نردبانی برای دسترسی به کمالات

خانواده به عنوان مهم‎ترین رکن جامعه محلی برای رشد صفات و فضایل معرفتی و اخلاقی و پلکانی برای رسیدن به بالاترین درجات معنوی در پرتو آموزه‏‎های دینی است تا جایی که می‎توان گفت خداوند متعال قانون حریم خانواده را از سایر قوانین حریم‎ها و ساحت‎های اجتماعی مجزا کرده و به آن ارتقا بخشیده است طوری که افراد به واسطه قرارگیری در این حریم‎های مقدس و با عمل به آموزه‎های دینی راحت‎تر به قله‎های معرفتی دست پیدا می‎کنند.

به عنوان نمونه حضرت رسول اکرم(ص) ضمن روایتی به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «یا على یک ساعت خدمت کردن در خانه از عبادت هزار ساله و هزار حج و هزار عمره بهتر است؛ خدمت کردن به عیال از آزاد کردن هزار بنده و هزار جهاد و عیادت هزار بیمار و شرکت در هزار نماز جمعه و شرکت در هزار تشییع جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار برهنه، گرفتن هزار اسیر در راه خدا بهتر است.» (جامع الأخبار ص: 103-102)

 همکاری در خانواده مساوی با بیشترین ثمرات معنوی
نکته‎ای که در این روایت جلب توجه می‎کند این است که همان طور که مطرح شد، خداوند متعال قوانینحاکم بر خانواده را نسبت به سایر حریم‎ها و ساحت‎های اجتماعی ارتقا داده است و افراد با کوچک‎ترین فعل در این محیط به بیشترین ثمرات معنوی و مادی دست می‎یابند.

از این جهت خود اهل‎بیت عصمت و طهارت(ع) التزام زیادی به اخلاقیات در خانواده داشتند و همواره همدیگر را مورد مهر و محبت قرار می‎دادند. امام على علیه‏‎السلام در روایت مشهوری فرمودند:

«به خدا سوگند که هرگز بر فاطمه(س) غضب و او را به کارى مجبور نکردم تا آنکه خداوند عزوجل او را به نزد خود برد و او نیز مرا خشمگین نکرد و هرگز برخلاف خواست من عمل نکرد و من هرگاه به او نگاه می‎کردم، غصه‎ها و اندوه‎هایم‎ برطرف می‎شد.»

«فَوَ اللّه‏ِ ما اَغْضَبْتُها و لا اَکْرَهْتُها عَلى اَمْرٍ حَتّى قَبَضَهَا اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّاِلَیْهِ و لا اَغضَبَتْنى و لا عَصَتْ لى اَمرا و لَقَد کُنْتُ اَ نْظُرُ اِلَیْها فَتَنکَشِفُ عَنِّى الهُمومُ وَالاَحزانُ» (کشف الغمّة ، ج 1، ص363 )

موسی(ع) پس از تشکیل خانواده کلیم الله شد
از سوی دیگر خداوند متعال این موضوع را به صورت غیر مستقیم در آیات قرآن مورد توجه قرار داده است که با دقت در آنها به اهمیت مسأله خانواده و رشد معنوی در این فضای مقدس می‎توان پی برد. به عنوان نمونه خداوند تکلم خود با حضرت موسی(ع) را بلافاصله بعد از مسأله ازدواج ایشان مطرح می‎کند. در آیات29 و 30 سوره قصص خداوند می‌فرماید:

« و چون موسى آن مدّت(وعده به شعیب ع) را به پایان رسانید و همسرش را [همراه‏] برد، آتشى را از دور در کنار طور مشاهده کرد، به خانواده خود گفت: «[اینجا] بمانید، که من [از دور] آتشى دیدم، شاید خبرى از آن یا شعله‎ای آتش برایتان بیاورم، باشد که خود را گرم کنید.» پس چون به آن [آتش‏] رسید، از جانب راستِ وادى، در آن جایگاه مبارک، از آن درخت ندا آمد که: «اى موسى، منم، من، خداوند، پروردگار جهانیان ‏»

فَلَمَّا قَضى‏ مُوسَى الْأَجَلَ وَ سارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ ناراً قالَ لِأَهْلِهِ امْکُثُوا إِنِّی آنَسْتُ ناراً لَعَلِّی آتیکُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّکُمْ تَصْطَلُونَ (29) فَلَمَّا أَتاها نُودِیَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَیْمَنِ‏ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ یا مُوسى‏ إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمین‏؛(30)

بر اساس این آیات می‎توان اوج رشد موسی(ع) در درجات فضل را بعد از تشکیل خانواده دانست که خداوند به صورت غیر مستقیم به این امر مهم اشاره می‌کند. همچنین اهتمام دیگر پیامبران و رسولان الهی به امر ازدواج و تشکیل خانواده و اخلاق‎ورزی این بزرگواران در این محیط مقدس را می‎توان در همین راستا بررسی کرد.

بنابر آنچه گفته شد می‎توان به نتایج زیر دست یافت:

1ـ خداوند قوانین درون خانواده را برای رشد آسان‎تر انسان‎ها قرار داده است.

2ـ  تشکیل خانواده، اخلاق‎ورزی و ایجاد فضای محبت، صفا و صمیمیت در آن را فرصتی برای رشد بدانیم.

3ـ خداوند بهترین خوبان بشریت را به امر ازدواج دعوت کرد، بنابراین یکی از مهم‎ترین قلق رشدشان اهتمام به امر خانواده بود.