۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۲ : ۱۱
در ادامه این دعا، امام صادق(ع) وقتی به ماجرای بعثت رسول گرامی اسلام(ص) میرسند، میفرمایند «إِلى أَنِ انْتَهَیْتَ بِالْأَمْرِ إِلى حَبیبِکَ وَ نَجیبِکَ، مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ؛ این امری که پیامبران و رسولان در پی آن بودند، به حبیب و برگزیدهات محمد(ص) ختم شد» سپس بر اساس آیه9 سوره صف، وعده خداوند نسبت به غلبه دین خداوند بر تمام ادیان را معرفی میکند و میفرماید: «وَ وَعَدْتَهُ أَنْ تُظْهِرَ دینَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ، وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ و به او پیروزى دینش را بر تمام ادیان عالم به رغم کراهت مشرکان وعده فرمودى».
امام صادق(ع) ذیل آیه نهم سوره صف روایتی نقل میفرمایند که نشان میدهد غلبه دین حق بر تمامی ادیان در مقطعی از آخرالزمان یا ظهور رخ خواهد داد. سماعه میگوید از حضرت درباره این آیه پرسیدم: «هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُون؛ او کسى است که پیامبرش را با هدایت و دین حق، فرستاد تا آن را بر هر چه دین است پیروز کند، هر چند مشرکان خوش نداشته باشند». امام(ع) فرمود: هنگامی که قائم خروج کند، هیچ مشرکی به خداوند عظیم باقی نمیماند و نه کافری جز اینکه از خروج او(قائم) کراهت دارد؛ إذا خَرَج القائمُ لَمْ یَبْقَ مُشْرِکٌ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ وَ لَا کَافِرٌ إِلَّا کَرِهَ خُرُوجَهُ» (تفسیر فرات الکوفی، ص481)
بر این اساس، یکی از مأموریتهای مهم پیامبران الهی و به خصوص پیامبر گرامی اسلام(ص) تکمیل برنامههای خداوند و عمل به وعده الهی نسبت به مهدویت و امر ظهور است، مأموریتی که همواره ادامه دارد و بناست توسط فرزند مبارک ایشان یعنی امام زمان(عج) تکمیل شود. جالب است که امیر مؤمنان علی(ع) در فرازی از نهجالبلاغه این مسیر را اینگونه معرفی میفرماید: بَعَثَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مُحَمَّداً رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِإِنْجَازِ عِدَتِهِ وَ إِتْمَامِ نُبُوَّتِهِ مَأْخُوذاً عَلَى النَّبِیِّینَ مِیثَاقُهُ؛ ... تا خداوند محمّد رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله را براى به انجام رساندن وعدهاش و به پایان بردن مقام نبوت مبعوث کرد، در حالى که میثاقش را از تمام انبیاء گرفته بود». بر اساس تحلیلی که ارائه شد، میتوان منظور امیرالمؤمنین(ع) از فراز «لِإِنْجَازِ عِدَتِهِ؛ انجام رساندن وعده الهی»، و «مَأْخُوذاً عَلَى النَّبِیِّینَ مِیثَاقُهُ؛ میثاقش را از تمام انبیاء گرفته بود» فهم کرد.
اما کیفیت این میثاق را امام باقر(ع) ذیل آیه «ألست» یعنی 172 سوره اعراف اینگونه بیان فرمودند: «آن گاه خداوند از انبیاء میثاق گرفته، فرمود: «آیا من پروردگار شما نیستم؟أَلَسْتَ بِرَبِّکُمْ» سپس خداوند فرمود: «آیا محمد(ص) پیامبر من و علی(ع) امیر مؤمنان نیست؟» همه آنها پذیرفتند. «بر همین اساس نبوت آنها تثبیت شد؛ فَثَبَتَتْ لَهُمُ النُّبُوَّة». حضرت(ع) در ادامه فرمودند: «خداوند به انبیاء فرمود: «و همانا توسط مهدی(عج) دینم را نصرت میکنم و توسط او حکومتم را غلبه میدهم؛ وَ إِنَّ الْمَهْدِیَّ أَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِی وَ أُظْهِرُ بِهِ دَوْلَتِی». (بصائر الدرجات، ج1، ص70) سپس از ایشان عهد و میثاق گرفت تا اهل عترت(ع) را در این راستا یاری دهند.
یادداشت: سعید شیری