نگاهی بر پیامدهای زشت تهمت

* پيامدهاى زشت تهمت

تهمت آثار شومى هم براى تهمت زننده و هم براى تهمت زده شده به بار مى آورد كه مى توان آن ها را در دو عنوان ذيل جاى داد:

1. پيامد تهمت بر بُعد معنوى انسان

در روايتى از امام جعفر صادق (عليه السلام ) در اين باره آمده است :

اذا اتهم المؤمن اخاه انماث الايمان من قلبه كما ينماث الملح فى الماء/ آن گاه كه مؤمن به برادر مؤمنش تهمت زند، ايمان در دل او ذوب مى شود؛ همان گونه كه نمك در آب ذوب مى شود.

همان طور كه از اين روايت بر مى آيد، تهمت موجب از بين رفتن ايمان مؤمن مى شود.

در توضيح اين مطلب بايد گفت كه بسيارى از اعمال انسان بر ايمان او تاثير مى گذارد. همچنين درباره اين اعمال، دو حالت ((انجام)) و ((ترك)) وجود دارد كه هر دو حالت، در بُعد ايمانى او مؤثر است.

ترك واجبات از سويى و انجام گناهان از سوى ديگر، ايمان انسان را ضعيف مى كند. ((ترك واجب)) و ((انجام حرام)) را مى توان دو گونه از كفر عملى به شمار آورد كه ((انجام حرام)) شامل ((تهمت)) هم مى شود و ضعف و نابودى ايمان را در پى دارد.

2. پيامد تهمت بر روابط انسانى

تهمت مايه نابودى حريم برادرى و روابط انسانى ميان افراد جامعه بشرى است و جو عدم اعتماد و ترس از اطمينان را فراهم مى سازد.

امام جعفر صادق (عليه السلام ) فرمود:

من اتهم اخاه فى دينه فلا حرمه بينهما/ كسى كه برادر دينى اش را متهم كند [= به او تهمت بزند]، بينشان حرمتى وجود ندارد.

منظور از كلمه ((فى دينه)) در جمله من اتهم اخاه فى دينه چه تهمت زدن به ((برادر ايمانى)) باشد، به اين صورت كه كلمه ((فى دينه)) را صفتى براى كلمه ((اخاه)) بدانيم و چه متهم كردن او در امور دينى باشد، تفاوتى در ثمره زشت تهمت پديد نمى آيد؛ چراكه دين الهى مانند ريسمانى است كه همه به آن چنگ مى زنند و در اثر توسل به آن با هم رابطه برادرى ايمانى برقرار مى كنند كه اين پيوند از پيوند نسبى و سببى بسيار محكم تر است. با تهمت زدن به برادر يا خواهر دينى، اين رابطه محكم قطع مى شود.

انسان عاقل و متدينى كه به مبدأ و معاد اعتقاد دارد، هيچ گاه به ديگرى تهمت نمى زند. حتى اگر انسانى دين نداشته باشد، سرشت انسانى اش به او اجازه اين كار را نمى دهد، مگر آن كه از فطرت پاك انسانى به خوى حيوانى گرويده باشد.

با بررسى اين مسأله در جامعه، مشاهده مى شود كه افرادى براى رسيدن به اهدافى شيطانى مى كوشند ديگران را مورد ((تهمت)) و ((بهتان)) قرار دهند؛ ولى در نهايت امر، به ذلت و بيچارگى كشيده خواهند شد.

پی نوشت:

اخلاق الاهى/ جلد چهارم، آفات زبان/ استاد آيت الله مجتبى تهرانى