معرفی کتاب/ «زنان قرآنی از حوا تا مريم(س)»

عقیق: اعظم فرجامی، نويسنده و برگزيده ششمين جايزه گام اول در بخش علوم قرآنی، در معرفی كتاب خود گفت: كتاب «زنان قرآنی از حوا تا مريم»، يك كتاب نقد روايی است كه موضوع خاصی از روايت را در بر می‌گيرد و در واقع نقد روايات تفسيری است كه آيات خاصی از قرآن را مورد بررسی قرار داده و به بحث قصه‌های قرآنی و از ميان آنها زنان قصه‌های قرآنی پرداخته‌ام.

وی افزود: روايات و احاديثی كه برای هر يك از زنان قرآنی وارد شده است را مورد بررسی قرار دادم، از اين رو می‌توان اين كتاب را پيوند بين قرآن و حديث دانست؛ چرا كه دو نگاه به زنان قصه‌های قرآنی وجود دارد، يكی نگاه قرآن و ديگری نگاه روايات به زنان است.

فرجامی ادامه داد: نگاه قرآن به زنان مثبت است و آنها را مورد تأييد قرار می‌دهد يا همراه با سكوت است كه بدون قضاوت درباره آنها مانند دختر پيامبر(ص)، همسر پيامبر يا نزديكان آنها ذكر شده، ولی قضاوتی صورت نگرفته است.

اين نويسنده، نگاه روايات به زنان را مورد اشاره قرار داد و اظهار كرد: اين نگاه با يك ابهام و برداشت‌های شخصی انجام شده است و بيشتر دارای بار منفی و نگاه كليشه‌ای رايج به زنان است كه اين امر دليلی بر انجام اين پژوهش بوده تا روايات مورد بررسی قرار گيرد. در اين اثر سعی كردم به اين نكته برسم كه برداشت‌های ثانويه از روايات از كجا برخاسته است.

فرجامی ادامه داد: در اين كتاب، روايات تفسيری مربوط به آن دسته از زنانی كه در قرآن كريم از آنان ياد شده، بررسی شده است. در اين بخش، اسناد 57 روايت تفسيری در ذيل آيات مربوط به يازده نفر از زنان قرآنی، يعنی همسران حضرت آدم، نوح، لوط، ابراهيم، و موسی(ع)، همسران عزيز مصر و فرعون، مادر و خواهر حضرت موسی (ع) و نيز ملكه سبأ و حضرت مريم(س) مورد بررسی و نقادی قرار گرفته است.

وی با بيان اينكه اين كتاب پژوهشی درباره برخی از مبانی نظری حقوق زن است، بيان كرد: اين پژوهش با استناد به منابع دست اول، به بررسی برخی از روايات تفسيری موجود در ذيل آيات مربوط به زنان می‌پردازد و در چهار بخش اصلی تنظيم شده است كه بخش نخست به منزله پيش‌درآمدی بر مباحث اصلی كتاب است و به اختصار به مباحثی نظير «تعريف روايت تفسيری»، «تعريف قصه قرآنی»، «حجيت خبر واحد در تفسير»، «جايگاه بررسی سند در روايات تفسيری» و «ميزان اعتبار روايات تفسيری» پرداخته شده است.

فرجامی با اشاره به منابع مورد استفاده در اين اثر گفت: در اين پژوهش در ابتدا، تصميم بر اين بود كه از منابع دست اول اهل سنت و شيعه بهره گرفته شود، اما به دليل گستردگی منابع، از منابع اهل سنت به عنوان شاهد استفاده شده است و به اين ترتيب به ناچار تنها از كتاب اربعه شيعه استفاده كردم.

وی ادامه داد: ما بايد از منابع تفاسير روايی استفاده می‌كرديم، ولی به اين دليل كه اين منابع كامل نبود و خيلی از روايات جا می‌ماند، از نرم‌افزار برای اين امر استفاده شد كه اين پژوهش حاصل پايان‌نامه ارشد است كه حدود يك سال زمان برده.

منبع: خبرگزاری ایکنا
211007