ترجمه تفسیری از قرآن کریم در بازار نشر

این کتاب در جلد اول خود به تفسیر 18 سوره ابتدایی قرآن کریم از سوره مبارکه حمد تا سوره مبارکه‌ کهف و در جلد دوم به تفسیر 96 سوره از سوره مبارکه مریم تا سوره مبارکه ناس می پردازد.

حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان در مقدمه کتاب نوشته است: بارها جوانانی را دیدم که از فهم معنا و مقصود آیات قرآن شکایت می‌کردند. آنان از طولانی بودن تفاسیر قرآن و خلاصه بودن ترجمه‌های کتاب آسمانی در رنج بودند. تفاسیر را آنقدر مطول می‌دیدند که از حوصله‌ خود خارج می‌دانستند و تراجم را چنان مختصر می‌یافتند که از درک معانی آن، خود را قاصر می‌دیدند. ذهنم همواره به این آرزو مشغول بود که آیا می‌شود تفسیری ساده، روان و کوتاه بنویسم؟ سال‌ها در این آرزو صبح را به شب و شب را به صبح آوردم؛ ولی تسویف شیطان و امروز و فردا کردن وی از یک‌سو، مشغله‌های کاری از سوی دیگر، مانع اقدام می‌شدند تا اینکه خداوند بیماری سختی بر من عارض کرد که سه بار در آستانه‌ مرگ قرار گرفتم و بر بال عزرائیل بوسه زدم. در همان حال تصمیم گرفتم برای آخرتم کاری کنم. چون خداوند شفا عنایت کرد، تصمیم گرفتم تا آرزوی دیرینه‌ام را آغاز کنم، اما جرأت آن را نداشتم.

به عارف سالک آیت‌الله خوشوقت متوسل شدم، فرمودند به اباعبدالله الحسین(ع) متوسل شوید. به پابوس حسین(ع) شتافتم و جداً به درگاهش تضرع کردم، چون بازگشتم الطاف حسینی را با همه‌ وجودم احساس کردم. از نیمه‌ شعبان 1433 تا نیمه شعبان 1435 درست به مدت دو سال کار به اتمام رسید. دو سال تا شعبان 1437 به اصلاح و ویرایش آن پرداختم و خداوند توفیق را بر من تمام کرد و مرا در زمره‌ خادمان قرآن قرار داد.

وی افزوده است: با این‌که تلاش کرده‌ام فهم ظاهری قرآن برای خواننده آسان‌تر شود، نتوانسته‌ام آنچه خود رسیده‌ام در این مختصر نشان دهم. وقتی با قرآن انس می‌گیریم در تدبر آن شیرینی است که جز با چشیدن، درک آن ممکن نگردد. تمام کلمات بر مبنای حساب انتخاب شده‌اند، تمام پاراگراف‌ها برمبنای حکمت برگزیده شده‌اند. در یک سوره همه‌ آیات در پی بصیرت‌افزایی و یک بینش از ملکوت هستی هستند. آیات آخر سوره پاسخ‌دهنده‌ سؤالات ذهنی اول سوره هستند. اینها مفاهیمی است که تنها با انس با قرآن و تدبر قابل درک هستند.

حسینیان تصریح کرده است: قرآن کتاب علوم تجربی نیست و نباید هم باشد؛ زیرا علوم تجربی سیال و پیوسته در حال تغییر هستند و قرآن نمی‌توانسته قوانین و قواعدی را بیان کند که قرن‌ها از زمانه‌ خود جلوتر باشد و نه قواعد و قوانین تجربی را تدوین کند که قرن‌ها از آن خواهد گذشت و در گذر زمان به پیش‌پاافتادگی تبدیل می‌گردد. علاوه علوم تجربی برای بشر قابل دسترسی است و خود او می‌تواند آن را کشف کند. پیامبران مسائل غیبی و ماورایی را برای بشر آورده‌اند که بشر قادر به کشف آنها نبوده است. در عین حال قرآن برای اثبات نظم و تدبیر در نظام آفرینش، مسائل دقیق علمی را طرح می‌کند که پس از چهارده قرن و تلاش علمی، بشر به آن دست یافته است. مثلاً قرآن در مورد نقش بادها در نظام آفرینش می‌فرماید: «وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً» (حجر، 22) ما بادها را بارورکننده فرستادیم در نتیجه از آسمان آبی فرو فرستادیم. تا دهه‌های گذشته همگان می‌دانستند که بادها بارورکننده‌ درختان میوه هستند، ولی نمی‌دانستند که بادها چه نقشی در باروری ابرها دارند، به همین جهت مفسرین «فاء» در «فانزلنا» را به معنای «واو» عطف می‌گرفتند و می‌گفتند: و ما بادها را بارورکننده‌ی درختان میوه قرار دادیم و از آسمان آبی فروفرستادیم. حال آنکه در اینجا دو جمله‌ی «وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ» و جمله‌ی «فَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء» را «واو» عاطفه به دیگری وصل نکرده است، بلکه «فاء» نتیجه آن دو را به یکدیگر متصل کرده است. یعنی چون بادها را بارورکننده قرار دادیم، ابرها بارور می‌شوند و موجب باران می‌گردند. امروزه با پیشرفت علوم تجربی، نیاز بخارات در آسمان به هسته‌ی مرکزی برای تقطیر و نقش بادها در پراکندن این ذرات زمینی مانند گرد و غبار و باکتری‌ها را کشف کرده که اصل دانش و دقت قرآن در چهارده قرن پیش در انتخاب «فاء» نتیجه به جای «واو» عاطفه را کاملاً اعجاز علمی می‌دانند. بنابراین برای فهم بعضی از ظرایف علمی قرآن اطلاع از علوم تجربی ضروری به نظر می‌رسد. به ادله‌ فوق و دلیل‌های دیگر با اینکه قرآن کتاب روان، روشن و روشنگر همه‌چیز هست، بسیاری از دانستنی‌ها در فهم بهتر آن کمک می‌کند. به همین جهت نام این نوشته را تفسیر آفتاب گذاشتم تا هم به روشنایی قرآن اشاره کرده باشم، هم به نیاز و ضعف درونی خود اعتراف کرده باشم که برای درک بهتر قرآن نیازمند کشف حجاب‌های خود هستیم.