گناه قتل بالاتر است یا فتنه؟

* آيه               

يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ وَ صَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا يَزَالُونَ يُقَتِلُونَكُمْ حَتَّى‏ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَعُواْ وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَلُهُمْ فِى الْدُّنْيَا وَ الْأَخِرَةِ وَ أُولَئِكَ أَصْحَبُ الْنَّارِ هُمْ فِيهَا خَلِدُونَ‏

* ترجمه                      

(اى پیامبر!) از تو درباره ‏ى جنگ در ماه حرام سؤال مى ‏كنند، بگو: جنگ در آن ماه ها (ذى‏القعدة، ذى‏الحجة، محرم و رجب، گناهى) بزرگ است، ولى بازداشتن (مردم) از راه خدا و كفر ورزیدن به او و (بازداشتن مردم از) مسجدالحرام و اخراج ساكنانش از آنجا، (گناهش) نزد خداوند بزرگتر است. (زیرا ایجاد) فتنه، از قتل بالاتر است. (مشركان) پیوسته با شما مى ‏جنگند، تا اگر بتوانند شما را از دینتان برگردانند، و هر كس از شما كه از دینش برگردد و در حال كفر بمیرد، اعمال آنان در دنیا و آخرت تباه مى ‏شود و آنان اهل دوزخند و همیشه در آن خواهند بود.

* نکته ها                     

مراد از كلمه «فتنه» در آیه، شرك، شكنجه، امتحان و بلوى‏ است.

در تفاسیر شیعه و سنى آمده است: رسول اكرم صلى الله علیه وآله شخصى را به نام عبداللّه بن جحش به همراه هشت نفر با نامه ‏اى براى كسب اطلاعات از كفّار و مشركین فرستاد، امّا بعد از ملاقات، درگیرى پیش آمد و در این بین رئیس گروه مقابل كشته شد و دو نفر از آنان به اسارت درآمده و اموالشان مصادره گردید.

این حادثه در اوّل ماه رجب كه از ماه ‏هاى حرام است [625] واقع شده بود، در حالى كه این گروه گمان كرده بودند كه آخر جمادى‏ الثانى است، نه اوّل رجب. به هر حال این قتال اشتباهاً در اوّل رجب صورت گرفت و كفّار این موضوع را دستاویز قرار داده و شایع كردند كه مسلمانان احترام ماه ‏هاى حرام را نگه نمى‏ دارند.

در برابر این تبلیغات دشمنان، قرآن جواب مى‏ دهد كه گرچه جنگ در ماه حرام واقع شده، ولى این قتال به اشتباه از سوى مسلمانان صورت گرفته است، در حالى كه شما مشركان به عمد مرتكب گناهانى شده ‏اید كه مجازات آنها به مراتب از قتال در ماه حرام بیشتر است. بنابراین شما با داشتن سابقه ‏ى آن همه جنایت و رسوایى و ارتكاب گناهان بزرگ، نباید این عمل اشتباه را دستاویز قرار دهید.

حبط عمل مرتد در دنیا، به این است كه از فوائد اسلام محروم مى ‏شود. زیرا كیفر او، جدایى از همسر مسلمان، محرومیّت از ارث، قطع رابطه با مسلمانان، خروج از حمایت اسلام و در نهایت قتل است.

و حبط عمل او در آخرت، محو تمام كارهاى خیر اوست. «حبطت اعمالهم فى الدنیا والاخرة» (*)

* پيام ها                      

1- به شبهات، پاسخ مناسب بدهید. «یسئلونك... قل»

2- مسجد الحرام و اهل آن، احترام ویژه دارند. «المسجد الحرام واخراج اهله منه اكبر»

3- تعیین اهمیّت گناهان، به دست خداوند است. «اخراج اهله منه اكبر، الفتنة اكبر...»

4- سلب امنیّت، مهمّ ‏تر از قتل است. «والفتنة اكبر من القتل»

5 - لازم است آرزوها، هدف‏ ها و تلاش‏ هاى دشمن خود را بشناسیم. «ولایزالون یقاتلونكم حتّى یردّوكم عن دینكم»

6- هجوم دشمن، توجیه كننده ‏ى كفر و ارتداد شما نیست. «ولایزالون یقاتلونكم... ومن یرتدد منكم...»

7- دشمنان، همواره در كمین هستند و ارتداد و كفر و پشت كردن به دینتان را مى ‏خواهند و به غیر آن راضى نمى ‏شوند. آنها دنبال پیروزى موقت نیستند، بلكه مى‏ خواهند فرهنگ و مكتب شما را از بین ببرند. «حتى یردّوكم عن دینكم»

8 - حسن عاقبت، ملاك ارزش است. چه بسا مسلمانانى كه كافر مرده ‏اند. «فیمت و هو كافر»

9- ارتداد، داراى آثار دنیوى و اخروى است. «مَن یرتدد منكم... حبطت اعمالهم فى‏الدنیا و الاخرة»

10- ارتداد، مایه ‏ى حبط كارهاى نیك است. «من یرتدد... حبطت اعمالهم»

11- ارزش ایمان و عقیده تا جایى است كه اگر ایمان رفت، اعمال صالح نیز حبط مى ‏شود. «مَن یرتدد منكم... حبطت اعمالهم»

*) از سنّت ‏هاى ابراهیمى رایج در میان عرب قبل از اسلام، احترام گذاشتن به چهار ماه رجب، ذى‏القعده، ذى‏الحجّه و محرم بود كه در این ماه ها، به هیچ جنگ و قتالى نمى ‏پرداختند. اسلام نیز این سنّت را امضا كرد و قتال و درگیرى در این ماه ها را تحریم نمود.