می‌شود؛ اظهار کرد: نخستین جایی که در این حوزه پیاده‌روی مورد توجه قرار گرفته است مراسم و مناسک حج است. هرچند پیاده‌روی جز عبادت نیست، اما بین مواقف حج، پیاده‌روی وجود دارد. همچنین پیاده‌روی برای زیارت خانه خدا به شدت مورد تاکید است و ائمه اطهار و معصومین(ع) به طور مکرر با پای پیاده به زیارت خانه خدا می رفتند.
نایب رئیس قرارگاه عمّار ادامه داد: به غیر از پیاده رفتن برای رسیدن به خانه خدا، پیاده روی برای اولیاء خدا هم مورد تاکید بوده است و این رسم حتی در زمان حیات معصومین هم وجود داشته است.
پناهیان همچنین گفت: پس از سقوط صدام، مردم به طور خودجوش با پای پیاده به زیارت حرم امام حسین (ع) رفتند و این پیاده روی به مرور زمان گسترده تر شد و امروز می بینیم که به پیاده روی میلیونی تبدیل شده است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از آثار پیاده روی اربعین حسینی کنار هم قرار دادن ملت ها و نزدیک کردن قلب‌ها به هم بوده است. تمام حرکت های اربعین حسینی از ابتدا تا امروز مردمی و خودجوش بوده است و کسی این حرکت‌ها را مدیریت نکرده است. حتی این مسئله برای علمای نجف هم محل سوال بود که این پیاده روی از سوی چه کسی و ارگان و نهادی مدیریت می‌شود و دیدند که حرکتی به واقع مردمی است.
این شخصیت فرهنگی و مذهبی افزود: اندیشه انسان در پیاده روی اربعین حسینی باز می شود و برای فهمیدن خیلی از معانی آماده می شود. در بهترین جلساتی که در شهر داریم و حتی جلساتی که در حرم‌های مطهر داریم، احساسی که در پیاده روی اربعین وجود دارد را ندیده‌ام. امروزه که به این پیاده روی می‌روم حتی به کربلا و حرم هم مشرف نمی‌شوم و در مسیر می‌مانم و با مردم صحبت می‌کنم.
پناهیان با اشاره به نکاتی برای طراحی بهتر موکب های عزاداری ، گفت: موکب هایی که مراسم عزاداری و نماز جماعت را در ورودی برگزار می‌کنند، با تلفیق این فضا با راهپیمایان، زیبایی خاصی را ایجاد می‌کنند. اگر این راه را عبادتگاه بدانیم، کنار عبادتگاه هم باید محیط های این گونه وجود داشته باشد و پس از آن و داخل موکب، محل استراحت و امکانات رفاهی قرار داده شود.
وی اظهار کرد: درباره تفکیک محل بانوان و آقایان همیشه ملاحظاتی وجود دارد، اما این تفکیک نباید به صورتی باشد که بانوان خیلی جدا قرار بگیرند و دسترسی آن‌ها به خانواده هایشان سخت شود.
وی با تاکید بر این که با ورود به فصل تابستان باید درباره امانات سرمایشی موکب ها هم فکری شود؛ عنوان کرد: در تابستان پیاده روی بیشتر در شب خوهد بود و مواکب باید برای این تغییرات فکر کنند. امیدوارم در طول زمان حسینیه ها تبدیل به سوییت نشوند و جنبه تشریفاتی پیدا نکنند.
حیدر جهان بخش معماری، رئیس دانشکده هنر و معماری دانشگاه پیام نور نیز در سخنانی با بیان این که برای طراحی مواکب اربعین حسینی باید نسبت به جغرافیا و موضوع شناخت وجود داشته باشد، گفت: آب، خاک، آسمان و نخل چهار عنصر بصری مهم در عاشورا هستند و باید به این عناصر توجه ویژه ای شود.
وی ادامه داد: پوسته فضای مواکب نباید بیش از حد خود را به زائر عرضه کند. ارتباط بصری مجموعه با زائران از مهمترین ویژگی‌های طرح است. این ارتباط باید به نحوی باشد که حس دعوت کنندگی را با خود به دنبال داشته باشد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بدن موکب باید متواضع و به طور مثال کم ارتفاع باشد و در ادامه عمق مکان داشته باشد. محلی برای پذیرایی و نشستن داشته باشد.
رئیس دانشکده هنر و معماری دانشگاه پیام نور همچنین طرح های برگزیده موکب های اربعین حسینی را برای مخاطبان به نمایش گذاشت و به تشریح این طرح ها پرداخت. وی به نکات ایمنی، لزوم استفاده از سازه های موقت و ... در طراحی موکب اشاره کرد.
جهان بخش گفت: طرح‌ها نباید به شکل تجاری مسکونی باشد و همچنین نباید چنین فضایی به نحوی باشد که زائر دچار سردرگمی شود. تزئینات موکب نیز نباید بیش از حد باشد.