ماجرای ارادت عجیب هندی‌ها به امام ‌حسین

پس از نمایش فیلم، محسن اسلام زاده مستندساز جوان کشور میزگرد نقد و بررسی هنددوستان را با حضور عباس موزون کارگردان و حجت الاسلانم سید محسن صادقی تهیهکننده اثر اجرا کرد. صادقی تهیه‌کننده مستند گفت: سعی من این بوده که همیشه در این فضا، تهیه کننده باقی بمانم و وارد تولید و کارگردانی نشوم. دغدغه اصلی تیم ما این است که معارف اعتقادی شیعه را با سلیقه خوب آماه نمایش در قاب رسانه کنیم.

عباس موزون در ادامه از روند تولید مستند صحبت کرد. او گفت: 17 سال قبل با یک روحانی شیعه ساکن هندوستان در مشهد آشنا شدم. سخنرانی‌های او باعث شد تا نظرم به هند جلب شود و تحقیق و پژوهش درباره این کشور را آغاز کنم. در این تحقیق ها فهمیدم که علاقه هندوستان به امام حسین(علیه السلام) فقط مخصوص مسلمانان نیست. ما فقط یک جمله از مهاتما گاندی شنیده و خوانده‌ایم که گفته است روش مبارزه را از امام حسین(ع) یاد گرفته است. این یک جمله از آن حجم انبوه و ارادت میلیاردی هندی‌ها به اهل بیت واقعا هیچ است و باید بگویم این ماجرا و عشق به نوعی غریبانه است. آنها انقدر به امام حسین(ع) علاقه دارند که حتی نام دخترانشان را پیشوند و پسوند حسین انتخاب می‌کنند؛ مثلا اسم خیلی از دختران هندی «فاطمه حسین»، «سمانه حسین» و... است.

وی افزود: ما با شیعیان پاکستان و هندوستان آشنا هستیم و بسیاری از آنها را مثلا در حرم امام رضا(ع) دیدهایم. چیزی که برایمان جدید است، ارادت سایر مذاهب هندوستان به امام حسین(ع) است. دولت هند روز عاشورا را تعطیل رسمی اعلام کرده است اما این موضوع را حتی در ویکی پدیا هم نمی توانید پیدا کنید. بیشتر منابع تحقیق درباره هندوستان غیر فارسی است. درباره تعطیل بودن عاشورا خودم هم تردید داشتم تا اینکه در این کشور با تایید مردم مواجه شدیم. کار پژوهش را که شروع کردم متوجه شدم چند تیم دیگر هم در این حوزه فعال شده‌اند. این مسئله بسیار برایم خوشحال کننده بود چون اصلا همین را می‌خواستم که دوربین ها به سمت هند بیاید.

موزون تاکید کرد: اقیانوس عظیم هندوستان با حداقل 200 میلیون نفر جمعیت مسلمان را باید جدی گرفت. هندوستان بزرگترین کشور با جمعیت مسلمان است، این رتبه را برای اندونزی می‌دانند اما حقیقت درباره هندوستان کتمان شده است چون آمارگیری درباره مذهب مردم در هندوستان منوع است.

محسن اسلام زاده در ادامه این جلسه توضیح داد: هرکجای دنیا که می‌رویم امپراطوری رسانه‌ای برای جدا کردن ملت‌ها و قلب‌ها وجود دارد. ما خیال می‌کنیم همه هندوستان را می‌شناسیم اما الان می‌بینیم اصلا اینطور نیست. همه مصرف کننده رسانه شده‌ایم و این باعث تاسف است. نکته‌ای که برایم جای سوال دارد این است که چرا فیلم در زمانی غیر از ماه محرم و عاشورا در هندوستان ضبط شده است؟

عباس موزون کارگردان هنددوستان پاسخ داد: ما زمان و روز استقلال هندوستان را برای تصویربرداری انتخاب کردیم. این تنها روزی است که هندی ها با همه فشارها حدااقل در ظاهر علیه غرب صحبت می‌کنند و می‌ایستند. می‌خواستیم تاثیر آن ارادت به امام حسین(ع) را در این ایستادگی نشان دهیم. هرچند باید بگویم که هماهنگی‌ها و زمان بندی‌ها برای دریافت بسیاری از مجوزها از دست ما خارج بود. تصاویر ما تماما بدون مجوز گرفته شده است و ما به عنوان چند توریست، دوربین در دست گرفتیم و فیلم برداری کردیم. حتی در همان روز استقلال هند هم نتوانستیم از محل اسکانمان خارج شویم. شرایط به شدت امنیتی شد تا جایی که داعش هم به این مراسم حمله کرد.

