چرا صلح امام حسن(ع) پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ است؟

رهبر معظّم انقلاب از هر طریقی برای روشنگری اذهان مردم بویژه جوانان استفاده می‌‎کردند. نگاه به سخنرانی‌های متعدداز ایشان و همچنین تألیفات و ترجمه‌هایی که از ایشان در دوران پهلوی منتشر شده، گویای دغدغه‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در عرصه‌های مختلف است و هرکدام از بیانات و کتب ایشان، برای پاسخ دادن به یکی از نیازهای مخاطبان بود. از این رو بود که رژیم با فعّالیّت‌های علمی و تبلیغی ایشان به شدت مخالف و بر روی آن حسّاس بود و این امر در اسناد به جای مانده از ساواک به چشم می‌خورد.

یکی از موضوعاتی که در آن دوران مورد بحث و سؤال واقع شده بود، مقوله‌ «صلح امام حسن (علیه‌السّلام)» بود. از یک سو معاندان و مخالفان اسلام آن امام مجاهد را متّهم به سازشکاری می‌کردند و از سویی دیگر جریانات بظاهر مذهبی برای توجیه کردن قعود و سکوت خود نسبت به جنایات استبداد طاغوت و چپاول استکبار و استعمار، به اشتباه بر نوع اقدام ایشان در برخورد با معاویه استناد می‌کردند. از جهت دیگر برای برخی از افراد، تفاوت رفتار امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین(علیه‌السّلام) معلوم نبود که چرا یکی از این دو بزرگوار به صلح، تن داد و دیگری در راه مبارزه سر داد.

بر این اساس بود که طرح کتابی با این موضوع در ذهن ایشان پرورانده می‌شود تا اینکه با متن عربی کتاب حاضر با نام عربی «صلح‌الحسن (علیه‌السّلام)» تألیف عالم جلیل‌القدر «شیخ راضی آل‌یاسین» آشنا می‌شوند و اقدام به ترجمه‌ این اثر می‌کنند.

در مقدمه این اثر آمده است: برای شناخت کتاب «صلح امام حسن(ع)؛ پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» که ترجمه‌ای است از کتاب «صلح الحسن(ع)» اثر شیخ راضی آل یاسین، باید زمانه ترجمه و نشر آن یعنی سال‌های دهه 40 شمسی را بهتر شناخت. در آن سال‌ها غرب‌زدگان و در رأس آنان طاغوت پهلوی، فرنگی‌سازی فرهنگ و جامعه و کشور را با سرعت بیشتری نسبت به قبل پیگیری می‌کردند که مظهر آن، مبارزه عمیق با دین و ترویج فساد و مظاهر پوچی غرب و وابستگی روزافزون به قدرت‌ها بود، بشدت به دنبال یارگیری از میان جوانان بودند. واضح بود که جذب جوانان مبارز به آن مسلک، به معنای ورود در گمراهی بزرگی بود که پایانش در دفتر ناتمام تاریخچه این گروه‌ها ثبت شده است و نیز برابر بود با درافتادن به دام برتری طلبی دو ابر قدرت شرق و غرب آن روزگار. از سوی دیگر، در میانه مبارزات امام خمینی(ره) و یارانش که تماماً برگرفته از شریعت بود، تلقی عمومی متدینین، وجود تفاوت بارز در سیره پیشوایان دین بود؛ به گمان آنان، امام حسین(ع) اهل مبارزه و جهاد و امام حسن و بقیه امامان معصوم(ع) اهل صلح و مدارا بوده‌اند. پیامد این نگاه، گاه نفی و انکار و یا دست کم تردید در اصل مبارزه با رژیم طاغوت و بعضاً جذب جوانان اهل مبارزه به گروه‌های چپ بود.

با این وضع، یک مرحله از انجام وظیفه دینی و انقلابی و مبارزاتی، نفی و رد همین تصور غلط بود که با فلسفه امامت ائمه اهل بیت(ع) و نیز با واقعیات قطعی تاریخ اسلام و سیره ائمه هدی(ع) تعارض داشت.

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای در انجام آن وظیفه و تبیین این حقیقت، تلاشی خستگی‌ناپذیر داشتند که بازشناسی چهره اسوه مبارزه و جهاد، سلاله پاک نبی(ص)، امام حسن مجتبی(ع) از راه ترجمه کتاب صلح الحسن(ع) یکی از راهکارهایش بود. ایشان در این سال‌ها، در آستانه ورود به چهارمین دهه از عمر خود بودند.

ویژگی‌های کتاب «صلح امام حسن(ع)»

از نکات قابل توجه در باب این کتاب، شخصیت والای مؤلف آن، آیت‌الله شیخ راضی آل یاسین است که در یکی از بیوت عالم‌خیز ریشه داشت و خود- به گوه تألیف این کتاب- از عالمان زمان‌شناس بود.

این کتاب، با پیامی نو که در برداشت و تأثیری که می‌گذاشت، مورد حساسیت رژیم بود. چاپ و انتشار آن- که با سختی‌ها و موانعی مواجه بود- به انجام نرسید مگر با تلاش و پیگیری‌ مجاهد انقلابی مرحوم آقای حسن نیری تهرانی که خود از مبارزان بود و در چاپ و نشر کتب انقلابی فعالیتی چشمگیر داشت، که با استفاده از ارتباطات گسترده و تلاش و زیرکی، کار را به سامان می‌رساند. وی اول‌بار کتاب را برای چاپ به دست انتشارات آسیا سپرد که تاکنون 16 نوبت آن را چاپ کرده است.

تلاش رژیم پهلوی برای جلوگیری از انتشار کتابی با ترجمه آیت‌الله خامنه‌ای

دفتر نشر فرهنگ اسلامی نیز در سال‌های 78 ال 88، هشت‌بار آن را چاپ و عرضه نموده است. اینک دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به دلیل نیاز عموم مردم مسلمان و انقلابی و نیز براساس وظیفه و مأموریت خود، کتاب را با اصلاحات و افزودنی‌هایی منتشر می‌کند. امتیاز این چاپ، افزودن پاورقی‌های مفید و منبع‌شناسی اثر و نیز اصلاح اشتباهات چاپی که در نوبت‌های قبلی انتشار صورت گرفته و برخی تغییرات است.

ویژگی‌های ویرایش جدید کتاب «صلح امام حسن(ع)»

کتاب حاضر از سه بخش تشکیل شده که در بخش نخست، زندگی امام حسن(ع) بیان شده و پس از آن، موقعیت سیاسی و صلح ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده کتاب تلاش دارد تا با نگاهی تاریخی به موضوع صلح امام حسن(ع) با معاویه و نقش آن در جهان اسلام بپردازد. او برای رسیدن به این هدف‌ منابع مختلف تاریخی و روایی را مورد بررسی قرار داده است. استفاده از نقطه نظرات معظّم‌له در موارد مورد سؤال، تحقیقات گسترده بر منابع کتاب و افزودن بیش از 100 پانوشت ارجاعی، مراجعه به متون اولیه و منابع اصلی تاریخی و روایی، نمایه‌های متعدد و مطابقت متن با دست‌خط‌های معظّم‌له ... از جمله ویژگی‌های چاپ جدید این اثر عنوان شده است.

علاقه‌مندان برای تهیه این اثر می‌توانند به پایگاه اطلاع‌رسانی انتشارات انقلاب اسلامی به این نشانی مراجعه کنند.