وگروهى از مردم کسانى هستند که میگویند: به خدا و روز قیامت ایمان آوردهایم، در حالى که مؤمن نیستند.
نکتهها
در آغاز این سوره، براى معرّفى مؤمنان چهار آیه و براى شناسایى کفّار دو آیه آمده است. از آیه 8 تا 20 گروه سومى را معرّفى مىکند که منافق هستند. اینان نه ایمان گروه اوّل را دارند و نه جرأت و جسارت گروه دوم را در ابراز کفر. منافق، همانند موش صحرایى است که براى لانهاش دو راه فرار قرار مىدهد، یکى از آن دو را باز مىگذارد و از آن رفت و آمد مىکند و دیگرى را بسته نگه مىدارد. هر گاه احساس خطر کند با سر خود راه بسته را باز کرده و مىگریزد. نام سوراخ مخفى موش «نافقاء» است که کلمه منافق نیز از همین واژه گرفته شده است.
گرچه مراد از نفاق در این آیات، کفر در دل و اظهار ایمان است، ولى در روایات نفاق، داراى معناى گستردهاى است که هرکس زبان و عملش هماهنگ نباشد، سهمى از نفاق دارد. در حدیث مىخوانیم: اگر به امانت خیانت کردیم و در گفتار دروغ گفتیم و به وعدههاى خود عمل نکردیم، منافق هستیم گرچه اهل نماز و روزه باشیم.
نفاق، نوعى دروغِ عملى و اعتقادى است و ریاکارى نیز نوعى نفاق است.
پیام ها
1- ایمان، یک مسئله قلبى است و به اظهارات انسان بستگى ندارد. «مَا هُم بِمُؤْمِنِینَ»
2- اساس ایمان، ایمان به مبدأ و معاد است. «ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْیَوِمِ الاَْخِرِ»
3- خداوند از درون انسان، آگاه است. «وَمَا هُم بِمُؤْمِنِینَ»