وظیفه پسر بزرگ نسبت به قضای روزه‌های پدر

از جمله مواردی که روزه‌داران این ماه مبارک  نسبت به آن با سؤالاتی مواجه هستند، احکام مربوط به روزه استیجاری است که در ادامه بر اساس استفتائات رهبر معظم انقلاب و آیت‌الله مکارم شیرازی برخی از این احکام را می‌خوانید.

نیابت از شخص زنده در انجام روزه قضا 
308. پدرم مقداری نماز قضا دارد، ولی قدرت انجام آن را ندارد. آیا بر من که پسر بزرگ خانواده هستم، جایز است در زمان حیات پدرم نمازهای فوت شده او را قضا نمایم و یا شخصی را اجیر کنم تا آن را انجام دهد؟
ج) نیابت از شخص زنده برای انجام نماز و روزه قضا صحیح نیست.

اجیر گرفتن از ترکه پدر برای روزه‌های وی 
309. اگر شخصی فوت کند و همه دارایی او خانه‌‌ای باشد که فرزندانش در آن سکونت دارند، و نماز و روزه بر ذمّه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت کارهای روزانه قادر به قضای آن نباشد، آیا واجب است که این خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمایند؟
ج) در فرض مرقوم، خانه ملک ورثه است و فروش آن واجب نیست، ولی قضای نماز و روزه‌‌ای که بر عهده پدر است، در هر حالی بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتی که میّت وصیت به اجیر گرفتن از ثلث ترکه‌‌اش کرده باشد و ثلث ترکه هم برای انجام همه نماز و روزه‌های او کفایت کند که در این صورت ثلث ترکه باید برای آن مصرف شود.

وظیفه پسر بزرگ نسبت به روزهای وصیت شده 
310. با توجه به این‌که من پسر بزرگ پدرم هستم و شرعاً باید قضای نماز و روزه‌های او را به‌جا بیاورم، در موردی که قضای نماز و روزه چند سال بر عهده پدرم باشد، ولی وصیّت کرده باشد که فقط قضای نماز و روزه یک سال برای او به‌جا آورده شود، تکلیف من چیست؟ 
ج) اگر میّت وصیّت کرده باشد که قضای نماز و روزه‌های او از ثلث ترکه به‌جا آورده شود، جایز است از ثلث ترکه، شخصی را برای انجام آن اجیر نمایید و اگر نماز و روزه‌ ای که بر ذمّه اوست بیشتر از مقداری باشد که وصیّت کرده است، بر شما واجب است که آن‌ها را برای او قضا کنید، هرچند با اجیر کردن شخصی از مال خودتان برای انجام آن باشد.

کافی نبودن ترکه برای قضای روزه میت 
311. شخصی فوت کرده و قضای روزه ماه مبارک رمضان و نماز بر عهده اوست و فرزند ذکوری هم ندارد. مقداری مال به جا گذاشته که برای قضای یکی از نماز و روزه کفایت می‌ کند. در این صورت قضای نماز مقدم است یا روزه؟
ج) ترجیحی بین نماز و روزه نیست و بر ورثه واجب نیست که ما ترک وی را صرف قضای نماز و روزه او نمایند، مگر آن‌که در این‌باره وصیت کرده باشد، که در این صورت باید به وصیت او در اجیر گرفتن از ثلث ترکه برای قضای نماز و روزه‌ اش به هر مقدار که کفایت می‌ کند، عمل کنند.

اجیر گرفتن پسر بزرگتر برای قضای روزه پدر
312.  اگر پسر بزرگ‌تر بخواهد برای روزه‌های پدر از دنیا رفته‌‌اش کسی را اجیر کند، آیا می‌ تواند از ترکه میت خرج کند؟
ج) خیر، پسر بزرگ‌تر باید خودش روزه‌های پدر را به جا آورد و یا از اموال خود، کسی را اجیر کند و حق ندارد از ترکه میت چیزی خرج کند؛ مگر آن‌که پدر وصیت کرده باشد.

روزه استجاری با داشتن کفاره نذر و قسم
313.  کسی که کفاره نذر و قسم بر عهده اوست، آیا می‌‌تواند روزه قضای کسی را قبول کند؟
ج) مانع ندارد.

اجیرشدن با داشتن روزه قضا یا کفاره
314. آیا کسی که روزه قضا یا روزه کفّاره بر عهده اوست می‌‌تواند برای کسی روزه استیجاری نیابتی یا تبرّعی بگیرد؟
ج) در استیجاری مانعی ندارد ولی در تبرّعی محل اشکال است.

آیت‌الله مکارم شیرازی:

سؤال: آیا فردی که خودش روزه قضای واجب دارد قبل از ادای آن میتواند روزه قضای میتی را قبول نماید ؟

ج: اشکالی ندارد.