وی افزود: راه اندازی تمدن اسلامی ماموریت انقلاب اسلامی است. ما باید از ساخت جامعه و کشور اسلامی گذر کنیم به سمت تمدن اسلامی حرکت کنیم. نباید متوقف بمانیم و نگاهمان به خارج از ایران قطع شود. باید به فرهنگ‌های دیگر متصل شویم. در تصاویر صدا و سیما نباید چیزی از عَلم و کتل نشان داد اما این اتفاق در هندوستان تقریبا غیر ممکن است. باید در جاهایی که آسیبی نمی‌رساند اغماض کنیم و مسامحه کنیم چون باید با فرهنگ‌های دیگر ارتباط برقرار کرد و این کار حداقل در دنیای تصویر ملزومات خاصی می‌طلبد.

اسلام زاده در ادامه حرف ‌های موزون گفت: اگر ما هم نگاه به بیرون نداشته باشیم، بسیاری از افراد هستند که نگاهشان به داخل ایران است و از ما و انقلابمان انتظار دارند. 

کتاب سختی‌های مستندسازی را بر اساس تجربیات «هنددوستان» می‌نویسم

موزون در ادامه جزئیات بیشتری از سختی‌های تولید هنددوستان را مطرح کرد و گفت: این اثر سخت ترین کاری بود که تا به حال انجام داده‌ام. مجموعه‌ای از موانع را پیش روی خودمان دیدیم. اصلا مشغول نوشتن کتابی درباره سختی‌های مستندسازی هستم که همه برگرفته از تجربیات ساخت «هنددوستان» است. ما یک فیلم پارتیزانی و چریکی با انبوه محدودیت‌های قانونی و مذهبی هندوستان ساختیم. تمام مجوزها را از دست دادیم، جای اسکان نداشتیم، پولمان در میان سفر به اتمام رسید و حتی تا آستانه زندانی‌شدن در هند هم پیش رفتیم. ما در شرایط بسیار بدی و در یک مسجد ساکن شدیم.

حجت الاسلام صادقی تهیه کننده مستند درباره سختی‌های این سفر توضیح داد. او گفت: گروه اول مستندسازی را با امکانات و شرایط خوبی در یک هتل مستقر کردیم. وسط پروژه متوجه نگاه‌های مشکوک هندی‌ها و صاحبان هتل به تیم شدیم. درست لحظه‌ای که قصد داشتند با پلیس تماس بگیرند ما متوجه شدیم و فوری از هتل خارج شدیم. ما فرار کردیم و در مسجدی که متولی آن ایرانی‌ها بودند ساکن شدیم. بهتر است بگویم به آن مسجد پناه آوردیم. فضای بهداشتی در هند واقعا ضعیف است. بیشترتان در سفر به عراق شرایط بهداشتی این کشور را دیده‌اید، خوب است بگویم شرایط هندوستان حتی در پایتخت هم 5 برابر بدتر از عراق است. 

موزون کارگردان هنددوستان تاکید کرد: مشکلات بسیار بود اما با هدفمان که عشق به امام حسین(ع) بود لذت می‌بردیم. در هندوستان اشک شوق می‌ریختم که حضرت به ما نظر کرده تا انقدر راه ایشان سختی بکشیم. من از لحاظ مجوزها واقعا دچار مشکل شدم. این مستند یک صدم چیزی است که من انتظارش را داشتم. درجه کار و هنر تصویربرداری‌ام را می‌توانید در مستند ایرانگرد ساخته جواد قارایی ببینید. این مستند در ایام نوروز روی آنتن رفت و بسیار پر مخاطب شد. آرزوی من این است هندوستان محل حضور مستندسازان ایرانی شود.