نخستین بنای آرامگاه امام حسین(ع) را چه کسی ساخت؟

عقیق:امام حسین(ع) سومین امام شیعیان، سوم شعبان سال چهارم هجرت چشم به جهان گشود.

پیامبر اعظم(ص) وقتی خبر ولادت دومین فرزند امام علی(ع) و حضرت زهرا(س)  را شنید، به منزل آن بزرگواران رفت و به گوش راست امام حسین(ع) اذان و به گوش چپ ایشان اقامه گفت.

در روزهاى اول یا هفتمین روز ولادت سیدالهشدا(ع)، جبرئیل فرود آمد و گفت: «سلام خداوند بر تو باد اى رسول خدا. این نوزاد را به نام پسر کوچک هارون (شبیر) که به عربى (حسین) خوانده می‌شود نام بگذار. چون على براى تو به سان هارون براى موسى بن عمران است، جز آن که تو خاتم پیغمبران هستى».

و به این ترتیب نام پرعظمت «حسین» از جانب پروردگار، براى دومین فرزند فاطمه(س) و امام علی(ع) انتخاب شد. در روز هفتم ولادتش، حضرت فاطمه زهرا(س) گوسفندى را براى فرزندش به عنوان عقیقه کشت و سر آن حضرت را تراشید و هم وزن موى سر او نقره صدقه داد.

امام حسین(ع) برای زنده نگه‌داشتن اسلام قیام کرد و با 72 تن از یارانش به جنگ با یزید بن معاویه رفت و در این جنگ نابرابر به شهادت رسید. پس از شهادت امام حسین(ع) و یاران او، طایفه‌ای از بنی اسد پیکر امام و یارانش را در همان‌جایی که به شهادت رسیده بودند، به خاک سپردند. در آن دوره بنایی که آرامگاه امام حسین(ع) را به مردم می‌نمایاند، برآمدگی‌هایی از خاک بود.

زمانی که مختار ثقفی در شعبان سال 65 قمری در قیام خونخواهی امام حسین(ع) به پیروزی رسید، بر آرامگاه امام(ع) بنایی ساخت و بر آن گنبدی از آجر و گچ قرار داد. مختار در روزگار فرمانروایی خود نخستین کسی بود که بر آن مضجع، بنایی بسازد. این بنا شامل یک سرپوشیده و یک مسجد بود و مسجد هم دو در داشت؛ دری به سمت مشرق و دری دیگر به سمت مغرب.

به خاطر اینکه شیعیان زیادی به زیارت امام حسین(ع) می‌رفتند هارون عباسی عده‌ای را روانه کرد تا مرقد امام را ویران سازند. فرستادگان هارون مسجدی را که بر مرقد امام بنا شده و همچنین مسجدی را که بر مرقد ابوالفضل(ع) برپا شده بود ویران کردند. هارون همچنین از آنان خواسته بود درخت سدری را که در کنار مرقد امام(ع) روییده بود قطع کنند و جای قبر را نیز با خاک یکسان سازند، و آنان چنین کردند.

هنگامی که مأمون عباسی خلافت را در اختیار گرفت، همه عباسیان در برابر او ایستادند و او نیز برای آن که حکومت خود را ثبات دهد و خود را از مخالفت عباسیان برهاند، به فرزندان علی(ع) و شیعیان او توسل جست و خواهان نزدیکی بیشتر به آنان شد و به همین خاطر امام رضا(ع) را به ولایتعهدی گماشت.

مأمون دستور داد قبر امام حسین(ع) بازسازی شود و به شیعیان اجازه داده شود به زیارت مرقد امامان شیعه بروند. در دوره مأمون بنایی بر مضجع امام حسین(ع) ساخته شد و این بنا تا سال 232 هجری قمری یعنی دوران زمامداری متوکل عباسی برجای ماند. چون متوکل به قدرت رسید بر شیعه سخت گرفت و آنان را در تنگنا قرار داد، فرمان تعقیب علویان را صادر کرد و آنان را از زیارت مرقد امام حسین(ع) باز داشت. او به گذاشتن پاسگاه‌های منع و تعقیب زائران که در همه پانزده سال فرمانروایی‌اش به سختی دست به کار این تعقیب و منع بودند بسنده نکرد، بلکه به نابود کردن، با خاک یکسان ساختن و آب بستن به مرقد امام حسین(ع) فرمان داد.

در حقیقت بنای اصلی آرامگاه حسین بن علی(ع) از آثار معماری آل‌بویه‌ است که بعدها از تعرض مغولان نیز در امان ماند.

این بارگاه ملکوتی پس از فرازونشیب‌های مختلف تاریخ، اکنون به پایگاه شیعیان و بهشتی تبدیل شده است که هر سال خیل عظیمی از مردم جهان برای زیارت به آنجا مشرف می‌شوند.

تمام نقاط حرم حسینی همچون دیگر مراکز زیارتی عراق نام سلاطین صفوی، قاجار، امیران این دو سلسله بر روی کتیبه‌ها دیده می‌شد که همگی آن‌ها در دوره صدام نابود شدند، تا آثار ایرانی در عتبات به‌طور کامل محو شود. امروزه این نام‌ها تنها در کتاب‌ها، برخی تصاویر و به‌ احتمال اسنادی که در آرشیوهای عثمانی برجای مانده، قابل رؤیت است.

به نظر می‌رسد از آخرین تعمیرات اساسی حرم، تعمیر ایوان طلا و نصب ستون‌های مرمر به جای ستون‌های چوبی برای آن به وسیله یکی از تجار و معدن‌داران ایرانی (حاج قنبر رحیمی) در سال 1389 قمری (1348 خورشیدی) است.

ضریح جدید حسینی که در آن حدود 118 کیلوگرم طلا به همراه نقره و چوب درخت ساج بکار گرفته شده در ایران (شهر قم) ساخته شد و پس از عبور از شهرهای مسیر از مرز مهران به عراق منتقل و در حرم نصب و در 15 اسفند 1391 (22 ربیع‌الثانی) از آن رونمایی شد.

این ضریح از نظر شکل هندسی مانند ضریح قدیم ولی از نظر ارتفاع کمی بلندتر و مساحت آن حدود 34 متر مربع و تعداد پنجره‌های آن 20 باب است.